Salinomycyna

Salinomycyna
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas (2R)-2-[(2R,5S,6R)-6-[(2S,3S,4S,6R)-6-[(3S,5S,7R,9S,10S,12R,15R)-3-[(2R, 5R,6S)-5-etylo-5-hydroksy-6-metylooksan-2-ylo]-15-hydroksy-3,10, 12-trimetylo-4,6, 8-trioksadispiro[4.1.57.35]pentadek-13-en-9-ylo]-3-hydroksy-4-metylo- 5-oksooktan-2-ylo]-5-metylooksan-2-ylo]butanowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C42H70O11
Masa molowa	751,00 g/mol
Wygląd	ciało stałe, krystaliczne
	Identyfikacja
Numer CAS	53003-10-4
PubChem	3085092
DrugBank	DB11544
SMILES
	CCC(C1CCC(C(O1)C(C)C(C(C)C(=O)C(CC)C2C(CC(C3(O2)C=CC(C4(O3)CCC(O4)(C)C5CCC(C(O5)C)(CC)O)O)C)C)O)C)C(=O)O
Właściwości
Temperatura topnienia	113 °C
Niebezpieczeństwa
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanego źródła
	Toksyczny; (T)
Zwroty R	R25
Zwroty S	S45
Numer RTECS	VO8620000
	Podobne związki
Podobne związki	monenzyna; kwas lasalowy; nigerycyna
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Farmakokinetyka
Działanie	antybiotyczne; antybakteryjne; kokcydiostatyczne – stosowany w weterynarii

Salinomycyna – organiczny związek chemiczny pochodzenia naturalnego wyizolowany w 1974 roku ze szczepu Streptomyces albus. Wykazuje silne działanie antybakteryjne, kokcydiostatyczne^[1] oraz przeciwnowotworowe.

Salinomycyna jest jonoforem monowalentym należącym do grupy kokcydiostatyków. Aktywność biologiczna tego kokcydiostatyku związana jest z jego naturalną zdolnością do kompleksowania kationów metali jednowartościowych, w szczególności do kationu potasu. Kation metalu koordynowany przez salinomycynę jest następnie transportowany przez błonę biologiczną komórki bakterii (bakterie Gram-dodatnie), co prowadzi do zaburzenia naturalnego gradientu stężenia Na⁺/K⁺ i ostatecznie powoduje śmierć bakterii^[2].

Związek ten wykazuje ponadto szerokie spektrum właściwości biologicznych i farmakologicznych, takich jak aktywność przeciwbakteryjna (zwłaszcza na bakterie Gram-dodatnie). Ponadto salinomycyna wspomaga apoptozę niektórych komórek nowotworowych oraz niezwykle silnie powstrzymuje rozwój pasożytniczych pierwotniaków z rodzaju Coccidia wywołujących kokcydiozę. Sól sodowa salinomycyny znajduje zastosowanie jako antybiotykowy stymulator wzrostu i kokcydiostatyk w przemysłowej hodowli bydła i drobiu (np. preparaty SACOX-60 i Bio-Cox-60).

Działanie cytostatyczne

Salinomycyna jest potencjalnym lekiem przeciwnowotworowym^[3]. Niektóre prace sugerują preferencyjne działanie salinomycyny w stosunku do nowotworowych komórek macierzystych, które w koncepcji patogenezy nowotworu związanej z istnieniem macierzystych pełnią kluczową rolę w powstawaniu choroby nowotworowej^[4]^[5]. Przypuszczalnym mechanizmem działania przeciwnowotworowego jest aktywność jako jonofor potasu, ale prawdopodobnie również aktywacja alternatywnej drogi apoptozy, zwiększenie podatności DNA na uszkodzenia i hamowanie szlaku Wnt^[3].

Przeprowadzenie salinomycyny w niektóre pochodne (amidy i estry z hydroksybenzotriazolem) prowadzi do podwyższenia aktywności antynowotworowej^[6].

