Protesty rolników w Unii Europejskiej w 2024 roku

Protesty rolników przeciwko wymogom Europejskiego Zielonego Ładu

Protesty rolników w Unii Europejskiej w 2024 roku – seria protestów rolników, które uległy zaostrzeniu w grudniu 2023 roku w obliczu wprowadzenia postanowień zielonego ładu. Rolnicy protestują przeciwko niskim cenom płodów rolnych w skupie, proponowanym regulacjom środowiskowym (takim jak podatek węglowy (rolnictwo węglowe)[1][2]), ograniczenie stosowania pestycydów o 50%[3], sprzeciw przeciwko wycofywaniu z obrotu i zakazie stosowania wybranych substancji aktywnych np. glifosat[4][5][6], ograniczenia emisji azotanów[7] (dyrektywa azotanowa), oraz ograniczenia dotyczące zużycia wody (dyrektywa wodna), a także niekontrolowanemu importowi do Unii Europejskiej produktów rolnych z państw trzecich, przede wszystkim Ukrainy i państw Mercosuru[8][9][10][11]. Protesty odbywają się w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej, programu, w ramach którego Unia Europejska zapewnia rolnikom dotacje w wysokości 57 miliardów euro[12][13]. Rolnicy twierdzą, że regulacje promują duże gospodarstwa rolne, stawiając małych rolników w kryzysowej sytuacji zagrożenia upadkiem[14]. W zdecydowanej części protesty były inicjowane przez indywidualnych rolników i małe organizacje, a nie przez duże syndykaty rolników[15][16]. Rolnicy wytykają także, że regulacje unijne stawiają ich w nierównej konkurencji wobec produktów rolnych które są importowane z innych krajów, w których regulacji takich nie ma (Chile, Nowej Zelandii czy Ukrainy)[14].

Protesty rolników w Unii Europejskiej w 2024 roku
Ilustracja
Protest rolników w Czechowicach-Dziedzicach (luty 2024)
Organizacja

 Unia Europejska

Początek wystąpień

grudzień 2023

Przyczyny wystąpień

• wzrost cen paliw i nawozów
• import towarów rolnych z Ukrainy i państw Mercosuru
• wymogi Europejskiego Zielonego Ładu

Charakter wystąpień

demonstracje, blokady ulic

brak współrzędnych
Traktory w Saint-Etienne-de-Fontbellon w Oksytanii podczas protestów francuskich rolników w styczniu 2024 r.
Mapa państw objętych protestami rolników
Baner protestu rolników wywieszony w czasie protestu w Durdach

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu, który ma na celu osiągnięcie neutralności węglowej Unii Europejskiej do 2050 roku, rolnicy w systemie konwencjonalnym o arealne powyżej 10 ha musieliby przeznaczyć 4% swoich najsłabszych gruntów ornych na cele nieprodukcyjne i zmniejszyć zużycie nawozów o 20%[12][13][17]. W odpowiedzi na protesty Unia Europejska wycofała się z polityki uwzględnienia emisji w sektorze rolniczym w planie działania na rzecz klimatu do 2040 roku[18].

Protesty rolników według państw

edytuj

Oprócz wspólnych celów jak zmiany w regulacjach europejskich w każdym z krajów podnoszone są specyficzne dla danego kraju postulaty[14]. Protesty rolników polegają często na blokadach ulic i protestach jednak w poszczególnych krajach przyjmują czasem inną postać[15][16]. Zdarzają się również strajki okupacje, demonstracje i tworzenie przez rolników barykad, zwłaszcza w Holandii i Francji[19].

Belgia

edytuj

Protesty belgijskich rolników rozpoczęły się 1 lutego 2024 roku. Belgijscy rolnicy protestowali z powodu niskiego poziomu życia i znacznie niższych dochodów niż wcześniej[20][21][22]. Kilka kluczowych protestów miało miejsce w Dzielnicy Europejskiej w Brukseli wokół Parlamentu Europejskiego[23].

Francja

edytuj

We Francji rolnicy protestowali przeciwko propozycjom zniesienia ulg podatkowych dla oleju napędowego[24].

Holandia

edytuj

W Holandii rolnicy protestowali przeciwko ograniczeniu emisji azotu[25].

