Lasia

*Lasia*
	; Lasia spinosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Lasioideae
Rodzaj	Lasia
	Nazwa systematyczna
	Lasia Lepr.; Fl. Cochinch.: 81 (1790)
	Typ nomenklatoryczny
	Lasia aculeata Lour. = Lasia spinosa (L.) Thwaites
Synonimy
	Lasius Hassk.;
	Lasius Hassk.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lasia Lepr. – rodzaj wieloletnich, bagiennych, ziemnopączkowych lub naziemnopączkowych^[4] roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 2 gatunki: Lasia concinna Alderw., endemiczny dla Borneo, oraz Lasia spinosa (L.) Thwaites, występujący w Chinach i na Tajwanie oraz w Azji tropikalnej, od Indii do Nowej Gwinei^[4]. Oba gatunki zasiedlają bagna oraz zbiorniki wodne z wodą stojącą i spokojną^[5]. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa λάσιος (lasios – najeżony) i odnosi się do kolczastych pędów tej rośliny^[6].

Rodzaj posiada homonim w taksonomii zwierząt: Lasia Wiedemann – rodzaj owadów z rodziny Acroceridae z rzędu muchówek^[7].

Morfologia edytuj

Łodyga: Kłącze^[4], długie, o średnicy do 4 cm^[5].

Liście: Ogonki liściowe, tworzące pochwę u nasady, zielone do oliwkowych, pokryte kolcami, o długości do 75 cm (L. concinna) lub do 120 cm (L. spinosa). Blaszki liści młodocianych strzałkowate do strzałkowato-oszczepowatych, a liści dojrzałych pierzastosieczne do wachlarzowatopalczastych z równowąskimi lub lancetowatymi listkami, o wymiarach od 12,5–22,5×5–12,5 cm (L. concinna) do 15–35×2–7 cm (L. spinosa). Główne nerwy L. spinosa odosiowo pokryte kolcami^[8].

Kwiaty: Rośliny jednopienne. Kwiatostan, typu kolbiastego pseudancjum, wyrasta na pokrytej kolcami, zielonej szypułce o długości ogonka liściowego^[6] lub krótszej^[8]. Pochwa kwiatostanu – w dolnej części, pokrywającej kolbę, krótka i rozchylona na długości kilku centymetrów, powyżej wydłużona, konoidalno-eliptyczna, o długości równej dolnej części (L. concinna) lub równowąska i bardzo wydłużona (L. spinosa), ściśle zwinięta^[6], niekiedy spiralnie skręcona – twarda, o długości 20–30 cm (L. concinna) lub 15–50 cm (L. spinosa), wewnątrz zielona (L. concinna) lub karminowo-purpurowa (L. spinosa), z zewnątrz czarno-brązowa lub czarno-purpurowa^[8]. Kolba cylindryczna, siedząca, gęsto pokryta kwiatami^[6], różowa lub żółta, o długości kilku centymetrów, po zawiązaniu owoców wydłużająca się kilkukrotnie^[8]. Kwiaty obupłciowe, z czterema (rzadziej sześcioma) sklepionymi, niemal ściętymi poziomo listkami okwiatu, 4–6 pręcikami o krótkich i szerokich nitkach, krótszych od nich główkach i eliptycznych pylnikach oraz jajowatą, jednokomorową zalążnią, zawierającą pojedynczy anatropowy zalążek, ze stożkowatą szyjką i okrągłym, główkowatym, wklęsłym znamieniem słupka^[6].

Owoce: Owocostan składa się ze ścieśnionych do niemal czworokątnych, mięsistych jagód. Nasiona niemal klinowate, spłaszczone, o grubej łupinie, pozbawione bielma (lub z zanikającym bielmem)^[6].

Systematyka edytuj

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do podrodziny Lasioideae, rodziny obrazkowatych (Araceae), rzędu żabieńcowców (Alismatales) w kladzie jednoliściennych (ang. monocots)^[2].

Zastosowanie edytuj

Rośliny jadalne: Młode liście Lasia spinosa^[9] oraz jej kłącza^[10] używane są jako przyprawa. Młode liście jedzone są również podobnie jak liście szpinaku^[10].

Rośliny lecznicze: W Indiach liście Lasia spinosa spożywane są w razie bólu brzucha, podziemna łodyga oraz owoce w razie problemów z gardłem, a całe rośliny stosowane są w razie kolek i chorób jelit^[11].

Rośliny ozdobne: Lasia spinosa jest rośliną bardzo rzadko uprawianą w ogrodach botanicznych oraz jako ozdoby stawów i jeziorek w krajach o klimacie tropikalnym^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-23] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-08-23]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. [dostęp 2010-08-23]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Aquarium and Pond Plants of the World. [dostęp 2010-08-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Adolf Engler. Araceae-Lasioideae. „Das Pflanzenreich”. 48, s. 23-26, 1911. A. Engler. (łac.).
↑ The Taxonomicon: Genus Lasia Wiedemann. Universal Taxonomic Services, 2009. [dostęp 2010-08-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.R.W.K. van Alderwerelt van Rosenburgh. New or Noteworthy Malayan Araceae. „Bulletin du Jardin Botanique (de Buitenzorg)”. 1 (ser.3), s. 379-380, 1918-1920. Weltevreden: Boekhandel Visser. (ang. • łac.).
↑ Johannes Seidemann: World spice plants: economic usage, botany, taxonomy. Berlin: Springer, 2005, s. 198. ISBN 3-540-22279-0.
↑ ^a ^b David J. Mabberley: The plant-book: a portable dictionary of the vascular plants. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 1997, s. 468. ISBN 0-521-41421-0. (ang.).
↑ Chandrma Khare: Indian Medicinal Plants. New York, NY: Springer New York, 2007, s. 363. ISBN 978-0-387-70637-5.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-23] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-08-23]. (ang.).

[kew-4] Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. [dostęp 2010-08-23]. (ang.).

[str-5] Aquarium and Pond Plants of the World. [dostęp 2010-08-24]. (ang.).

[dpr-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Adolf Engler. Araceae-Lasioideae. „Das Pflanzenreich”. 48, s. 23-26, 1911. A. Engler. (łac.).

[7] The Taxonomicon: Genus Lasia Wiedemann. Universal Taxonomic Services, 2009. [dostęp 2010-08-24]. (ang.).

[bul-8] C.R.W.K. van Alderwerelt van Rosenburgh. New or Noteworthy Malayan Araceae. „Bulletin du Jardin Botanique (de Buitenzorg)”. 1 (ser.3), s. 379-380, 1918-1920. Weltevreden: Boekhandel Visser. (ang. • łac.).

[9] Johannes Seidemann: World spice plants: economic usage, botany, taxonomy. Berlin: Springer, 2005, s. 198. ISBN 3-540-22279-0.

[mab-10] David J. Mabberley: The plant-book: a portable dictionary of the vascular plants. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 1997, s. 468. ISBN 0-521-41421-0. (ang.).

[11] Chandrma Khare: Indian Medicinal Plants. New York, NY: Springer New York, 2007, s. 363. ISBN 978-0-387-70637-5.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]