Jerzy Janota-Bzowski
Jerzy Janota-Bzowski (ur. 19 października 1906 w Pasztowej Woli, zm. 15 lipca 1941 w Bremie) – kapitan pilot Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari.
| |
 kapitan pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Józefa i Wandy z domu Poklewskiej-Koziełł, miał szóstkę rodzeństwa. Był uczony w domu przez guwernerów, a po przeprowadzce do Warszawy rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego. W 1922 r. ojciec zdecydował o przeniesieniu go, wraz z bratem Antonim, do Korpusu Kadetów Nr 2 w Modlinie. Maturę uzyskał w 1927 r. i zgłosił się do Oficerskiej Szkoły Lotnictwa w Dęblinie[1]. Szkołę ukończył w 1929 r. w ramach III promocji. 15 sierpnia 1929 r. prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1929 r. i 41. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, a minister spraw wojskowych wcielił do 4. pułku lotniczym w Toruniu[2]. W pułku otrzymał przydział do 42. eskadry liniowej w [3].
W 1931 r. odbył szkolenie w zakresie pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa i powrócił do macierzystej jednostki. 12 marca 1933 r. prezydent RP nadał mu stopień porucznika z dniem 1 stycznia 1933 r. i 14. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[4]. Od 1935 r. służył w 43 eskadrze towarzyszącej, w październiku 1937 r. został dowódcą 1 plutonu w 46 eskadrze towarzyszącej[5]. To stanowisko zajmował do października 1938 r. W okresie luty–sierpień 1939 r. był urlopowany ze służby w ramach przygotowań do egzaminu do Wyższej Szkoły Lotniczej[3].
Po ataku Niemiec na Polskę powrócił do służby w lotnictwie. W trakcie walk wykonał lot łącznikowy z rozkazami z Warszawy do Lwowa oraz lot bojowy na rozpoznanie niemieckich przepraw w rejonie Zawichostu i Annopola. Następnie w Kutach z oddziałami Szkoły Podchorążych Lotnictwa przekroczył granicę z Rumunią i został internowany. Trafił do obozu w Slatinie, z którego udało mu się uciec i przedostać do portu Bałczik. Drogą morską dotarł do Francji[6]. Za udział w kampanii wrześniowej został odznaczony Krzyżem Walecznych[7].
W Tours od marca do czerwca 1940 r. przeszedł przeszkolenie na sprzęcie francuskim i następnie wykonywał loty transportowo-łącznikowe[8]. Po upadku Francji 22 czerwca 1940 r. przeleciał z lotniska Perpignan na lotnisko Philipeville. Następnie, przez Oran, Casablankę i Gibraltar, przedostał się do Wielkiej Brytanii[9]. Wstąpił do służby w Polskich Siłach Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-0061[10].
Przeszedł przeszkolenie w 18 Operational Training Unit, następnie dostał przydział do dywizjonu 305, gdzie trafił do eskadry "A"[11]. Znalazł się wśród dwóch załóg, które wykonały pierwszy lot bojowy dywizjonu 305. W nocy z 24 na 25 kwietnia 1941 r., jako drugi pilot Wellingtona (nr R1322 SM-F), atakował zbiorniki paliwa w rejonie Vlaardingen[12].
14 lipca 1941 r. wystartował z lotniska RAF w Lindholme do swego siedemnastego lotu bojowego. Był pierwszym pilotem i dowódcą Wellingtona (nr W5726 SM-Q) z załogą w składzie: aspirant pil. Jan Ostrowski, por. nawig. Antoni Lisiriski, sierż. rtg. Stanisław Mitkowski, sierż. strz. Czesław Kaczalski i sierż. strz. Antoni Burak[13]. Po zrzuceniu bomb na port w Bremie ich samolot został trafiony przez artylerię przeciwlotniczą i spadł przy Lindenstrasse 13. Załoga zginęła na miejscu[1]. Został pochowany na brytyjskim cmentarzu wojskowym w Soltau[10], a po wojnie jego ciało zostało przeniesione na cmentarz wojenny w Becklingen[14].
Życie prywatne edytuj
Ożenił się z Zofią Turczyn, z którą miał córkę Alicję (ur. 1938) i syna Marka Jerzego (ur. 1939)[1].
Ordery i odznaczenia edytuj
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[15]:
- Krzyż Srebrny Virtuti Militari nr 9118,
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
- Medal Lotniczy.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Jerzy Janota Bzowski- biografia. Moja praojczyzna. [dostęp 2023-09-29]. (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 15 sierpnia 1929, s. 279, jako Jerzy Bzowski.
- ↑ a b Pawlak 2009 ↓, s. 74.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933, s. 54, jako Jerzy Bzowski.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 311.
- ↑ Skrzydlata Polska i 25'1975 ↓, s. 16.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 497.
- ↑ Lotnictwo z szachownicą i 19'2006 ↓, s. 15–17.
- ↑ Pamiętnik kapitana pilota Jerzego Janoty Bzowskiego. Dawne kieleckie. [dostęp 2023-09-30]. (pol.).
- ↑ a b Krzystek 2012 ↓, s. 238.
- ↑ Zieliński 2004 ↓, s. 8.
- ↑ Zieliński 2004 ↓, s. 10.
- ↑ Zieliński 2004 ↓, s. 14.
- ↑ [https://niebieskaeskadra.pl/?control=8&id=423&title=janota-bzowski-jerzy JERZY JANOTA-BZOWSKI]. Niebieska Eskadra. [dostęp 2023-09-30]. (pol.).
- ↑ Janota-Bzowski Jerzy. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-09-29]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Łydżba, Łukasz. Polacy w Tours. „Lotnictwo z szachownicą”. 19(3/2006), 2006. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.
- Kędz, J.. Jerzy Janota-Bzowski 1906-1941. „Skrzydlata Polska”. 25/1975, 22 czerwca 1975. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Krzystek, Tadeusz Jerzy, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Pawlak, Jerzy: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
- Pawlak, Jerzy: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Pawlak, Jerzy: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925–1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
- Zieliński, Józef: 305 Dywizjon Bombowy Ziemi Wielkopolskiej i Lidzkiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Warszawa: Bellona, 2004. ISBN 83-11-09813-1. OCLC 830544805.