Prawo rzeczowe

gałąź prawa

Prawo rzeczowe – dział prawa cywilnego regulujący powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności i innych praw do rzeczy i zwierząt[1] (w wyjątkowych sytuacjach także nie do nich – np. użytkowanie prawa). Prawo rzeczowe jest prawem bezwzględnym, czyli skutecznym wobec wszystkich (erga omnes), w odróżnieniu od na przykład praw wynikających z umów.

Prawo polskie

edytuj

Podstawowe źródła prawa i rodzaje praw rzeczowych

edytuj

W Polsce kwestie związane z prawem rzeczowym reguluje księga druga kodeksu cywilnegoWłasność i inne prawa rzeczowe oraz odpowiednie przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Kodeks cywilny wymienia następujące prawa rzeczowe:

Nie jest dopuszczalne umowne ustanowienie praw rzeczowych innych niż wyżej wymienione (zasada numerus clausus praw rzeczowych).

Inne źródła prawa rzeczowego

edytuj

Szczegółowe regulacje z zakresu prawa rzeczowego są zawarte w wielu ustawach. Należą do nich:

  • ustawa o księgach wieczystych i hipotece,
  • kodeks morski,
  • ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów,
  • ordynacja podatkowa,
  • ustawa o niektórych zabezpieczeniach finansowych,
  • prawo o notariacie,
  • prawo geodezyjne i kartograficzne,
  • ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
  • ustawa o gospodarce nieruchomościami,
  • ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
  • ustawa o własności lokali,
  • ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz o Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym,
  • ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (w zakresie przepisów o najmie instytucjonalnym z dojściem do własności),
  • ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego,
  • ustawa o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych,
  • prawo wodne,
  • ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków,
  • prawo lotnicze,
  • ustawa o drogach publicznych,
  • ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych,
  • prawo o ruchu drogowym,
  • ustawa o transporcie kolejowym,
  • ustawa o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej,
  • ustawa o portach i przystaniach morskich,
  • ustawa o rybołówstwie morskim,
  • ustawa o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m,
  • ustawa o żegludze śródlądowej,
  • prawo geologiczne i górnicze,
  • ustawa o lasach,
  • ustawa o ochronie przyrody,
  • prawo budowlane,
  • ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
  • prawo energetyczne,
  • ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych,
  • prawo telekomunikacyjne,
  • prawo bankowe,
  • ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami,
  • ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych,
  • ustawa o rzeczach znalezionych,
  • prawo własności przemysłowej,
  • ustawa o ochronie prawnej odmian roślin,
  • ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
  • kodeks spółek handlowych,
  • prawo spółdzielcze,
  • ustawa o obligacjach,
  • ustawa o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
  • ustawa o instrumentach finansowych,
  • ustawa o obronie Ojczyzny,
  • prawo upadłościowe,
  • ustawa o komornikach sądowych,
  • ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Edward Gniewek: Prawo rzeczowe. Warszawa: C. H. Beck, 2016. ISBN 978-83-255-8676-8.