Wikipedia

Reineckia

rodzaj roślin

Reineckia[5] (Reineckea Kunth) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje dwa gatunki występujące w środkowych i południowo-wschodnich Chinach oraz Japonii[3]. Gatunek reineckia różowa R. carnea jest uprawiany jako roślina ozdobna oraz wykorzystywany w tradycyjnej medycynie chińskiej. Został introdukowany w Wielkiej Brytanii, gdzie od 1984 roku uznawany jest za ekstensywnie naturalizowany w lasach w okolicach Lizard w zachodniej Kornwalii[6].

Reineckia
Ilustracja
Reineckia różowa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

reineckia

Nazwa systematyczna
Reineckea Kunth
Abh. Königl. Akad. Wiss. Berlin 1842: 29 (1844)[3]
Typ nomenklatoryczny

Reineckea carnea (Andrews) Kunth[4]

Synonimy
  • Sanseviella Rchb.[3]
Homonimy

Reineckea H.Karst (syn. Synechanthus H.Wendl.)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć Johanna Reineckego, XIX-wiecznego niemieckiego botanika i ogrodnika[7].

Morfologia edytuj

 
Reineckea carnea
Pokrój
Wieloletnie, wiecznie zielone rośliny zielne[8].
Pędy
Płożące się po ziemi[8], cienkie (o średnicy 2–4 mm[8]) kłącze, przypominające rozłogi[9].
Liście
Liście odziomkowe[6], wyrastające po 3–8 w kępkach z wierzchołka kłącza[8], siedzące[9]. Ulistnienie dwurzędowe[9]. Blaszki liściowe równowąskie do wąsko lancetowatych[9], o długości 10–40 cm i szerokości 0,5–3,5 mm (R. carnea[8]) lub 5–10 mm (R. flava[10]), nagie, zaostrzone[8].
Kwiaty
Obupłciowe (choć niekiedy dystalnie kwiaty pozbawione są słupkowia), siedzące, wonne, zebrane w kłos o długości 2–6,5 cm, wyrastający z kąta liścia na nagim głąbiku o długości 5–15 cm[8]. Wsparte błoniastymi, brązowawymi lub fioletowymi, jajowato-trójkątnymi przysadkami[8]. Listki okwiatu zrosłe proksymalnie w rurkę o długości 4–6 mm, powyżej wolne, odgięte, podługowate, o długości 5–7 mm, różowe[8]. Sześć pręcików osadzonych u gardzieli rurki okwiatu[8]. Nitki nitkowate, proksymalnie przyrośnięte do okwiatu[8]. Pylniki dołączone grzbietowo, niemal podługowate, wcięte na obu końcach[8]. Zalążnia górna[6], wąsko jajowata, trójkomorowa, z dwoma zalążkami w każdej komorze[8]. Szyjka słupka kolumnowata, smukła, długości 7–10 mm, zwieńczona znamieniem główkowatym do trójklapowanego[8].
Owoce
Kulistawe jagody o średnicy 6–10 mm[8], czerwone (u R. carnea)[8] lub żółtopomarańczowe (u R. flava)[10].

Biologia i ekologia edytuj

 
Pokrój Reineckea carnea
Rozwój
Kwitną i owocują od lipca do listopada[8].
Siedlisko
Zasiedla gęste lasy, zacienione i wilgotne zbocza, wzdłuż dolin, na wysokości od 100 do 3200 m n.p.m.[8]
Cechy fitochemiczne
We wszystkich organach roślin z gatunku Reineckea carnea obecne są saponiny sterydowe[11].
Interakcje międzygatunkowe
Rośliny są atakowane przez grzyby z gatunku Colletotrichum dematium, wywołujące antraknozę[12].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n u gatunku R. carnea wynosi 38, 42[6], przy czym podstawowa liczba chromosomów x wynosi 19[9].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Convallarieae w podrodzinie Nolinoideae rodziny szparagowatych (Asparagaceae)[13][2].
Wykaz gatunków[3]

