SS-Totenkopfverbände

Specjalne oddziały SS zajmujące się zarządzaniem i służbą wartowniczą w niemieckich obozach koncentracyjnych

SS-Totenkopfverbände (w skrócie SS-TV; pol. Oddziały Trupiej Czaszki) – stworzone w 1934 przez Theodora Eickego specjalne oddziały SS, zajmujące się zarządzaniem i służbą wartowniczą w niemieckich obozach koncentracyjnych. Po reorganizacji SS oddziały Totenkopfverbände włączono w całości do Waffen-SS.

Oddziały Trupiej Czaszki
SS-Totenkopfverbände
Historia
Państwo

 III Rzesza

Sformowanie

czerwiec 1934

Rozformowanie

8 maja 1945

Komendanci
Pierwszy

Theodor Eicke

Ostatni

Richard Glücks

Organizacja
Kryptonim

SS-TV

Formacja

Schutzstaffel,
Waffen-SS

Członkowie załogi obozu zagłady w Treblince (od lewej) : Paul Bredow, Willi Mentz, Max Möller oraz Josef Hirtreiter
Oficerowie SS-TV w Mauthausen-Gusen
Oficerowie SS-TV w Sachsenhausen

Geneza

edytuj

Niemieckie obozy koncentracyjne w Europie podlegały zarządowi niemieckiej nazistowskiej formacji paramilitarnej SS. Bezpośrednio podporządkowane były one organizacyjnie Inspektion der Konzentrationslager (pol. Inspektoratowi Obozów Koncentracyjnych) nad którym zarząd pełnił SS-Wirtschafts- und Verwaltungshauptamt (pol. Główny Urząd Gospodarki i Administracji SS). Na czele tej organizacji stał SS-Obergruppenführer Oswald Pohl[1][2]. Obozami tymi bezpośrednio zarządzał personel obozowy złożony z esesmanów – członków specjalnie powołanej do tego celu formacji SS-Totenkopfverbände oraz SS-Aufseherin – nadzorczyń SS[3].

Początkowo Totenkopfverbände składało się z sześciu batalionów, przypisanych do sześciu obozów koncentracyjnych znajdujących się pod jurysdykcją formacji. W marcu 1936, na polecenie Himmlera zwiększono stan osobowy formacji z 1800 do około 3500 ludzi[4]. W roku 1937 doszło do kolejnej reorganizacji: Totenkopfverbände podzielono na trzy pułki: I-Oberbayern, II-Brandenburg i III-Thuringen. W 1938 stworzono kolejny, czwarty pułk: IV-Ostmark[5]. Każdy z pułków dzielił się na trzy bataliony, te zaś składały się z trzech kompanii piechoty i jednej kompanii karabinów maszynowych każdy. Formacja była w pełni zmotoryzowana[6]. Skład jednostki ulegał ciągłym przemianom i rozrostowi – w połowie 1939 Totenkopfverbände liczyło już około 22 000 członków[7]. W maju 1939 służbę w Totenkopfverbände zaczęto zaliczać jako jedną z form spełnienia obowiązkowej służby wojskowej[8].

Lokalizacja w 1941

edytuj
SS-Totenkopfstandarten 1941
SS-Totenkopfstandarte Lokalizacja
I „Oberbayern” Dachau
II „Brandenburg” Sachsenhausen
III „Thüringen” Buchenwald
IV „Ostmark” Mauthausen
V „Dietrich Eckart Oranienburg
VI Praga
VII Brno
VIII Kraków
IX Gdańsk
X Buchenwald
XI Radom
XII Poznań
XIII Wiedeń
XIV Buchenwald
XV Płock
XVI Dachau
„Kirkenes” Kirkenes
„Oberbayern” (Reserve) Dachau

Przypisy

edytuj
  1. Jan Erik Schulte: Zwangsarbeit und Vernichtung: Das Wirtschaftsimperium der SS. Oswald Pohl und das SS-Wirtschafts-Verwaltungshauptamt 1933-1945, Paderborn, München, Wien, Zürich: Schöningh, 2001.
  2. Reiner Merkel: Hans Kammler – Manager des Todes, 2010 August von Goethe Literaturverlag, Frankfurt am Main, ISBN 978-3-8372-0817-7.
  3. Aleksander Lasik, Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Rozwój organizacyjny, ewolucja zadań i struktur oraz socjologiczny obraz obozowych załóg SS, Oświęcim: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, 2007, ISBN 978-83-60210-32-1, OCLC 169868388.
  4. Mann ↓, s. 26.
  5. Mann ↓, s. 28.
  6. Mann ↓, s. 31.
  7. Mann ↓, s. 32.
  8. Mann ↓, s. 38.

Bibliografia

edytuj
  • Ulrich Herbert, Werner Best. Studium Biograficzne, Magdalena Kurkowska (tłum.), Warszawa: Wiedza Powszechna, 2007, ISBN 978-83-214-1379-2, OCLC 177369453.
  • Aleksander Lasik. Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Rozwój organizacyjny, ewolucja zadań i struktur oraz socjologiczny obraz obozowych załóg SS, s. 146–163, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, ISBN 978-83-60210-32-1.
  • Chris Mann: SS-Totenkopf. Historia dywizji Waffen-SS 1940-1945. Warszawa: Bellona. ISBN 978-83-11-13674-8.