Sowerbaea
rodzaj roślin
Sowerbaea Sm. – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje pięć gatunków występujących endemicznie w Australii, głównie w bagiennych wrzosowiskach na kwaśnych glebach piaszczystych w obszarach nadbrzeżnych lub przybrzeżnych[5].
Sowerbaea laxiflora | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj |
Sowerbaea |
Nazwa systematyczna | |
Sowerbaea J.E. Smith Trans. Linn. Soc. London 4: 218 (1798)[3] | |
Typ nomenklatoryczny | |
Sowerbea juncea Andrews[4] |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Wieloletnie rośliny zielne o wysokości do 70 cm, tworzące kępy o średnicy do 7 cm[5].
- Korzenie
- Włókniste, niekiedy z wrzecionowatymi bulwami korzeniowymi[5].
- Liście
- Równowąskie do nitkowatych. Brzegi blaszek u nasady tworzą błonkowate pochwy liściowe o brzegach często dystalnie zrośniętych w języczek liściowy[5].
- Kwiaty
- Kwiaty obupłciowe, zebrane w pęczkowaty kwiatostan, wyrastający wierzchołkowo na głównej osi łodygi lub na jej bocznych odgałęzieniach. Wsparte przysadkami, z których wewnętrzne są frędzlowate. Okwiat promienisty, trwały, sześciolistkowy. Listki okwiatu wolne, eliptyczne, bardzo wklęsłe, jednożyłkowe, papierzaste. Trzy pręciki o pylnikach skierowanych do wewnątrz, na zewnątrz lub bocznie, pękających przez szczeliny. Prątniczki trzy, naprzemianległe z pręcikami, lub nieobecne (u Sowerbaea alliacea). Zalążnia górna, trójkomorowa, zawierająca do 4 zalążków w każdej komorze. Szyjka słupka nitkowata, zakończona bardzo drobnym znamieniem[5].
- Owoce
- Pękające komorowo trójklapowane torebki zawierające nieregularnie kanciaste do półelipsoidalnych, brązowe do czarnych, matowe nasiona[5].
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n wynosi 8, 16 lub 32[5].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z grupy Sowerbaea w podrodzinie Lomandroideae rodziny szparagowatych Asparagaceae[6][2].
- Historycznie w systemie Takhtajana z 1997 roku zaliczany do plemienia Johnsonieae w rodzinie Anthericaceae[7]. We Flora of Australia zaliczony do rodziny liliowatych[5].
- Wykaz gatunków[3]
- Sowerbaea alliacea F.Muell.
- Sowerbaea juncea Andrews
- Sowerbaea laxiflora Lindl.
- Sowerbaea multicaulis E.Pritz.
- Sowerbaea subtilis D.A.Stewart
Nazewnictwo
edytuj- Etymologia nazwy naukowej
- Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia Jamesa Sowerby’ego, żyjącego w latach 1757–1822 rytownika roślin i grzybów w brytyjskich publikacjach botanicznych, członka Towarzystwa Linneuszowskiego w Londynie[5].
- Nazwy zwyczajowe w języku polskim
- Rodzaj wymieniony został przez Józefa Rostafińskiego w wydanym w 1900 roku Słowniku polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin po polskimi nazwami sowerbia i ściłucznia[8].
Zastosowanie
edytujSowerbaea laxiflora o fiołkoworóżowych kwiatach uprawiana jest w Australii jako roślina ogrodowa lub doniczkowa. Kwitnie od sierpnia do października. Zakwita w drugim roku po wysianiu[9].
W Ogrodzie Botanicznym Królewskiego-Warszawskiego Uniwersytetu w 1824 roku uprawiana była Sowerbaea juncea[10]. W 2021 roku żaden z gatunków nie był jednak ujęty w Index plantarum Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-09-08] (ang.).
- ↑ a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Alexander S. George (red.): Flora of Australia. T. 45: Hydatellaceae to Liliaceae. Canberra: Australian Government Publishing Service, 1987, s. 264-268. ISBN 0-644-04356-3.
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
- ↑ Brands, S.J. (ed.): The Taxonomicon. 1989–. [dostęp 2021-10-25]. (ang.).
- ↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 460. (pol.).
- ↑ A.R. Fairall: West Australian Native Plants in Cultivation. Elsevier, 2013, s. 225. ISBN 978-1-4831-5695-8.
- ↑ Michał Szubert: Spis roślin Ogrodu Botanicznego Krolewskiego-Warszawskiego Uniwersytetu. Warszawa: 1824, s. 49.
- ↑ Index plantarum. Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego. [dostęp 2021-10-25].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):