Fryderyk Tadanier

polski architekt

Fryderyk Tadanier (ur. 18 stycznia 1892 w Kamionce Strumiłowej[1], zm. 1 listopada 1960 w Krakowie[1]) – polski architekt, przedstawiciel modernizmu z elementami ekspresjonizmu[2].

Fryderyk Tadanier
Data i miejsce urodzenia

18 stycznia 1892
Kamionka Strumiłowa

Data i miejsce śmierci

1 listopada 1960
Kraków

Narodowość

polska

Alma Mater

Politechnika Lwowska

Dziedzina sztuki

architektura

Epoka

modernizm

Ważne dzieła

Dom Czynszowy Będzikiewicza
Kamienice Fabryki Ćmielów w Krakowie
Budynek Komunalnej Kasy Oszczędnościowej w Krakowie

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Życiorys

edytuj

Był synem Abrahama Isaaka i Pepi Mager[1]. Uczył się w Wyższej Szkole Realnej we Lwowie[1]. Następnie podjął studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej[3]. Ukończył je w 1915[1]. Praktykował u Jana Lewickiego[1]. Po wojnie został Generalnym Inspektorem Odbudowy Ministerstwa Robót Publicznych; pełnił tę funkcję do 1922[1].

Związany był od początku lat 20. XX wieku z Krakowem[1]. W tym okresie zaprojektował szereg budynków mieszkaniowych i użyteczności publicznej. Współpracował m.in. z Adolfem Szyszko-Bohuszem i Wacławem Krzyżanowskim[1]. Kierował odbudową infrastruktury po katastrofie w Witkowicach[1]. W 1927 uzyskał krakowską licencję koncesjonowanego budowniczego[1]. Po otrzymaniu licencji otworzył własne przedsiębiorstwo architektoniczne[1]. W latach 30. pracował również jako rzeczoznawca budowlany w Wieliczce i Krakowie[1]. Wykładał w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w latach 1935-1939[1]. Należał do rady redakcyjnej czasopisma „Architekt[1]. Był członkiem ZAWK/SARP[1].

W czasie II wojny światowej ukrywał się poza Krakowem[2]. W styczniu 1945 wrócił do miasta[1]. W latach 1945–1948 prowadził biuro projektowe, jednocześnie pracował w Biurze Budowlanym ZUS[1]. Od 1949 był naczelnym inżynierem Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowlanych, późniejszego Miastoprojektu, a od 1952 do 1959 pracował jako zastępca dyrektora Tadeusza Ptaszyckiego[1][4]. Pracował w tym przedsiębiorstwie do śmierci. Od 1953 wykładał na krakowskiej ASP[1]. Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera CD-płd.-4)[5].

Odznaczenia

edytuj
 
Grób Fryderyka Tadaniera na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Dzieła

edytuj

Wybrane realizacje[3][4][2]:

Z tym tematem związana jest kategoria: Budynki projektu Fryderyka Tadaniera.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Barbara Zbroja, Leksykon architektów i budowniczych pochodzenia żydowskiego w Krakowie w latach 1868-1939, Kraków: Wysoki Zamek, 2023, s. 224-236, ISBN 978-83-966500-2-3.
  2. a b c Fryderyk Tadanier. Krakowski Szlak Modernizmu. [dostęp 2015-09-19]. (pol.).
  3. a b c Barbara Zbroja: Architektura międzywojennego Krakowa 1918-1939. Kraków: Wysoki Zamek, 2013, s. 320. ISBN 978-83-936117-7-5.
  4. a b Encyklopedia Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 1135. ISBN 83-01-13325-2.
  5. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2021-06-18].
  6. Waldemar Bałda, Siła Wyższa w COP-ie. Fabryka porcelany elektrotechnicznej w Boguchwale, historia.interia.pl, 27 maja 2014.