Nagroda Orła Jana Karskiego
Nagroda Orła Jana Karskiego – ustanowiona została 5 maja 2000 r. przez prof. Jana Karskiego (1914–2000), kuriera wojennego Rządu RP na uchodźstwie, świadka Holocaustu i Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Jan Karski wyraził wolę, by nagroda ta trafiała do osób, które „godnie nad Polską potrafią się zafrasować” oraz do tych, którzy „nie będąc Polakami, dobrze Polsce życzą”. Nagroda ma charakter honorowy i nie jest z nią związana żadna gratyfikacja finansowa, gdyż jak argumentował pomysłodawca „godność jest nieprzeliczalna na pieniądze”. Symbolizuje ją statuetka Orła, którego projekt zaakceptował Jan Karski. Stronę organizacyjną nagrody powierzył Waldemarowi Piaseckiemu[1].
Kapituła
edytujKapituła Nagrody Orła składa się z osób, które otrzymały tę nagrodę. Jej pierwszym przewodniczącym był Jacek Kuroń, który jako jedyny dostąpił zaszczytu odebrania nagrody bezpośrednio z rąk fundatora. We wręczeniu nagrody ks. Tischnerowi Jan Karski uczestniczył telefonicznie[1]. Kapituła przyznaje nagrodę corocznie 24 czerwca, w dniu urodzin Jana Karskiego[2].
Laureaci
edytuj
- 2000: Jacek Kuroń, Józef Tischner[1]
- 2001: Rabin Jacob Baker z Jedwabnego i Krzysztof Godlewski, burmistrz z Jedwabnego[3]
- 2002: Grzegorz Pawłowski, Marek Edelman[1]
- 2003: Tadeusz Mazowiecki, Alfons Nossol[1]
- 2004: Wiktor Juszczenko, Feliks Tych[4]
- 2005: Tygodnik Powszechny, Oriana Fallaci[5]
- 2006: Adam Michnik[6] i Abraham Foxman[7]
- 2007: Elie Wiesel, Tadeusz Pieronek[8][9]
- 2008: Szimon Peres[10], Bronisław Geremek[11]
- 2009: Stanisław Dziwisz[12], Instytut Hoovera[13]
- 2010: Aleksander Kwaśniewski, Leopold Unger[14]
- 2011: Lech Wałęsa, Michaił Gorbaczow[15]
- 2012: Karol Modzelewski, Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie[16]
- 2013: Richard Pipes, film „Pokłosie”[17]
- 2014: Rodzina Kozielewskich, Rotary International[18]
- 2015: Julian Kornhauser[19], Boris Niemcow[20]
- 2016: Nadija Sawczenko[21], Artur Schneier[22]
- 2017: Rabin Abraham Skórka, Ks. Ibrahim Al-Sabbagh[23]
- 2018: Władysław Anders, Muzeum Bojowników Getta[2]
- 2019: Paweł Adamowicz (przyznana 14 stycznia 2019, kilka godzin po komunikacie o śmierci)[24][25], Franciszek Dąbrowski (pośmiertnie)[26]
- 2020: Ludwik Wiśniewski, Dominika Kulczyk[27][28]
- 2021: Lampedusa, Remigiusz Korejwo i Jan Holoubek[29]
- 2022: Wołodymyr „Wowka” Bigun, społeczeństwo polskie (za solidarność z ludnością Ukrainy[30])[31][32].
- 2023: Horst Koehler i Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze[33]
- 2024: Adam Strzembosz[34], Vera Jourova[35]
Edycje specjalne
edytujOprócz Nagród rocznych, przyznawane są okazjonalnie Nagrody Specjalne honorujący dorobek i zasługi laureatów w dłuższym planie czasowym, niekiedy życiowym. Dotychczasowi laureaci:
- Walentyna Janta-Połczyńska (2016)[36]
- Herbert Hoover (pośmiertnie, 2019)[37]
- Białoruskie Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiosna” (2020)[38]
- Aleksiej Nawalny (2021)[39]
- Wołodymyr Zełenski (2022)[40][41]
- Alex Dancyg (2024)[42]
- ks. Adam Boniecki MIC (2024)[43]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Mądre Orły Jana Karskiego [online], Przegląd, 5 października 2003 [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ a b Ogłoszono laureatów nagrody Orła Jana Karskiego | Polska Agencja Prasowa SA [online], pap.pl [dostęp 2019-01-16].
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-03-29].
- ↑ Juszczenko w Warszawie [online], Dziennik Związkowy, 24 kwietnia 2005 [dostęp 2019-08-22] (pol.).
- ↑ Wirtualna Polska Media S.A, Orzeł Jana Karskiego dla Oriany Fallaci i „Tygodnika Powszechnego” [online], ksiazki.wp.pl, 23 kwietnia 2010 [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ Grupa Wirtualna Polska, Adam Michnik odebrał nagrodę Orła Jana Karskiego [online], money.pl, 22 czerwca 2007 [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ Tomasz Zalewski: Abraham H. Foxman otrzymał Nagrodę Orła Karskiego. wp.pl, 2007-04-20. [dostęp 2019-01-20]. (pol.).
- ↑ (PAP): Orły Karskiego dla Elie Wiesel i Tadeusza Pieronka. wp.pl, 2007-10-19. [dostęp 2019-01-20]. (pol.).
- ↑ Waldemar Piasecki: Orły Jana Karskiego dla Elie Wiesela i Tadeusza Pieronka. Dziennik Wschodni, 2007-10-21. [dostęp 2019-01-20]. (pol.).
