Lebanophytum
Lebanophytum – wymarły rodzaj chrząszczy z podrzędu wielożernych i rodziny Cerophytidae. Obejmuje tylko jeden wczesnokredowy gatunek, którego inkluzje znaleziono w bursztynie libańskim.
| Lebanophytum | |
| Kirejtshuk et Azar, 2008 | |
| Okres istnienia: kreda wczesna | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Lebanophytum |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Lebanophytum excellens Kirejtshuk et Azar, 2008 | |
Taksonomia edytuj
Rodzaj i jego gatunek typowy opisane zostały po raz pierwszy w 2008 roku przez Dany’ego Azara i Aleksandra Kirejczuka na łamach czasopisma „Alavesia”. Opisu dokonano na podstawie inkluzji pojedynczego okazu w bursztynie libańskim, datowanej na późny barrem lub wczesny apt w kredzie. Odnaleziono ją w Mdejridż w okolicy Hammany w muhafazie Dżabal Lubnan w Libanie. Nazwę rodzajową Lebanophytum utworzono z połączenia angielskiej nazwy Libanu (Lebanon) oraz nazwy współczesnego rodzaju Cerophytum. Epitet gatunkowy excellens oznacza po łacinie „wspaniały”[1].
W oryginalnym opisie autorzy taksonu umieścili go w rodzinie Cerophytidae z nadrodziny zgniotków (Cucujoidea)[1], jednak w 2013 roku ci sami badacze przenieśli go do nowej, monotypowej rodziny Lebanophytidae w obrębie nadrodziny sprężyków[2]. Ponownej rewizji jego klasyfikacji dokonali w 2019 roku Yali Yua i współpracownicy, przenosząc Lebanophytum z powrotem do Cerophytidae i tym samym ustanawiając Lebanophytidae synonimem tejże rodziny[3].
Morfologia edytuj
Jedyny znany okaz miał 2,1 mm długości, 0,6 mm szerokości i 0,4 mm wysokości. Ciało miał wydłużone i obustronnie wypukłe, ubarwione matowo czarniawo, gęsto porośnięte delikatnymi, krótkimi, ciemnymi, przylegającymi włoskami[1].
Głowa była lekko opadająca, nieco szersza niż dłuższa i prawie trójkątna w zarysie, bardzo gęsto i delikatnie mikrorzeźbiona. Stosunkowo duże oczy złożone miały duże omatidia. Prawie czworokątna warga górna była odsłonięta. Jedenastoczłonowe czułki miały formę między nitkowatą a paciorkowatą; osadzone były na przedzie głowy w zamkniętych panewkach. Na spodzie głowy widoczne były niemal poziome listewki policzkowe, szeroko rozstawione szwy gularne i czterokrotnie szersza niż długa bródka. Trójczłonowe głaszczki wargowe osadzone były na wierzchołku języczka i miały ostatni człon spłaszczony, niemal trójkątny[1].
Przedplecze było nieco szersze niż dłuższe, o powierzchni z wgłębieniami przynasadowymi i okołobocznymi, kątach przednich szeroko zaokrąglonych, kątach tylnych prostych, a krawędzi tylnej prostej z wykrojonymi bokami. Oprócz podobnej jak na głowie mikrorzeźby miało też wyraźniejsze, małe i płytkie punkty o średnicach równych trzeciej części średnic omatidiów. Boczne brzegi przedplecza są orzęsione. Silnie wypukłe i punktowane przedpiersie miało wąski wyrostek międzybiodrowy, zwężający się ku kątowemu wcięciu w śródpiersiu. Panewki przednich bioder nie były zamknięte hypomerami przedpiersia. Silnie poprzeczna tarczka miała ścięty wierzchołek. Pokrywy były dwukrotnie dłuższe niż szerokie, najszersze w barkach, o powierzchni z dobrze zaznaczonymi żeberkami bocznymi, pokrytej punktami o średnicach równych połowie średnicy omatidiów. Śródpiersie miało pośrodku pięciokątną płytkę, a panewki bioder środkowej pary były zamknięte od zewnątrz. Zapiersie miało wyraźny, wąski rowek przez środek i punktowaną powierzchnię[1].
Smukłe odnóża miały poprzeczne biodra, silnie wydłużone krętarze, umiarkowanie spłaszczone uda, długie i wąskie golenie oraz stopy zbudowane z pięciu niepłatowatych członów i zwieńczone długimi pazurkami o długich ząbkach nasadowych[1]. Biodra tylnej pary był szeroko rozstawione[3]. Na wewnętrznej stronie uda przedniej pary biegła długa bruzda, w której chować się mógł goleń. Golenie pozbawione były ostróg. Człony stóp od pierwszego do trzeciego były dłuższe od czwartego i dwukrotnie krótsze od piątego[1].
Paleoekologia edytuj
Chrząszcz ten zasiedlał gęste, cieniste lasy porastające północno-wschodnią część Gondwany. Cechowała je bardzo wysoka wilgotność. Lasy te leżały w strefie tropikalnej lub subtropikalnej, a występujący w nich klimat rekonstruuje się jako umiarkowany do gorącego[4]. Pory roku były w nim słabo wyrażone o czym świadczą kiepsko widoczne słoje przyrostu rocznego w skamieniałościach drewna[5].
Bursztyn libański dostarczył licznych skamieniałości zwierząt, zwłaszcza stawonogów zasiedlających owe lasy (zobacz: fauna bursztynu libańskiego). Większość odnaleziono na tym samym stanowisku co Lebanophytum (Mdejridż-Hammana)[4]. Z kolei w tym samym okazie bursztynu co Lebanophytum znajduje się inkluzja muchówki przypuszczalnie należącej do rodziny kuczmanowatych[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Alexander G. Kirejtshuk, Danny Azar. New taxa of beetles (Insecta, Coleoptera) from Lebanese amber with evolutionary and systematic comments. „Alavesia”. 2, s. 15-46, 2008. ISSN 1887-7419.
- ↑ Alexandr G. Kirejtshuk, Danny Azar. Current knowledge of Coleoptera (Insecta) from the Lower Cretaceous Lebanese amber and taxonomical notes for some Mesozoic groups. „Terrestrial Arthropod Reviews”, 2013.
- ↑ a b Yali Yua, Adam Ślipiński, John F. Lawrence, Evgeny Yan, Dong Ren, Hong Pang. Reconciling past and present: Mesozoic fossil record and a new phylogeny of the family Cerophytidae (Coleoptera: Elateroidea). „Cretaceous Research”. 99, s. 51-70, 2019. DOI: 10.1016/j.cretres.2019.02.024.
- ↑ a b Dany Azar, Raymond Gèze, Fadi Acra: Lebanese Amber. W: Biodiversity of Fossils in Amber from the Major World Deposits. David Penney (red.). Manchester: Siri Scientific Press, 2010.
- ↑ W.R. Lourenço. A remarkable scorpion fossil from the amber of Lebanon. Implications for the phylogeny of Buthoidea. „Comptes Rendus de l'Académie des Sciences Paris, Sciences de la Terre et des Planètes”. 332, s. 641-646, 2001.