Znaczenie użytkowe edytuj

 
Reineckea carnea 'Variegata'
Rośliny ozdobne
Reineckia różowa jest uprawiana jako roślina ozdobna do tworzenia wiecznie zielonych okryw w miejscach zacienionych. Wymaga gleby kwaśnej do neutralnej, rozmnaża się przez podział kłączy lub z nasion[14]. W uprawie znajduje się również kultywar tego gatunku o kremowo prążkowanych liściach 'Variegata'[14]. Zakwita przy wystarczająco wysokich temperaturach. W Polsce może nie być całkowicie mrozoodporna (strefy mrozoodporności: 7–10)[15].
Rośliny lecznicze
Całe rośliny reineckii różowej stosowane są w tradycyjnej medycynie chińskiej jako środek przeciwkaszlowy i hemostatyczny oraz do usuwania toksyn[11][16].
Badania saponin obecnych w organach podziemnych tej rośliny wykazały, że niektóre z nich mają działanie hamujące fosfodiesterazę cAMP, w tym jedna na poziomie aktywności biologicznej porównywalnym do papaweryny[11]. Ekstrakty z tej rośliny badano również pod kątem ich działania antyoksydacyjnego, wykazując ich możliwe zastosowanie na choroby neurodegeneracyjne[17].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-13] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2022-01-13]. (ang.).
  4. ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2022-01-13]. (ang.).
  5. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 153. ISBN 978-83-925110-5-2.
  6. ↑ a b c d Clive Stace: New Flora of the British Isles. Wyd. 3. Cambridge University Press, 2010, s. 217. ISBN 978-1-139-48649-1.
  7. ↑ Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. T. 4 (R-Z). CRC Press, 2000, s. 2282. ISBN 0-8493-2678-8. (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Chen Xinqi, Minoru N. Tamura: Flora of China. T. 24: Flagellariaceae through Marantaceae. 2000, s. 235.
  9. ↑ a b c d e J.G. Conran, M.N. Tamura: Convallariaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
  10. ↑ a b Lan Yao, Xunru Ai, Jingzhou Dong, Reineckea flava (Liliaceae), a New Species from Guangxi Province, China, „Novon, A Journal for Botanical Nomenclature”, 27 (4), 2019, s. 219–221, DOI: 10.3417/2019302 [dostęp 2022-01-31].
  11. ↑ a b c Toshihiro Kanmoto i inni, Steroidal Constituents from the Underground Parts of Reineckea carnea and Their Inhibitory Activity on cAMP Phosphodiesterase, „Chemical and Pharmaceutical Bulletin”, 42 (4), 1994, s. 926–931, DOI: 10.1248/cpb.42.926 [dostęp 2022-01-31] (ang.).
  12. ↑ Jorrit H. Poelen, James D. Simons, Chris J. Mungall, Global biotic interactions: An open infrastructure to share and analyze species-interaction datasets, „Ecological Informatics”, 24, 2014, s. 148–159, DOI: 10.1016/j.ecoinf.2014.08.005 [dostęp 2022-01-31] (ang.).
  13. ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2022-01-13]. (ang.).
  14. ↑ a b S.M. Walters, J. Cullen, Royal Horticultural Society (red.), The European garden flora: a manual for the identification of plants cultivated in Europe, both out-of-doors and under glass, Cambridge: Cambridge University Press, 1984–2000, s. 250, ISBN 0-521-24859-0.
  15. ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  16. ↑ Xinrong Yang, Encyclopedic Reference of Traditional Chinese Medicine, Anmin Chen i inni red., Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2003, s. 436, ISBN 978-3-662-05177-1.
  17. ↑ Zeng We, Antioxidant Activity of Five Extracts from Reineckea carnea to SH- SY5Y cells, „Lishizhen Medicine and Materia Medica Research”, 2014 (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Reineckia&oldid=72328688”