- ↑ Peres i Geremek laureatami Nagrody Orła Jana Karskiego [online], WPROST.pl, 12 maja 2008 [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ Orzeł Jana Karskiego dla prof. Bronisława Geremka [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ (sak): Kardynał Dziwisz odebrał nagrodę Orła Jana Karskiego. Gazeta Krakowska, 2009-09-07. [dostęp 2019-01-20]. (pol.).
- ↑ Dziennik Wschodni, Orły Karskiego 2009 lecą do Instytutu Hoovera i kardynała Dziwisza [online], Dziennik Wschodni [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ jp/ hes/ gma/ (PAP): Kwaśniewski i Unger uhonorowani Nagrodą Orła Jana Karskiego. [w:] 2010-07-13 [on-line]. dzieje.pl. [dostęp 2019-01-20]. (pol.).
- ↑ Orły Jana Karskiego dla Wałęsy i Gorbaczowa [online], WPROST.pl, 22 czerwca 2011 [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ Dziennik Wschodni, Orły Jana Karskiego dla Karola Modzelewskiego i Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie [online], Dziennik Wschodni [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ Przyznano Orły Karskiego [online], tvp.info [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ Dziennik Wschodni, Rodzina Kozielewskich i Rotary International z Orłami Jana Karskiego [online], Dziennik Wschodni [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ Julian Kornhauser z Nagrodą Orła Jana Karskiego [online], Culture.pl [dostęp 2019-01-16] (ang.).
- ↑ Nagroda Orła Jana Karskiego dla Borysa Niemcowa [online], dzieje.pl [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ Wirtualna Polska Media S.A, Nadia Sawczenko laureatką nagrody Orła Jana Karskiego [online], wiadomosci.wp.pl, 14 marca 2016 [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ Rabin Arthur Schneier laureatem Nagrody Orła Jana Karskiego [online], tvp.info [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ Dziennik Wschodni, Ojciec Ibrahim Al Sabbagh i rabin Abraham Skórka z Orłami Jana Karskiego [online], Dziennik Wschodni [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ Nagroda Orła Jana Karskiego dla prezydenta Pawła Adamowicza [online], dzieje.pl [dostęp 2019-01-16] (pol.).
- ↑ Orzeł Jana Karskiego dla Pawła Adamowicza [online], poland.us [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ Orzeł Jana Karskiego dla dowódcy obrony Westerplatte Franciszka Dąbrowskiego [online], poland.us [dostęp 2019-08-22] (pol.).
- ↑ Orły Jana Karskiego dla o. Ludwika Wiśniewskiego i Dominiki Kulczyk – społeczeństwo [online], wnp.pl [dostęp 2020-06-24] (pol.).
- ↑ Orły Jana Karskiego dla o. Ludwika Wiśniewskiego i Dominiki Kulczyk [online], dzieje.pl [dostęp 2020-06-24] (pol.).
- ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Orły Jana Karskiego dla Lampedusy, Remigiusza Korejwo i Jana Holoubka | eKAI [online], eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 24 czerwca 2021 [dostęp 2021-07-05].
- ↑ „Za bezprecedensowy gest ludzkiej solidarności okazany Społeczeństwu Ukraińskiemu po bestialskiej napaści Rosji na Ukrainę oraz w czasie obecnie realizowanej z premedytacją ludobójczej eksterminacji jej niewinnej ludności”.
- ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Orły Karskiego trafią w polskie i ukraińskie ręce | eKAI [online], eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 4 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-11].
- ↑ Wyborcza.pl [online], lublin.wyborcza.pl [dostęp 2022-06-11].
- ↑ Horst Koehler i Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze laureatami Nagród Orła Jana Karskiego [online], www.onet.pl [dostęp 2023-05-04] (pol.).
- ↑ Prof. Adam Strzembosz nagrodzony Orłem Jana Karskiego [online], Onet Wiadomości, 4 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-31] (pol.).
- ↑ Nagroda Orła Jana Karskiego dla Very Jourovej, wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej [online], wnp.pl [dostęp 2024-02-07] (pol.).
- ↑ Walentyna Janta-Połczyńska pierwszą laureatką Nagrody Specjalnej Orła Jana Karskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2021-02-20] (pol.).
- ↑ Herbert Hoover laureatem Specjalnej Nagrody Orła Jana Karskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2021-02-20] (pol.).
- ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Orzeł Jana Karskiego dla Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiosna” | eKAI.pl [online], eKAI, 19 września 2020 [dostęp 2021-02-20].
- ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Aleksiej Nawalny laureatem Nagrody Orła Jana Karskiego | eKAI.pl [online], eKAI, 13 lutego 2021 [dostęp 2021-02-20].
- ↑ Prezydent Ukrainy W. Zełeński odznaczony Nagrodą Orła Jana Karskiego. gosc.pl, 2022-02-27. [dostęp 2022-03-10].
- ↑ Nagroda Orła Jana Karskiego dla prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego [online], dzieje.pl [dostęp 2022-03-14] (pol.).
- ↑ Nagroda Specjalna Orła Jana Karskiego dla Alexa Dancyga – zakładnika terrorystów Hamasu [online], www.onet.pl [dostęp 2024-03-07] (pol.).
- ↑ Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Ks. Adam Boniecki laureatem Nagrody Specjalnej Orła Jana Karskiego | eKAI [online], eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 13 września 2024 [dostęp 2024-09-26].