Niemcy

edytuj

Protesty rolników w Niemczech rozpoczęły się 16 grudnia 2023 roku w odpowiedzi na stopniowe wycofywanie przez rząd niemiecki ulg w podatku od środków transportu i dopłat do oleju napędowego[26][27]. Niemieckie partie opozycyjne, takie jak Alternatywa dla Niemiec i Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna, poparły protestujących rolników[28][29].

Polska

edytuj

W Polsce strajki są organizowane przez: NSZZ „Solidarność” RI, OPZZ oraz w 90% przez niezależnych rolników[30].

20 lutego 2024 roku rolnicy otworzyli dwa ukraińskie wagony towarowe na przejściu granicznym w Medyce i wysypali zboże na tory[31][32][33]. Rolnicy protestowali przeciwko nieuczciwej konkurencji ze strony Ukraińskiego Rolnictwa, które jest wysoko zorganizowane, skoncentrowane, ma międzynarodowe poparcie polityczne m.in. koncernów produkujących żywność, na żadnym etapie produkcji żywności nie musi spełniać standardów obowiązujących rolników Europejskich. Rolnicy zwracają uwagę, że kolejne ograniczenia rolnictwa konwencjonalnego w związku z Europejską polityką Zielonego Ładu doprowadzą w niedalekiej przyszłości do powstania zagrożenia bezpieczeństwa żywnościowego Europy, ich protesty spotkały się z sympatią słowackich i czeskich rolników[34][35][36].

27 lutego 2024 roku w Warszawie odbył się „Marsz gwiaździsty”[37], w którym oprócz rolników protestowali również górnicy i myśliwi[38], zaś drugi marsz rolników w Warszawie miał miejsce 6 marca 2024 roku[39]. 20 marca 2024 roku odbył się Ogólnopolski Strajk Generalny[40].

6 marca 2024 roku o godzinie 11:00 przed budynkiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów odbył się protest rolników, podczas którego miała miejsce policyjna prowokacja[41][42][43][44] w wyniku której doszło do starć z Policją przed budynkiem Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej[45][46][47].

Według badań Ipsos dla OKO.press protesty rolników w Polsce popiera 78% badanych. Podobne wyniki przyniósł sondaż IBRIS dla Rzeczpospolitej[48].

Reakcje

edytuj

Rządowe

edytuj
  •   Emmanuel Macron wezwał europejskich przywódców do przeprowadzenia reformy sektora rolnego i zagwarantowania rolnikom uczciwych cen.[25] Gabriel Attal, premier Francji, ogłosił pakiet pomocowy o wartości 160 milionów dolarów dla francuskich rolników potrzebujących pomocy finansowej[49].
  •   Niemiecki federalny minister finansów Christian Lindner powiedział, że niemiecki rząd nie może sobie pozwolić na pomoc rolnikom[50].

