Piła Główna
Piła Główna – pasażerska i towarowa stacja kolejowa w Pile, jedna z największych na terenie województwa wielkopolskiego. Jest to stacja węzłowa; krzyżuje się tu pięć linii kolejowych (18, 203, 354, 374, 405). Dodatkowo, tor łączący nr 999 zapewnia dodatkowy wjazd na stację od strony północnej i połączenie z linią 403 w kierunku Wałcza.
 nr rej. 616 (gminna ewidencja zabytków)
| |
 Budynek dworca po remoncie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja |
Śródmieście / Staszyce |
| Data otwarcia |
27 lipca 1851 |
| Poprzednie nazwy |
1851-1943 Schneidemühl |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
6 |
| Liczba krawędzi peronowych |
10 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Piły  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pilskiego  | |
 53°08′35″N 16°44′39″E/53,143056 16,744167
| |
.jpg)
Krótki opis edytuj
Obiekty służące do odprawy podróżnych znajdują się we wschodniej części stacji i są rozplanowane wyspowo – dworzec znajduje się na poszerzonym peronie 1/5 i jest połączony z pozostałymi peronami oraz z centrum miasta systemem przejść podziemnych. Dalej na wschód znajdują się zabudowania byłej lokomotywowni. Zachodnia część stacji przeznaczona jest do obsługi ruchu towarowego; można tam także znaleźć zabudowania zlikwidowanych w początkach lat 90. XX wieku Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego.
Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego[1]. Zatrzymują się tu wszystkie pociągi pasażerskie.
Ruch pasażerski edytuj
| Rok | Wymiana roczna | Wymiana pasażerska na dobę | miejsce w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017[2] | 1 200 000 | 3 300 | 72 |
| 2018[3] | 1 170 000 | 3 200 | |
| 2019[2] | 1 390 000 | 3 800 | 77 |
| 2020[2] | 952 000 | 2 600 | 62 |
| 2021[2] | 1 170 000 | 3 200 | 65 |
| 2022[4] | 4 700 |
Położenie i infrastruktura edytuj
Stacja położona jest w południowej części centrum Piły, przy ulicy Zygmunta Starego 1. Stacja pasażerska posiada sześć peronów i dziesięć krawędzi peronowych. Tory stacyjne zostały zelektryfikowane w latach 1989-1990. Wszystkie semafory zostały wymienione na świetlne. Nad torami w 1975 przerzucono wiadukt o długości 230 m łączący północną i południową część miasta.
Między stacją pasażerską a Gwdą znajdują się zabudowania nieczynnej lokomotywowni z unikatowym, zabytkowym budynkiem parowozowni. Obecnie na jej terenie działa firma „Interlok”, zajmująca się renowacją zabytkowych parowozów. Samym budynkiem zajmuje się stowarzyszenie Parowozownia Pilska OKRĄGLAK. W 2015 wojewódzki konserwator zabytków nakazał przeprowadzenie przy obiekcie prac zabezpieczających[5].
Stacja towarowa i sąsiadujące z nią budynki zlikwidowanych już budynków Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego położone są na zachód od stacji pasażerskiej, między ulicami Warsztatową i Zatorską. Dalej na zachód, nad linią kolejową nr 203, został przerzucony wiadukt linii nr 405, ale dzięki torowi łączącemu nr 999, prowadzącemu do posterunku odgałęźnego Piła Północ, pociągi jadące w stronę Pomorza Zachodniego mogą w nagłych wypadkach go ominąć.
Historia edytuj
Pierwsze połączenie kolejowe ze strony Krzyża Wielkopolskiego i Berlina, przedłużone w kierunku Bydgoszczy, otrzymała Piła 27 lipca 1851. Dwa lata później rozpoczęła się budowa dworca kolejowego, oddanego do użytku w roku 1876, a później jeszcze wielokrotnie przebudowywanego. Kolejne połączenia otwierano: w styczniu 1871 do Złotowa, w maju 1879 do Poznania i Szczecinka, w listopadzie 1881 do Wałcza. 1 października 1907 roku otwarto Królewski Warsztat Lokomotywowy (Königliche Lokomitivwerkstatt), późniejsze ZNTK[6]. W ciągu trzydziestu lat Piła stała się istotnym węzłem kolejowym; w 1913 roku odprawiono tu 575 tysięcy pasażerów[7]. W okresie międzywojennym miasto zostało w granicach Niemiec; nie uruchomiono połączeń międzynarodowych w kierunku Poznania i rozebrano fragment torów między obecnym przystankiem osobowym Piła Kalina a stacją Dziembówko. Odcinek został odtworzony po II wojnie światowej, gdy Piła przeszła pod administrację polską.
19 maja 1988 roku na terenie stacji miała miejsce katastrofa kolejowa transportu wojskowego, w wyniku której zginęło 10 żołnierzy, a 28 zostało rannych[8].
W latach 1989-1990 tory stacyjne zostały zelektryfikowane. W roku 1993 zlikwidowano Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, a 25 maja 1994 stację rozrządową. 1 września 2012 roku, po dwunastoletniej przerwie, wznowione zostały przewozy pasażerskie na trasie Piła Główna – Szczecin Główny przez Wałcz, Kalisz Pomorski i Stargard.
W lipcu 2010 roku dworzec oraz parowozownia zostały wpisane na listę zabytków[9][10].
16 maja 2014 przedsiębiorstwo SKB rozpoczęło remont dworca na zlecenie PKP[11]. Remont objął m.in. wymianę posadzek i tynków, malowanie, montaż nowych instalacji, wymianę pokrycia dachu wraz z konstrukcją oraz wykonanie nowych stropów. Dworzec został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zmienił się również teren wokół dworca, zamontowano małą architekturę – kosze i ławki – oraz stworzono parking dla samochodów na 70 miejsc. 26 października 2015 dworzec został ponownie otwarty[12].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 326
- ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
- ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ Minister odmawia interwencji w sprawie Okrąglaka
- ↑ Dominika Łoboda: Jak doszło do upadku ZNTK?. 2008-26-11. [dostęp 2012-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-15)].
- ↑ Kolejowe Schneidemühl
- ↑ Artykuł o katastrofie w portalu tygodniknowy.pl. [dostęp 2008-03-08].
- ↑ Seweryn Lipoński: Dworzec w Pile zabytkowy – kolejarze narzekają. 2010-27-07. [dostęp 2012-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-21)].
- ↑ Michał Nicpoń: Dworzec PKP – zabytek oficjalny. 2010-27-07. [dostęp 2012-05-03].
- ↑ Ruszył remont dworca w Pile. 2014-06-03. [dostęp 2015-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-04)].
- ↑ Dworzec Piła Główna już po remoncie (zdjęcia). 2015-10-26. [dostęp 2015-10-27].
Linki zewnętrzne edytuj
- Piła Główna w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
- Piła Główna w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
| Piła Główna | ||
| Linia 18 Kutno – Piła Główna (247,181 km) | ||
  odległość: 10,381 km
|
|
|
| Linia 203 Tczew – Küstrin-Kietz (179,542 km) | ||
| odległość: 3,502 km
|
|
odległość: 8,742 km
|
| Linia 354 Poznań POD – Piła Główna (92,538 km) | ||
| odległość: 3,958 km
|
|
|
| Linia 374 Mirosław Ujski – Piła Główna (43,087 km) | ||
| |
|
|
| Linia 405 Piła Główna – Ustka (0,252 km) | ||
|
|
odległość: 13,838 km
| |
| Linia 999 Piła Główna – Piła Północ | ||
|
|
||