Ciśnienie

Ciśnienie – wielkość skalarna określona jako wartość siły działającej prostopadle do powierzchni, podzielona przez powierzchnię, na jaką ona działa, co przedstawia zależność:

$p={\frac {F_{n}}{S}},$

gdzie:

$p$ – ciśnienie [Pa],

$F_{n}$ – składowa siły prostopadła do powierzchni [N],

$S$ – powierzchnia [m²].

W przypadku gazów w stanie ustalonym w spoczynku, ciśnienie jakie gaz wywiera na ścianki naczynia jest funkcją objętości, masy i temperatury i dlatego w termodynamice traktowane jest jako parametr stanu.

Uogólnieniem pojęcia ciśnienia jest naprężenie.

Do pomiaru ciśnienia służy manometr i barometr.

Przeliczanie jednostek

	paskal	bar	N/mm²	kG/m²	kG/cm² atmosfera techniczna [at]	atmosfera fizyczna [atm]	tor [Tr] mmHg	psi [psi] psi
1 Pa [N/m²] =	1	10−5	10−6	0,102	1,02·10−5	9,87·10−6	0,0075	1,45038·10−4
1 bar [daN/cm²] =	105	1	0,1	10200	1,02	0,987	750	14,5038
1 N/mm² =	106	10	1	1,02·105	10,2	9,87	7500	145,038
1 kG/m² =	9,80665	9,80665·10−5	9,80665·10−6	1	10−4	9,68·10−5	0,0736	1,4223·10−3
1 atmosfera techniczna [at] = 1 kG/cm² =	98066,5	0,980665	0,0980665	10000	1	0,968	736	14,223
1 atmosfera fizyczna [atm] = (760 tor [Tr]) =	101325	1,013	0,1013	10330	1,033	1	760	14,696
1 tor [Tr] = 1 mmHg =	133	0,00133	1,33·10−4	13,6	0,00136	0,00132	1	19,3367·10−3
1 psi =	6894,76	6,89476·10−2	6,89476·10−3	702,99	7,0307·10−2	6,8046·10−2	51,7151	1

Ciśnienie względne i bezwzględne

W fontannie woda pod ciśnieniem może wytrysnąć wysoko w górę

Ciśnienie może być określone względem próżni – jako ciśnienie bezwzględne, czyli absolutne, lub względem ciśnienia w otoczeniu – nadciśnienie/podciśnienie, albo jako ciśnienie względne, jednak ten termin jest dwuznaczny.

W technice powszechnie mierzy się i podaje ciśnienie płynów względem ciśnienia atmosferycznego; nadciśnienie w tym znaczeniu określa się jako ciśnienie manometryczne.

Przykładowo, jeśli ciśnienie w pojemniku jest równe 0,3 MPa (nadciśnienie), to ciśnienie bezwzględne wynosi 0,3 MPa + 0,1 MPa = 0,4 MPa (0,1 MPa to ciśnienie atmosferyczne).

Przed upowszechnieniem układu SI ciśnienie manometryczne zaznaczano przez dodanie litery n po symbolu wymiaru ciśnienia. Dla odróżnienia, ciśnienie absolutne zaznaczało się przez dodanie litery a, tzn. w przytoczonym przykładzie ciśnienie byłoby podane jako 3 atn lub 4 ata (stosując przybliżenie 0,1 MPa = 1 at).

Spotykana w technice jednostka barg, bar(g) oznacza bar ciśnienia względnego.

Zobacz też

• ciśnienie aerostatyczne
• ciśnienie akustyczne
• ciśnienie atmosferyczne
• ciśnienie bezwzględne
• ciśnienie całkowite
• ciśnienie hydrostatyczne
• ciśnienie krytyczne
• ciśnienie promieniowania
• ciśnienie sprężania
• ciśnienie tętnicze
• podciśnienie
• ujemne ciśnienie