Lucio Dalla (ur. 4 marca 1943 w Bolonii, zm. 1 marca 2012 w Montreux w Szwajcarii) – włoski piosenkarz i kompozytor. Nagrał wiele albumów, sprzedanych w milionach egzemplarzy pod szyldem wytwórni RCA, Sony i BMG. Skomponował również ścieżki dźwiękowe do filmów i programów telewizyjnych[1]. Otrzymał doktorat honoris causa przyznany mu przez Uniwersytet Boloński[2]. Najbardziej znaną kompozycją artysty jest piosenka „Caruso”, która rozeszła się w wielomilionowym nakładzie[3][4]

Lucio Dalla
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 marca 1943
Bolonia

Data i miejsce śmierci

1 marca 2012
Montreux

Gatunki

pop, rock

Zawód

piosenkarz, kompozytor

Aktywność

1964–2012

Wydawnictwo

RCA Italiana, Sony, BMG

Odznaczenia
Order Zasługi Republiki Włoskiej II Klasy Order Zasługi Republiki Włoskiej III Klasy (1951-2001)
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Lata 50. i 60.

edytuj

Jako młody człowiek Lucio Dalla zaczął grać na akordeonie i klarnecie. Po przeprowadzce do Rzymu wstąpił do zespołu Second Roman New Orleans Jazz Band, a w 1960 roku – do zespołu Flipper. Przełom nastąpił w 1963 roku, kiedy – w trakcie konkursu wokalnego CantagiroGino Paoli zaoferował mu swoje usługi jako producent. Rok później Dalla nagrał swoje pierwsze piosenki dla wytwórni RCA: „Lei” i „Ma questa sera”, które jednak nie zdobyły powodzenia. W 1966 roku zadebiutował na Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo, podczas którego wykonał piosenkę „Paff ... bum”, wspólnie z zespołem The Yardbirds. W tym samym roku ukazał się debiutancki album artysty, zatytułowany 1999. W 1967 roku Dalla wystąpił jako support Jimiego Hendrixa na koncercie w klubie Piper w Mediolanie[5].

Lata 70.

edytuj

W 1970 roku Lucio Dalla wydał album Terra di Gaibola, zawierający piosenkę „Occhi di ragazza”, z którą Gianni Morandi reprezentował Włochy podczas 15. Konkursu Piosenki Eurowizji. Rok później ukazała się płyta pt. Storie di casa mia, którą promowały utwory „Il gigante e la bambina”, „Itaca”, „La casa in riva al mare”. W latach 1974–1977 współpracował z bolońskim poetą Roberto Roversim, efektem tej współpracy były trzy znaczące albumy: Il giorno aveva cinque teste, Anidride solforosa i Automobili. W 1977 roku Dalla zdecydował się sam pisać teksty do swoich piosenek, które ukazały się na albumach Com'è profondo il mare (1977) i Lucio Dalla (1979; hity „Anna e Marco” i „L'anno che verrà”)[5]. Ten ostatni zajął 1. miejsce na liście najlepiej sprzedawanych albumów we Włoszech w 1979 roku[6]. W tym samym roku wspólnie z kolegą Francesco De Gregorim Dalla odbył trasę koncertową Banana Republic udokumentowaną albumem live pod tym samym tytułem[5]. Album ten zajął 2. miejsce na liście najlepiej sprzedawanych albumów we Włoszech w 1979 roku[6]. Wydany w 1980 roku album Dalla ponownie zajął 1. miejsce, tym razem na liście najlepiej sprzedawanych albumów we Włoszech w 1980 roku[7].

Lata 80.

edytuj

Lata 80. stały się dla artysty dekadą popularności i rekordowych sprzedaży jego płyt: Telefonami Tra Vent'Anni (1981), 1983 (1983), Viaggi organizzati (1984), Bugie (1985) i Dallamericaruso (1986). Na tym ostatnim znalazła się piosenka „Caruso”, uznana przez krytyków za arcydzieło. Sprzedana została w wielomilionowym nakładzie, w trzydziestu wersjach, w tym w wykonaniu Luciano Pavarottiego. Ocenia się, że tylko ta wersja utworu znalazła około 9 mln nabywców[3][4]. W 1988 roku Dalla nagrał z Giannim Morandim wspólny album Dalla/Morandi, po wydaniu którego odbył udane tournée po Włoszech[5].

Lata 90.

edytuj

W 1990 roku w telewizji Dalla zaprezentował swoją nową piosenkę „Attenti al lupo” i kolejny album Cambio, sprzedany w ok. 1 400 000 egzemplarzy. W 1994 roku artysta wydał album Henna a 1996 Canzoni, sprzedany w ilości ponad 1 300 000 egzemplarzy. W sezonach letnich 1998 i 1999 wystąpił z towarzyszeniem Orkiestry Symfonicznej Musica Sinfonica di 76 śpiewając swoje najbardziej znane utwory w aranżacjach orkiestrowych. Dekadę lat 90. zamknął albumem Ciao, wydanym 9 września 1999 roku, dokładnie 33 lata po wydaniu swego debiutanckiego albumu. Album Ciao zdobył status podwójnej platyny[5].