Unia Europejska

edytuj
  •   Unia Europejska przychyliła się do niektórych żądań rolników, zwłaszcza polskich, zgadzając się na wprowadzenie limitu bezcłowego importu ukraińskiego zboża[51][52][53].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. https://strefaagro.pl/ekoschemat-rolnictwo-weglowe-w-naborze-2024-lista-praktyk-za-ktore-rolnik-moze-dostac-punkty-i-doplaty/ar/c8-17375487.
  2. Rolnictwo węglowe – wszystko, co musisz o nim wiedzieć [online], EFL.pl [dostęp 2024-03-31] (pol.).
  3. HEALTH AND FOOD SAFETY – Zrównoważone stosowanie pestycydów: ograniczenie stosowania pestycydów chemicznych o 50 proc. dla dobra planety i jej mieszkańców [online], ec.europa.eu [dostęp 2024-03-31].
  4. Wyrok na glifosat? Decyzje, kontrowersje i apel społeczeństwa [online] [dostęp 2024-03-31] (pol.).
  5. Decyzja KE w sprawie glifosatu: Rolnicy i sadownicy kontra ekolodzy – EURACTIV.pl [online], euractiv.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  6. Wycofane środki ochrony roślin – zapoznaj się ze zmianami [online], 10 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
  7. Program ograniczający stosowanie azotanów – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – Portal Gov.pl [online], Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa [dostęp 2024-03-31] (pol.).
  8. Bauern auf den Barrikaden: Warum Landwirte in Europa protestieren. adz.ro, 2024-01-31. [dostęp 2024-02-18]. (ang.).
  9. Irene Castro: Las protestas agrarias recorren Europa ante el temor de que se conviertan en un catalizador de la extrema derecha. elDiario.es, 2024-01-26. [dostęp 2024-02-18]. (hiszp.).
  10. VRT NWS, Aanleidingen voor boerenprotesten verschillen van land tot land, maar “diepere malaise” verbindt boeren over heel Europa [online], vrtnws.be, 30 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-06] (niderl.).
  11. Będzie wspólny protest rolników i pracowników przeciw Zielonemu Ładowi [online], wnp.pl [dostęp 2024-03-06] (pol.).
  12. a b Why are farmers across Europe protesting? – DW – 02/26/2024 [online], dw.com [dostęp 2024-03-31] (ang.).
  13. a b Zatrzymać Zielony Ład. Dzisiaj protest w Warszawie, o co chodzi rolnikom? [online], biznes.interia.pl [dostęp 2024-03-07] (pol.).
  14. a b c Jon Henley, Jon Henley Europe, Why are farmers protesting across the EU and what can the bloc do about it?, „The Guardian”, 2 lutego 2024, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-04-17] (ang.).
  15. a b Protest rolników ruszył! Niektóre blokady dróg rozpoczęły się już w nocy. Jak obecnie wygląda sytuacja? MAPA | Niezalezna.pl [online], niezalezna.pl [dostęp 2024-03-31].
  16. a b Rolnicy na ulicach Warszawy. Hymn, płonące opony i czołg „AGRO ABRAMS” [online], gazetapl, 27 lutego 2024 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
  17. Ugory czy produkcja rolna, czyli co zrobić z najsłabszymi glebami [online], i-rolnik.pl [dostęp 2024-03-22] (pol.).
  18. Jon Henley, Jon Henley Europe, Farmers clash with riot police in Brussels as EU agriculture leaders meet, „The Guardian”, 26 lutego 2024, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-03-31] (ang.).
  19. Par Julie Rimbert Le 16 janvier 2024 à 09h43, En colère, les agriculteurs d’Occitanie manifestent une nouvelle fois ce mardi à Toulouse [online], leparisien.fr, 16 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-31] (fr.).
  20. The Brussels Times, ‘Won’t let this happen again’: Farmers to protest this week [online], brusselstimes.com [dostęp 2024-04-17] (ang.).
  21. Ogromne protesty rolników w Belgii. „Elity chcą żebyśmy zniknęli” [online], rmf24.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  22. Rolnicy protestują w Belgii. Ogniska na autostradzie i blokada portu Zeebrugge [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  23. The Brussels Times, Farmer protests: Violent clashes with police, three officers injured [online], brusselstimes.com [dostęp 2024-04-17] (ang.).
  24. Nacho Doce, Gus Trompiz, France drops plan to decrease farmers’ diesel discount but protests to continue [online], Reuters, 27 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-31] (ang.).
