Orzeł plamisty

Orzeł plamisty
	Aquila spilogaster
	(Bonaparte, 1850)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Aquila
Gatunek	orzeł plamisty
Synonimy
	Spizaëtus spilogaster Bonaparte, 1850; Hieraaetus spilogaster (Bonaparte, 1850);
	Spizaëtus spilogaster Bonaparte, 1850; Hieraaetus spilogaster (Bonaparte, 1850);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Orzeł plamisty^[4] (Aquila spilogaster) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Afryce Subsaharyjskiej. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania edytuj

Zasięg występowania rozciąga się od Senegambii po Erytreę, Etiopię, Somalię i dalej na południe po Namibię, Botswanę i północno-wschodnią Południową Afrykę^[2].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1850 roku francuski ornitolog Karol Lucjan Bonaparte, nadając mu nazwę Spizaëtus spilogaster^[5]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu wskazał Abisynię (obecnie Etiopia)^[5]. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[6].

Etymologia edytuj

Nazwa rodzajowa: zob. Aquila. Epitet gatunkowy: gr. σπιλος spilos „cętka”; γαστηρ gastēr, γαστρος gastros „brzuch”^[7].

Morfologia edytuj

Dorosły ptak w locie

Długość ciała wynosi 55–62 cm; masa ciała samca 1150–1400 g, samicy 1400–1750 g; rozpiętość skrzydeł 132–150 cm^[2].

Ekologia edytuj

Środowiskiem życia orłów plamistych są m.in. otwarte lasy, sawanna, zadrzewione wzgórza, lasy nad brzegami rzek, kolczasty busz. Żywią się głównie dużymi ptakami, jak np. frankoliny, perlice, dzioborożce, do tego jedzą ptaki i ssaki, np. zające, góralkowate, dikdiki^[2].

Buduje duże gniazdo patyków umieszczane na drzewie, często w obszarach nadrzecznych lub na zboczach wzgórz, niekiedy na klifie. W zniesieniu zwykle dwa jaja, czasami tylko jedno^[8].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orła plamistego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy^[3].

Przypisy edytuj

↑ Aquila spilogaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kemp, A.C., Boesman, P. & Marks, J.S.: African Hawk-eagle (Aquila spilogaster). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)].
↑ ^a ^b BirdLife International, Aquila spilogaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-3 [dostęp 2018-03-23] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-10].
↑ ^a ^b Ch.L. Bonaparte. Revue générale de la classe des Oiseaux. „Revue et Magasin de Zoologie Pure et Appliquée”. 2 (2^e Série), s. 487, 1850. (fr.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-10]. (ang.).
↑ spilogaster, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
↑ Species account: African Hawk-eagle Aquila spilogaster. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Aquila spilogaster, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Kemp, A.C., Boesman, P. & Marks, J.S.: African Hawk-eagle (Aquila spilogaster). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)].

[iucn-3] BirdLife International, Aquila spilogaster, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-3 [dostęp 2018-03-23] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-10].

[Bonaparte-5] Ch.L. Bonaparte. Revue générale de la classe des Oiseaux. „Revue et Magasin de Zoologie Pure et Appliquée”. 2 (2^e Série), s. 487, 1850. (fr.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-10]. (ang.).

[Jobling-7] spilogaster, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[gr-8] Species account: African Hawk-eagle Aquila spilogaster. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-10]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]