Wikipedia

Nowy cmentarz na Służewie w Warszawie

cmentarz w Warszawie

Nowy cmentarz na Służewie w Warszawie – cmentarz rzymskokatolicki na warszawskim Mokotowie.

Nowy cmentarz na Służewie w Warszawie
Ilustracja
Widok ogólny cmentarza.
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

Wałbrzyska

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

rzymskokatolickie

Stan cmentarza

czynny

Powierzchnia cmentarza

4 ha

Data otwarcia

1900

Zarządca

parafia św. Katarzyny w Warszawie

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, na dole znajduje się punkt z opisem „Nowy cmentarz na Służewie w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowy cmentarz na Służewie w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nowy cmentarz na Służewie w Warszawie”
Ziemia52°10′21″N 21°02′04″E/52,172500 21,034444
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwatery wojenne

Położenie edytuj

Cmentarz znajduje się przy ulicy Wałbrzyskiej[1][2]. Od zachodniej strony cmentarza znajduje się ulica Jana Sebastiana Bacha, a od wschodniej i południowej – ulica Zygmunta Noskowskiego.

Historia edytuj

Cmentarz został założony w 1900[3].

Spoczywają tam m.in. żołnierze, którzy zginęli w okolicach Warszawy w roku 1914, a także (w tym samym miejscu) żołnierze polegli w trakcie II wojny światowej. Jest tu pochowanych 1717 ofiar kampanii wrześniowej, co upamiętnia tablica z napisem Cmentarz wojenny, na którym pochowano w kwaterze A: 493 rozpoznanych i 1224 nie rozpoznanych żołnierzy WP i osób cywilnych – ofiar nalotów i bombardowania broniącej się Warszawy w 1939 r.. Znajdują się tu również groby 82 powstańców warszawskich z Pułku Baszta. Na tablicy upamiętnia to napis w kwaterze B: 39 rozpoznanych i 43 nie rozpoznanych żołnierzy AK pułku „Baszta”, poległych w czasie powstania warszawskiego 1944. Cmentarz został powiększony w 1955.

Na terenie włączonym w obręb cmentarza w latach 60., a być może także na terenie przyległego do cmentarza parkingu, w latach 1945-1956 potajemnie chowano bezimienne ofiary terroru komunistycznego.

Pomordowani przez służby komunistyczne edytuj

W rozszerzeniu starego cmentarza służewieckiego (tzw. pole J. Bokusa) potajemnie chowano w latach 1944-1948 pomordowanych głównie w więzieniu mokotowskim[4][5].

W rogu cmentarza tuż przy murze w pobliżu miejsca prawdopodobnego pochówku ofiar jest drewniany krzyż z tabliczką: PRZECHODNIU POCHYL CZOŁO WSTRZYMAJ KROK NA CHWILĘ. TU KAŻDA GRUDKA ZIEMI KRWIĄ MĘCZEŃSKĄ BROCZY. TO JEST SŁUŻEWIEC. TO NASZE TERMOPILE. TU LEŻĄ CI CO CHCIELI BÓJ DO KOŃCA TOCZYĆ. NIE ODPROWADZAŁ NAS KONDUKT POGRZEBOWY. NIKT NIE MIAŁ HONOROWEJ SALWY ANI WIEŃCA. W MOKOTOWSKIM WIĘZIENIU STRZAŁ W TYŁ GŁOWY A POTEM MAŁY KUCYK WIÓZŁ NAS NA SŁUŻEWIEC. Pamięci Ofiar reżimu komunistycznego bezprawnie skazanych i zamordowanych w latach 40 i 50. potajemnie pochowanych na tym cmentarzu. Tablica tej samej treści znajduje się także na pomniku ofiar stalinizmu przy klasztorze Dominikanów.

Dokładne miejsca potajemnych pochówków lat 1944-1954 nie są znane i najprawdopodobniej są one rozrzucone od cmentarza przy ul. Wałbrzyskiej przez Służew nad Dolinką do Wyścigów, a nawet do pasów lotniska Okęcie[6] (zob. także artykuł kwatera na Łączce). Ich liczba nie została dokładnie określona, szacunki[6] sięgają kilku tysięcy pomordowanych. Przy mostku prowadzącym ulicę Nowoursynowską przez Potok Służewiecki znajduje się krzyż metalowy bez podpisu.

Ekshumacje IPN edytuj

Instytut Pamięci Narodowej, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa i Ministerstwo Sprawiedliwości realizowały od 30 czerwca do 10 lipca 2014 prace w ramach projektu naukowo-badawczego „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944–1956”. Ekshumacje prowadzono pod kierunkiem Krzysztofa Szwagrzyka[7].

Pochowani na cmentarzu edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Pochowani na nowym cmentarzu na Służewie w Warszawie.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ G. Kalwarczyk, Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", Warszawa, 2015, ISBN 978-83-7821-118-1, s. 362–363.
  2. ↑ K. Mórawski, Cmentarze warszawskie. Przewodnik historyczny, Wydawnictwo Nowy Świat, Warszawa 2012, ISBN 978-83-7386-457-3, s. 85.
  3. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 398. ISBN 83-06-00089-7.
  4. ↑ Ich grób symboliczny znajduje się także w kwaterze na „Łączce”.
  5. ↑ brak potwierdzenia o mordowaniu także bezpośrednio z oddziałów tzw. bezpieki tj. ul. Krzywickiego, gdzie mieściła się Informacja Wojskowa, z Koszykowej, gdzie znajdowało się Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, z ulicy 11 Listopada, z Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego na Sierakowskiej i komendy UB na ul. Cyryla i Metodego
  6. ↑ a b M. Szejnert, Śród żywych duchów, Aneks, Londyn 1990.
  7. ↑ IPN zakończył poszukiwania ofiar komunizmu na warszawskim Służewie. [dostęp 2017-05-19].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nowy_cmentarz_na_Służewie_w_Warszawie&oldid=73263899”