Dzioborożce[4] (Bucerotidae) – rodzina ptaków z rzędu dzioborożcowych (Bucerotiformes). Należy do niej około 50 gatunków ptaków, z których wszystkie mają stosunkowo długie, zakrzywione dzioby, często z dodatkową rogową naroślą na górnej części dzioba. Całość dzioba jest często bardzo kolorowa.

Dzioborożce
Bucerotidae[1]
Rafinesque, 1815[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – dzioborożec wielki (Buceros bicornis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

dzioborożcowe

Rodzina

dzioborożce

Typ nomenklatoryczny

Buceros Linnaeus, 1758

Synonimy
Rodzaje

17 rodzajów (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania

Występowanie

edytuj

Występują w Czarnej Afryce, tropikalnych rejonach Azji aż do Filipin i Indonezji, oraz w Oceanii po Wyspy Salomona[5].

Charakterystyka

edytuj

Żyją w zależności od gatunku, zarówno w lasach jak i na otwartych przestrzeniach. Są wszystkożerne, zjadają owoce, owady i małe kręgowce. Samice dzioborożców składają w dziupli drzewa do 6 jaj. Na czas wysiadywania i karmienia piskląt, samiec zamurowuje samicę wewnątrz dziupli, używając do tego celu błota, odchodów i nadtrawionych owoców, które po zaschnięciu tworzą twardą pokrywę. W pokrywie zachowany jest niewielki otwór, przez który samiec karmi samicę i młode. W momencie kiedy pisklęta urosną na tyle, że w środku dziupli robi się zbyt ciasno, samica rozkuwa otwór, wydostaje się na zewnątrz, po czym ponownie zamurowuje wejście do dziupli i razem z samcem kontynuuje wykarmianie młodych.

Wokalizy dzioborożców są bardzo urozmaicone. Na przykład u dużego, naziemnego dzioboroga abisyńskiego przypominają dość oddalone dźwięki rogu mgielnego, a krzyki toko żałobnego (Tockus fasciatus) przypominają dźwięk gwizdka. Głosy różnią się intensywnością, odstępami i mniejszą lub większą regularnością[6].

Badania filogenetyczne dowodzą, że takson Bucerotidae jest taksonem siostrzanym kladu Upupidae + Phoeniculidae[7].

Podział systematyczny

edytuj

Do rodziny należą następujące występujące współcześnie rodzaje[4]:

Opisano również wymarły mioceński rodzaj[8]:

  • Euroceros Boev & Kovachev, 2007 – jedynym przedstawicielem był Euroceros bulgaricus Boev & Kovachev, 2007
  1. a b Oryginalna pisownia.
  2. Rodzaj typowy: Bucorvus Lesson, 1830.

Przypisy

edytuj
  1. Bucerotidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 66. (fr.).
  3. Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologiæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième série. 1, s. 130, 1854. (fr.). 
  4. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Bucerotidae Rafinesque, 1815 – dzioborożce – Hornbills (wersja: 2023-04-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-25].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-12]. (ang.).
  6. Christine Sourd (red.), Dżungla. Encyklopedia dzikich zwierząt., Warszawa: Świat Książki, 1992, ISBN 83-7129-804-8.
  7. Harshman, John: Bucerotiformes. Tree of Life Web Project. [dostęp 2009-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 stycznia 2017)]. (ang.).
  8. Z. Boew & D. Kowaczew. Euroceros bulgaricus gen. nov., sp. nov. from Hadzhidimovo (SW Bulgaria) (Late Miocene) – the first European record of Hornbills (Aves: Coraciiformes). „Geobios”. 40 (1), s. 39–49, 2007. DOI: 10.1016/j.geobios.2005.12.001. (ang.).