Kolcomysz sahelska
Kolcomysz sahelska[4] (Acomys johannis) – gatunek ssaka z podrodziny sztywniaków (Deomyinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Afryce Zachodniej, w regionie Sahelu[3][5].
| Acomys johannis[1] | |
| O. Thomas, 1912[2] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kolcomysz sahelska |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Zasięg występowania edytuj
Kolcomysz sahelska występuje w zachodniej Afryce na sudańskich sawannach na południe i zachód od rzeki Niger (Mali, Burkina Faso, Niger, północna Ghana, północne Togo i północny Benin); występuje także w północnej Nigerii, północnym Kamerunie i południowym Czadzie[6].
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1912 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Acomys johannis[2]. Holotyp pochodził z Kabwir, na wysokości 2700 ft (823 m), na płaskowyżu Bauczi, w północnej Nigerii[5].
A. johannis był początkowo zaliczany do Acomys cahirinus lub A. cineraceus[6]. Został podniesiony do rangi odrębnego gatunku na podstawie analiz cytogenetycznych i koloru sierści; jego garnitur chromosomowy (2n = 66-68, FN = 66-72) oraz cechy zewnętrzne, budowa czaszki i zębów różnią się od A. chudeaui[5][6]. Pod względem molekularnym należy do kompleksu gatunkowego A. cahirinus-dimidiatus[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia edytuj
Morfologia edytuj
Jest to mała kolcomysz, której ciało bez ogona mierzy od 95 do 123 mm długości (średnio 109 mm)[9]. Ogon jest dość długi (90% długości reszty ciała) osiągając 85–115 mm[9], łatwo się odrywa (jest to wspólna cecha kolcomyszy). Długość ucha 15–19,5 mm, długość tylnej stopy 16–19,5 mm; masa ciała 26–60 g[9]. Sierść na grzbiecie od czekoladobrązowej do szarej, bledszą na bokach ciała; włosy są brązowe, szare u nasady i z ciemną końcówką. Brzuch jest cały biały, wyraźnie oddzielony kolorystycznie od boków. Szczeciniaste „kolce” znajdują się na tylnej części ciała. Pyszczek zwierzęcia jest wydłużony, uszy są względnie duże, a oczy małe. Tylne łapy są krótkie[10]. Garnitur chromosomowy wynosi 2n = 66-68, FN = 66-72[10][6].
Biologia edytuj
Kolcomysz sahelska jest spotykana od 200 do 1000 m n.p.m. Żyje zarówno na skalistych fragmentach Sahelu, jak i na terenach trawiastych. Prowadzi naziemny tryb życia, jest owadożerna. Nie wiadomo, czy potrafi przetrwać w zaburzonym środowisku[3]. Prowadzi naziemny, nocny tryb życia[10].
Populacja edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje kolcomysz sahelską za gatunek najmniejszej troski. Nie są znane zagrożenia dla gatunku, jest on szeroko rozpowszechniony i pospolity w sprzyjającym środowisku. Prawdopodobnie żyje w Parku Narodowym W w Nigrze i innych obszarach chronionych[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Acomys johannis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b O. Thomas. Mammals of the Panyam Plateau, Northern Nigeria. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth series. 9, s. 272, 1912. (ang.).
- ↑ a b c d F. Cassola, Acomys johannis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-28] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 258. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Acomys (Acomys) johannis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-28].
- ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 75, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 212–213. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ a b c Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 602. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b c Acomys johannis Johan's Spiny Mouse. W: Mammals of Africa. Jonathan Kingdon, David Happold, Thomas Butynski, Michael Hoffmann, Meredith Happold, Jan Kalina (redaktorzy). T. 3: Rodents, Hares and Rabbits. Bloomsbury, 2013, s. 224–226. ISBN 1-4081-8996-8.