Lata 2000.

edytuj
 
Lucio Dalla (u dołu po prawej) i Francesco De Gregori (u góry po lewej) podczas wspólnego koncertu w PalaFabris w Padwie

12 października 2001 wydał album Luna Matana. Oprócz działalności autorskiej i piosenkarskiej Lucio Dalla był także łowcą talentów. W rodzinnej Bolonii założył wytwórnię Pressing S.r.l., która wylansowała takich wykonawców jak: Stadio, Ron, Luca Carboni, Samuele Bersani a także przyczyniła się do artystycznego odrodzenia Gianniego Morandiego. Dalla dał się również poznać jako kompozytor muzyki filmowej pisząc ścieżki dźwiękowe do filmów m.in. Mario Monicellego, Michelangelo Antonioniego i Michele Placido. Otworzył własną galerię sztuki No Code w Bolonii. Lucio Dalla był autorem udanych programów telewizyjnych: Te vojo bene assaie, Capodanno, RaiUno – Taxi, Rai Tre – S.Patrignano. W 2008 roku wystawił na scenie Operę Żebraczą (z librettem Johna Gaya), w której wystąpili piosenkarka i aktorka Angela Baraldi oraz Peppe Servillo z Avion Travel[5]. W lipcu tego samego roku artysta zaprezentował oficjalny hymn włoskiej reprezentacji olimpijskiej, zatytułowany „Un uomo solo può vincere il mondo” (pol. „Człowiek może zwyciężyć świat”), skomponowany z okazji Igrzysk Olimpijskich w Pekinie[8]. 10 października 2009 roku w radio został wyemitowany singel artysty „Puoi sentirmi?”, promujący album Angoli nel cielo. W roku 2010, w trzydzieści lat po „Banana Republic”, artysta dał wspólny koncert z Francesco De Gregorim. W lutym 2012 ponownie wystąpił na festiwalu Piosenki Włoskiej w Sanremo, akompaniując młodemu wykonawcy Carone Pierdavide wykonującemu piosenkę „Nanì”, której Dalla był współautorem. Kilka dni później, 1 marca 2012, podczas trasy koncertowej w szwajcarskim Montreux (Szwajcaria) Lucio Dalla zmarł nagle na atak serca[5].

Odznaczenia

edytuj

Dyskografia

edytuj
  • 1966 – 1999[a]
  • 1969 – Geniale
  • 1970 – Terra di gaibola
  • 1971 – Storie di casa mia
  • 1973 – Il giorno aveva cinque teste
  • 1975 – Anidride solforosa
  • 1976 – Automobili
  • 1977 – Com'è profondo il mare
  • 1978 – Live @ RTSI (live)
  • 1979 – Lucio Dalla
  • 1979 – Banana Republic (live, z Francesco De Gregorim)
  • 1980 – Dalla
  • 1981 – Lucio Dalla
  • 1983 – Dalla
  • 1984 – Viaggi organizzati
  • 1985 – Bugie
  • 1986 – Dallamericaruso (live)
  • 1988 – Dalla/Morandi
  • 1988 – Dalla/Morandi In Europa
  • 1990 – Cambio
  • 1992 – Amen
  • 1994 – Henna
  • 1996 – Canzoni
  • 1999 – Ciao
  • 2001 – Luna matana
  • 2002 – Caro amico ti scrivo
  • 2003 – Lucio
  • 2006 – 12000 Lune
  • 2007 – Il contrario di me
  • 2008 – La neve con la Luna
  • 2009 – Angoli nel cielo
  • 2010 – Work in Progress
  1. Dyskografia według strony artysty: www.luciodalla.it: Lucio Dalla. [dostęp 2012-11-27]. (wł.)..

Przypisy

edytuj
  1. Charlotte Dillon w: AllMusic: Lucio Dalla: biography. [dostęp 2012-11-27]. (ang.).
  2. Marek Lehnert w: Polskie Radio: Włochy w żałobie. Zmarł piosenkarz Lucio Dalla. [dostęp 2012-11-27].
  3. a b Julia Greenberg: Lucio Dalla: Prolific Italian Singer-Songwriter of 'Caruso' Dies at 68. ibtimes.com, 2 marca 2012. [dostęp 2013-11-29]. (ang.).
  4. a b Frank Jordans: Lucio Dalla Dead: Italian Singer-Songwriter Dies At 68. huffingtonpost.com, 1 marca 2012. [dostęp 2016-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)]. (ang.).
  5. a b c d e f g biografieonline.it: Lucio Dalla. [dostęp 2012-11-27]. (wł.).
  6. a b Hit Parade Italia: Gli album più venduti del 1979. www.hitparadeitalia.it. [dostęp 2016-03-23]. (wł.).
  7. Hit Parade Italia: Gli album più venduti del 1980. www.hitparadeitalia.it. [dostęp 2016-03-23]. (wł.).
  8. Paulo Giordani w: il Giornale.it: Oggi Lucio Dalla presenta linno delle Olimpiadi. [dostęp 2012-12-04]. (wł.).
  9. Presidenza della Repubblica www.quirinale.it: Dalla Sig. Lucio Grande Ufficiale Ordine al Merito della Repubblica Italiana. [dostęp 2012-11-27]. (wł.).
  10. Presidenza della Repubblica www.quirinale.it: Dalla Sig. Lucio Commendatore Ordine al Merito della Repubblica Italiana. [dostęp 2012-11-27]. (wł.).

Linki zewnętrzne

edytuj