Legwan szlachetny
Legwan szlachetny (Iguana delicatissima) – gatunek legwana. Łaciński epitet gatunkowy oznacza "najpowabniejsza, najdelikatniejsza" (jest to forma rodzaju żeńskiego w stopniu najwyższym przymiotnika delicatus, -a, -um oznaczającego "powabny, delikatny, łakomy, wrażliwy, zmysłowy (...)")[2].
| Iguana delicatissima | |
| Laurenti, 1768 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
legwan szlachetny |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Opis
edytuj
Ma krótszy pysk niż jego najbliższy krewniak. Nie posiada też charakterystycznego kreskowego wzoru na ogonie. Odróżniają je też duże, okrągłe łuski występujące u tamtego gatunku poniżej ucha, u opisywanego tu legwana natomiast ich brakuje.
Kolor skóry różni się w populacjach różnych wysp. Główny kolor zbliża się do szarego, na spodzie ciała widoczne są zielone plamki[3]. Na głowie duże, blade łuski w kolorze kości słoniowej. Podgardle samca różowe, łuski wokół oczu niebieskie[3]. Samce mogą też posiadać pory na udach, dzięki czemu wydzielają feromony podczas sezonu rozrodczego. Dorastają do 40 cm długości ciała, nie licząc mierzącego dwa razy więcej ogona. Samice osiągają 2/3 tych rozmiarów.
Występowanie
edytujAntyle Mniejsze: Anguilla, St. Martin, Sint Eustatius, Antigua, Gwadelupa, Martynika, Dominika[1].
Gatunek zamieszkuje busz.
Pożywienie
edytujZwierzę to jest roślinożerne. Spożywa liście, kwiaty i wzrastające pędy ponad 100 różnych gatunków roślin[3]. Stwarza to problem związany z osmoregulacją. Pokarm roślinny zawiera więcej potasu i mniej składników odżywczych na jednostkę masy. Wobec tego zwierzę musi go zjeść więcej, by zaspokoić zapotrzebowanie swego metabolizmu[4]. Jak inne gady, legwany te nie są zdolne do produkcji płynnego moczu o stężeniu wyższym niż płyny ustrojowe, jak ptaki pozbywają się zbędnych azotowych produktów metabolizmu dzięki specjalnym nosowym gruczołom solnym. W rezultacie legwany wytworzyły boczny gruczoł nosowy wspomagający nerki w wydalaniu soli poprzez ekskrecję chlorku sodu i potasu[4].
Status i ochrona
edytujGatunek uznany został przez IUCN za wrażliwy (vulnerable)[1]. Jest prawnie chroniony przed polowaniem, ale egzekwowanie tego zakazu napotyka znaczne trudności[5]. Zagrożenie stanowi także utrata środowiska naturalnego spowodowana rolnictwem, a także introdukcja drapieżników, jak dzikie psy, koty czy mangusty[5].
Największe zagrożenie wypływa jednak z rodzaju Iguana[5]. Na Antyle Mniejsze introdukowano bowiem także legwana zielonego, który okazał się gatunkiem inwazyjnym i współzawodniczy z Iguana delicatissima o pożywienie. Poza tym dochodzi do krzyżowania się obu gatunków, co także prowadzi do spadku liczebności rodzimej na tych terenach iguany.
Legwany tego gatunku, pochodzące z Dominiki, są trzymane w ogrodach zoologicznych m.in. w Memfis i San Diego. Trzymanie i rozmnażanie w niewoli tego gatunku sprawia trudności. Parowanie i składanie jaj powiodło się we wszystkich zajmujących się tym ośrodkach, ale większość jaj nie została zapłodniona. Pojedynczy osobnik wykluł się w Jersey Wildlife Preservation Trust w 1997, 3 lata później wykluło się tam 8 młodych[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c M. van den Burg, M. Breuil, C. Knapp, Iguana delicatissima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2007-10-30] (ang.).
- ↑ Kazimierz Feliks Kumaniecki: Słownik łacińsko-polski: Według słownika Hermana Mengego i Henryka Kopii. Henryk Kopia, Herman Menge. Państwowe Wydawn. Nauk, s. 24. ISBN 83-01-03531-5.
- ↑ a b c J.D. Lazell. The lizard genus Iguana in the Lesser Antilles. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”. 145, s. 1-28, 1973. New York.
- ↑ a b Lisa C. Hazard: Sodium and Pottassium Secretion by Iguana Salt Glands. University of California Press, 2004, s. 84-85, seria: Iguanas: Biology and Conservation. ISBN 978-0-520-23854-1.
- ↑ a b c d Mark Day, Michel Breuil, Steve Reichling: Taxonomic Account Lesser Antillean iguana Iguana delicatissima. IUCN Iguana Specialist Group, 2001. [dostęp 2007-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 października 2007)]. (ang.).