Sowerbaea

*Sowerbaea*
	; Sowerbaea laxiflora
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	Sowerbaea
	Nazwa systematyczna
	Sowerbaea J.E. Smith; Trans. Linn. Soc. London 4: 218 (1798)
	Typ nomenklatoryczny
	Sowerbea juncea Andrews
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sowerbaea Sm. – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje pięć gatunków występujących endemicznie w Australii, głównie w bagiennych wrzosowiskach na kwaśnych glebach piaszczystych w obszarach nadbrzeżnych lub przybrzeżnych^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne o wysokości do 70 cm, tworzące kępy o średnicy do 7 cm^[5].

Korzenie: Włókniste, niekiedy z wrzecionowatymi bulwami korzeniowymi^[5].

Liście: Równowąskie do nitkowatych. Brzegi blaszek u nasady tworzą błonkowate pochwy liściowe o brzegach często dystalnie zrośniętych w języczek liściowy^[5].

Kwiaty: Kwiaty obupłciowe, zebrane w pęczkowaty kwiatostan, wyrastający wierzchołkowo na głównej osi łodygi lub na jej bocznych odgałęzieniach. Wsparte przysadkami, z których wewnętrzne są frędzlowate. Okwiat promienisty, trwały, sześciolistkowy. Listki okwiatu wolne, eliptyczne, bardzo wklęsłe, jednożyłkowe, papierzaste. Trzy pręciki o pylnikach skierowanych do wewnątrz, na zewnątrz lub bocznie, pękających przez szczeliny. Prątniczki trzy, naprzemianległe z pręcikami, lub nieobecne (u Sowerbaea alliacea). Zalążnia górna, trójkomorowa, zawierająca do 4 zalążków w każdej komorze. Szyjka słupka nitkowata, zakończona bardzo drobnym znamieniem^[5].

Owoce: Pękające komorowo trójklapowane torebki zawierające nieregularnie kanciaste do półelipsoidalnych, brązowe do czarnych, matowe nasiona^[5].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n wynosi 8, 16 lub 32^[5].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna: Rodzaj z grupy Sowerbaea w podrodzinie Lomandroideae rodziny szparagowatych Asparagaceae^[6]^[2].

Historycznie w systemie Takhtajana z 1997 roku zaliczany do plemienia Johnsonieae w rodzinie Anthericaceae^[7]. We Flora of Australia zaliczony do rodziny liliowatych^[5].

Wykaz gatunków^[3]

Sowerbaea alliacea F.Muell.
Sowerbaea juncea Andrews
Sowerbaea laxiflora Lindl.
Sowerbaea multicaulis E.Pritz.
Sowerbaea subtilis D.A.Stewart

Nazewnictwo edytuj

Etymologia nazwy naukowej: Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia Jamesa Sowerby’ego, żyjącego w latach 1757–1822 rytownika roślin i grzybów w brytyjskich publikacjach botanicznych, członka Towarzystwa Linneuszowskiego w Londynie^[5].

Nazwy zwyczajowe w języku polskim: Rodzaj wymieniony został przez Józefa Rostafińskiego w wydanym w 1900 roku Słowniku polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin po polskimi nazwami sowerbia i ściłucznia^[8].

Zastosowanie edytuj

Sowerbaea laxiflora o fiołkoworóżowych kwiatach uprawiana jest w Australii jako roślina ogrodowa lub doniczkowa. Kwitnie od sierpnia do października. Zakwita w drugim roku po wysianiu^[9].

W Ogrodzie Botanicznym Królewskiego-Warszawskiego Uniwersytetu w 1824 roku uprawiana była Sowerbaea juncea^[10]. W 2021 roku żaden z gatunków nie był jednak ujęty w Index plantarum Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego^[11].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-09-08] (ang.).
↑ ^a ^b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Alexander S. George (red.): Flora of Australia. T. 45: Hydatellaceae to Liliaceae. Canberra: Australian Government Publishing Service, 1987, s. 264-268. ISBN 0-644-04356-3.
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
↑ Brands, S.J. (ed.): The Taxonomicon. 1989–. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 460. (pol.).
↑ A.R. Fairall: West Australian Native Plants in Cultivation. Elsevier, 2013, s. 225. ISBN 978-1-4831-5695-8.
↑ Michał Szubert: Spis roślin Ogrodu Botanicznego Krolewskiego-Warszawskiego Uniwersytetu. Warszawa: 1824, s. 49.
↑ Index plantarum. Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego. [dostęp 2021-10-25].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-09-08] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).

[fau-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Alexander S. George (red.): Flora of Australia. T. 45: Hydatellaceae to Liliaceae. Canberra: Australian Government Publishing Service, 1987, s. 264-268. ISBN 0-644-04356-3.

[grin-6] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).

[tax-7] Brands, S.J. (ed.): The Taxonomicon. 1989–. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).

[rostafinski-8] Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 460. (pol.).

[ogr-9] A.R. Fairall: West Australian Native Plants in Cultivation. Elsevier, 2013, s. 225. ISBN 978-1-4831-5695-8.

[spis-10] Michał Szubert: Spis roślin Ogrodu Botanicznego Krolewskiego-Warszawskiego Uniwersytetu. Warszawa: 1824, s. 49.

[ogrwar-11] Index plantarum. Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego. [dostęp 2021-10-25].

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]