Rusko (powiat świdnicki)
Rusko (niem. Rauske) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Strzegom.
| Artykuł | 50°59'28"N 16°27'38"E |
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°57'N, 16°25'E |
| - błąd | 19820 m |
| Odległość | 4 m |
| ||||
| ||||
_%C5%9Bwietlica.jpg) Świetlica wiejska w Rusku | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  dolnośląskie
| |||
| Powiat | świdnicki | |||
| Gmina | Strzegom | |||
| Liczba ludności (2011[1]) | 380 | |||
| Strefa numeracyjna | 74 | |||
| Kod pocztowy | 58-120 | |||
| SIMC | 0855820 | |||
Położenie na mapie gminy Strzegom  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu świdnickiego  | ||||
 50°59′28″N 16°27′38″E/50,991111 16,460556
| ||||
_pomnik.jpg)
Podział administracyjnyEdytuj
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
NazwaEdytuj
W 1193 roku nazywana Ruschi, potem zwana też Rawske. Miejscowość została wymieniona w zlatynizowanej formie Ruzke w łacińskim dokumencie wydanym w 1201 roku[2]. Kolejna wzmianka o miejscowości znajduje się w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie wieś zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Ruske”[3]. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Rusk[4][5].
HistoriaEdytuj
W odkrywkowej kopalni kaolinitu odkryto cztery zespoły mikrolityczne, których wytwórcą był homo erectus. Narzędzia te były odłupkami z retuszami zębatymi. Datowane są na ok. 500 tys. lat p.n.e., są więc jak podobne narzędzia z Trzebnicy najstarszymi odkrytymi w Polsce[6]. Istniał tu najstarszy na Dolnym Śląsku wiatrak z 1580 r. Istniejący kościół wzmiankowano w 1239 roku. Zrekatolicyzowany po wojnie trzydziestoletniej w 1653 roku. Od 1756 roku istniała we wsi ewangelicka szkoła powszechna z dwoma nauczycielami. W 1895 roku wieś miała 53 domy mieszkalne i liczyła 587 mieszkańców. W 1933 roku wieś miała 71 domów mieszkalnych i liczyła 701 mieszkańców, w tym 511 ewangelików oraz 189 katolików. W latach 50. i 60. XX wieku we wsi zlokalizowany był obóz pracy przymusowej[7], w którym przetrzymywani byli więźniowie (m.in. polityczni) wykorzystywani do pracy przy wydobyciu gliny niezbędnej do produkcji materiałów ogniotrwałych w pobliskich zakładach ceramicznych w Jaroszowie; glinę lepszej jakości, białą, dostarczano stąd do Fabryki Porcelany "Krzysztof" w Wałbrzychu. W latach 60. XX wieku na terenie wsi odnaleziono ślady osadnictwa ludzkiego sprzed ok. 440-370 tys. lat[8].
ZabytkiEdytuj
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest[9]:
- kościół filialny p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła, według tradycji wybudowany ok. 1190 r., wzmiankowany po raz pierwszy w 1239 r.
PrzypisyEdytuj
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 58.
- ↑ Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 281.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis. dokumentyslaska.pl. [dostęp 2012-10-24].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
- ↑ Jan Michał Burdukiewicz, Technokompleks mikrolityczny w paleolicie dolnym środkowej Europy, 16 lutego 2020, s. 4 [dostęp 2020-12-05].
- ↑ "Gułag Rusko", Wratislaviae Amici
- ↑ Prehistoria ziem polskich
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 163. [dostęp 10.10.2012].
BibliografiaEdytuj
- Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.
- Marek Czapiński, Elżbieta Kaszuba, Gabriela Wąs, Rościsław Zerelik-Historia Śląska, Wrocław 2002, str.19