Zgodnie ze stanem wiedzy z roku 2013, konieczna była dalsza ocena farmakokinetyki i farmakodynamiki leku, a także ocena toksyczności, szczególnie neurotoksyczności i toksyczności długoterminowej^[3].

Przypisy

↑ Miyazaki Y, Shibuya M, Sugawara H, Kawaguchi O, Hirsoe C. Salinomycin, a new polyether antibiotic. „The Journal of Antibiotics”. 27, s. 814–821, 1974. DOI: 10.7164/antibiotics.27.814. PMID: 4452657.
↑ M. Mitani, T. Yamanishi, Y. Miyazaki. Salinomycin: a new monovalent cation ionophore. „Biochemical and Biophysical Research Communications”. 66, s. 1231–1236, 1975. DOI: 10.1016/0006-291X(75)90490-8. PMID: 1191289.
↑ ^a ^b ^c S. Zhou, F. Wang, E.T. Wong, E. Fonkem i inni. Salinomycin: a novel anti-cancer agent with known anti-coccidial activities. „Curr Med Chem”. 20 (33), s. 4095–4101, 2013. DOI: 10.2174/15672050113109990199. PMID: 23931281. PMCID: PMC4102832.
↑ Adam Huczyński. Polyether ionophores – promising bioactive molecules for cancer therapy. „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”. 22 (23), s. 7002–7010, 2012. DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.046. PMID: 23063400.
↑ C. Naujokat, R. Steinhart. Salinomycin as a drug for targeting human cancer stem cells. „J Biomed Biotechnol”. 2012, s. 950658, 2012. DOI: 10.1155/2012/950658. PMID: 23251084. PMCID: PMC3516046.
↑ AdamA. Huczyński AdamA. i inni, Antiproliferative activity of salinomycin and its derivatives, „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”, 23, 22, 2012, s. 7146–7150, DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.068, PMID: 23079523 .

Linki zewnętrzne

Salinomycin from Streptomyces albus. Product information. Sigma-Aldrich, 2012. [dostęp 2016-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-27)].
Strona z informacjami na temat aktywności biologicznej salinomycyny. salinomycyna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-06)]. salinomycyna.pl; [dostęp 2016-11-06].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[Miyazaki-1] Miyazaki Y, Shibuya M, Sugawara H, Kawaguchi O, Hirsoe C. Salinomycin, a new polyether antibiotic. „The Journal of Antibiotics”. 27, s. 814–821, 1974. DOI: 10.7164/antibiotics.27.814. PMID: 4452657.

[Mitani-2] M. Mitani, T. Yamanishi, Y. Miyazaki. Salinomycin: a new monovalent cation ionophore. „Biochemical and Biophysical Research Communications”. 66, s. 1231–1236, 1975. DOI: 10.1016/0006-291X(75)90490-8. PMID: 1191289.

[Zhou-3] S. Zhou, F. Wang, E.T. Wong, E. Fonkem i inni. Salinomycin: a novel anti-cancer agent with known anti-coccidial activities. „Curr Med Chem”. 20 (33), s. 4095–4101, 2013. DOI: 10.2174/15672050113109990199. PMID: 23931281. PMCID: PMC4102832.

[Huczynski-rev-4] Adam Huczyński. Polyether ionophores – promising bioactive molecules for cancer therapy. „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”. 22 (23), s. 7002–7010, 2012. DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.046. PMID: 23063400.

[Naujokat-5] C. Naujokat, R. Steinhart. Salinomycin as a drug for targeting human cancer stem cells. „J Biomed Biotechnol”. 2012, s. 950658, 2012. DOI: 10.1155/2012/950658. PMID: 23251084. PMCID: PMC3516046.

[Huczynski-6] AdamA. Huczyński AdamA. i inni, Antiproliferative activity of salinomycin and its derivatives, „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”, 23, 22, 2012, s. 7146–7150, DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.068, PMID: 23079523 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]