  25. a b What to Know About the Farmer Protests in Europe [online], TIME, 2 lutego 2024 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  26. Germany’s highest court annuls a decision to repurpose COVID relief funding for climate measures [online], AP News, 15 listopada 2023 [dostęp 2024-04-17] (ang.).
  27. Ruszył protest rolników. Ma sparaliżować całe Niemcy [online], dw.com, 8 stycznia 2024 [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  28. CDU und CSU unterstützen weitere Bauernproteste [online], ZDFheute, 6 stycznia 2024 [dostęp 2024-04-17] (niem.).
  29. AfD Sachsen steht am 8. Januar an der Seite der Bauern! – AfD Sachsen [online], 4 stycznia 2024 [dostęp 2024-04-17] (niem.).
  30. Protest rolników. Kto i dlaczego go organizuje? – Fakty [online], farmer.pl, 19 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-07] (pol.).
  31. Zadyma na proteście rolników w Medyce. Wysypali zboże na tory! [online], Fakt.pl, 20 lutego 2024 [dostęp 2024-04-06] (pol.).
  32. Protest rolników zaostrza się. Ukraińskie zboże wylądowało na torach w Medyce [online], dziennik.pl, 20 lutego 2024 [dostęp 2024-04-06] (pol.).
  33. Polsat News, Napięta atmosfera na granicy. Wysypano ukraińskie zboże [online], polsatnews.pl, 20 lutego 2024 [dostęp 2024-04-06] (pol.).
  34. Polish farmers block Ukraine’s border in protest against grain imports [online], Al Jazeera [dostęp 2024-04-06] (ang.).
  35. Prasa: polscy i czescy rolnicy blokują zboże z Ukrainy – DW – 19.02.2024 [online], dw.com [dostęp 2024-04-06] (pol.).
  36. Polscy rolnicy zablokują całą granicę z Ukrainą. Tak chcą zwrócić uwagę Brukseli [online], Businessinsider.com.pl, 16 marca 2023 [dostęp 2024-04-06] (pol.).
  37. PBE, „Marsz gwiaździsty” na Warszawę. Górnicy i myśliwi dołączają do rolników [online], money.pl, 25 lutego 2024 [dostęp 2024-03-10] (pol.).
  38. Rolnicy protestują w Warszawie [online], pap.pl [dostęp 2024-03-10].
  39. Telewizja Polska S.A, Wielki marsz rolników w Warszawie zakończony zamieszkami i interwencją policji [WIDEO] [online], szczecin.tvp.pl [dostęp 2024-03-10] (pol.).
  40. Ogólnopolski Strajk Generalny Rolników. Mapa utrudnień w Warszawie i na Mazowszu [online], TVN Warszawa, 19 marca 2024 [dostęp 2024-03-20] (pol.).
  41. „Dowody wskazują jednoznacznie, kto te prowokacje rozpoczyna”. Rolnicy o zachowaniu policji podczas protestu | Niezalezna.pl [online], niezalezna.pl [dostęp 2024-05-10].
  42. Fundacja Opoka, Skandal czy prowokacja? Politycy o proteście rolników w Warszawie [online], Fundacja Opoka, 6 marca 2024 [dostęp 2024-05-10].
  43. Starcia na proteście rolników. PiS: Prowokacja, przy radiowozach była przywieziona kostka brukowa [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-05-10] (pol.).
  44. Agata Molenda, ZZR Samoobrona: Wczorajszy protest to perfidna prowokacja wobec rolników [online], AgroNews – Wiadomości rolnicze – Ceny rolne, 7 marca 2024 [dostęp 2024-05-10] (pol.).
  45. Protest rolników w Warszawie, blokady pod miastem [RELACJA] [online], TVN Warszawa, 6 marca 2024 [dostęp 2024-05-09] (pol.).
  46. Protest rolników w Warszawie 6 marca. Tym razem wjadą do miasta ciągnikami – Wiadomości Radio ZET [online], wiadomosci.radiozet.pl, 4 marca 2024 [dostęp 2024-05-09] (pol.).
  47. Protest rolników 6 marca w Warszawie. [PODSUMOWANIE, KOMENTARZ POLICJI] [online], 7 marca 2024 [dostęp 2024-05-09] (pol.).
  48. Sondaż Ipsos: masowe poparcie dla protestu rolników. Zielony Ład oraz interes Ukrainy się nie liczą [online], oko.press [dostęp 2024-03-11] (pol.).
  49. Ellen Ioanes, The French farmers’ protests are more complex than they seem [online], Vox, 3 lutego 2024 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  50. Thomas Escritt, There’s no more money, German minister tells rowdy farmers [online], Reuters, 15 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  51. EU agrees to cap tariff-free Ukraine farm imports [online], Al Jazeera [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  52. Minister rolnictwa o porozumieniu w UE ws. importu z Ukrainy: Państwa członkowskie mają bardzo różne oczekiwania [online], gazetaprawna.pl, 20 marca 2024 [dostęp 2024-03-30] (pol.).
  53. UE zdecydowała: nowe ograniczenia dla ukraińskich produktów rolnych [online], pb.pl, 30 marca 2024 [dostęp 2024-03-30] (pol.).