Ossolin (województwo świętokrzyskie)

wieś w województwie świętokrzyskim

Ossolinwieś (dawniej miasto) w Polsce, w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Klimontów[4][5]. Leży 5 km na wschód od Klimontowa i 25 km na południowy zachód od Sandomierza.

Ossolin
wieś
Ilustracja
Pozostałości zamku w Ossolinie
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

sandomierski

Gmina

Klimontów

Liczba ludności (2020)

169[2]

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

27-640[3]

Tablice rejestracyjne

TSA

SIMC

0796157[4]

Położenie na mapie gminy Klimontów
Mapa konturowa gminy Klimontów, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Ossolin”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Ossolin”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ossolin”
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego
Mapa konturowa powiatu sandomierskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ossolin”
Ziemia50°40′42″N 21°30′17″E/50,678333 21,504722[1]

Ossolin uzyskał lokację miejską przed 1650 rokiem, zdegradowany przed 1662 rokiem, ponowna lokacja około 1775 roku, degradacja około 1816 roku[6]. Siedziba rodu Ossolińskich herbu Topór, następnie w dobrach Ledóchowskich; ruiny zamku Ossolińskich istniejącego w latach 1635–1816.

Przez wieś przechodzi szlak turystyczny czerwony czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic. Przez wieś przebiega szlak Małopolska Droga św. Jakuba.

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Ossolin[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0796163 Kolonie część wsi

Historia

edytuj

Osada powstała w połowie XIV w. jako rodowa wieś Ossolińskich. W 1578 r. było tutaj 6 kmieci gospodarzących na 1,5 łana, 1 zagrodnik oraz 2 komorników. Wieś leżąca w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego wchodziła w XVII wieku w skład kompleksu klimontowsko-ossolińskiego dóbr Zbigniewa Ossolińskiego[7]. W latach 1635–1636 kanclerz Jerzy Ossoliński wzniósł tu drewniano-murowany renesansowy zamek. Posiadał on cztery baszty, mur obronny, most i ogród włoski. Pierwotny zamek był drewniany i już w XIV wieku miał charakter obronny. Prawdopodobnie to również Jerzy Ossoliński wystarał się o prawa miejskie dla osady.

W rejestrze poborowym z 1662 r. Ossolin figuruje jako wieś o 66 mieszkańcach. W 1755 r. Józef Ossoliński otrzymał od Augusta III nowy przywilej dla miasteczka. Zezwalał on na targi oraz 6 jarmarków. Ossolin został pozbawiony praw miejskich przez kolejnego właściciela, Antoniego Ledóchowskiego, który w 1816 r. nakazał również zburzyć miejscowy zamek. W 1827 r. Ossolin, już jako wieś, miał 24 domy i 106 mieszkańców. 4 lipca 1901 roku dobra Ossolin od Jerzego Ossolińskiego nabył Michał Karski[8].

W 1960 r. wieś miała 244 mieszkańców. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnobrzeskim.

Od 2011 roku w Ossolinie działa Stowarzyszenie „Nasze dziedzictwo Ossolin”, które m.in. prowadzi Szkołę Podstawową, a także organizuje Piknik Rycerski połączony z Galą Kryształowego Berła.

Zabytki

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 94790
  2. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 16-17 [dostęp 2022-05-21]
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 881 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. 
  6. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58–59.
  7. Dobra ziemskie Ossolińskich w pierwszej połowie XVII wieku, w: Folwark-wieś-latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. J. Muszyńska, Sz. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009,s. 103.
  8. Kronika. Sprzedaż dóbr Czas 1901 nr 157 z 12 lipca s. 2.
  9. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 52 [dostęp 2016-01-11].

Bibliografia

edytuj
  • Miasta polskie w Tysiącleciu, przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1965-1967
  • Rafał Jurkowski, Zapomniane miejsca. Świętokrzyskie, Wydawnictwo CM, Warszawa 2016

Linki zewnętrzne

edytuj