Nosal (Tatry)
Nosal (1206 m[1]) – szczyt reglowy w Tatrach Zachodnich nad Kuźnicami, między Doliną Bystrej a Doliną Olczyską. Nazwa góry pochodzi od przypominających nos skał od północno-zachodniej strony[2].
 Nosal z Doliny Goryczkowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1206 m n.p.m. |
| Wybitność |
105 m |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°16′35,2″N 19°59′22,1″E/49,276444 19,989472
| |
Topografia edytuj
Stanowi zakończenie północno-wschodniej grani Kasprowego Wierchu. Północnymi podnóżami przebiega granica między Tatrami a Rowem Podtatrzańskim (jego częścią zwaną Rowem Zakopiańskim)[2]. Od południa Nosalowa Przełęcz (1101 m[1]) oddziela go od zalesionego Nieboraka. Na północ Nosal tworzy trójkątny stok z wierzchołkiem na szczycie i podstawą tworzącą północną granicę Tatr. Obydwa ramiona tego stoku (północno-zachodnie i południowo-wschodnie) podcięte są pasem stromych skał. Największe ściany, o wysokości dochodzącej do 50 m, są pod ramieniem północno-zachodnim, opadającym do Doliny Bystrej. Pod grzbietem północno-wschodnim jest mniejszy pas skał opadający do Doliny Olczyskiej. Najwybitniejszą skałą jest tam Pióro[3].
Opis edytuj
Zbudowany jest wyłącznie ze skał osadowych – wapieni i dolomitów ze środkowego triasu[4]. Poza tym jest całkowicie porośnięty lasem, który mimo bliskości osad ludzkich jest w dobrym stanie. Oprócz pospolitego w Tatrach świerka rosną buki, sosny zwyczajne oraz sztucznie wprowadzona sosna czarna[3]. Na pionowych skałach w ramieniu północno-zachodnim zdarzały się wypadki śmiertelne, szczególnie wśród poszukiwaczy szarotek, turnie te były też wybierane przez samobójców[4].
W północno-zachodnim zboczu jest jaskinia Dziura pod Nosalem[5].
Na skałach rosną rośliny wapieniolubne, m.in. szarotka alpejska, pierwiosnek łyszczak. Występują też rzadkie w Polsce storczyki: dwulistnik muszy i wyblin jednolistny[6]. Szarotki alpejskie zostały znacznie przetrzebione przez zbieraczy[2]. Z większych zwierząt w lasach bytuje ryś, jeleń, puchacz[7].
Sport i turystyka edytuj
Nosal jest popularny wśród turystów i narciarzy. Na porośniętej lasem północnej stronie jest stok narciarski z kilkoma wyciągami. Od górnej stacji wyciągu prowadzi też nartostrada przez Nosalową Przełęcz do Kuźnic. Z wierzchołka, choć niewysokiego, roztaczają się widoki na Czerwone Wierchy, Giewont, rejon Doliny Bystrej oraz granitowe szczyty wznoszące się ponad Doliną Gąsienicową i doliną Pańszczycą[3].
Nosal był popularny wśród taterników. W jego zachodnich ścianach opadających do Doliny Bystrej jest około 30 dróg wspinaczkowych. Trenowali na nich ratownicy TOPR. Tatrzański Park Narodowy zakazał tam jednak wspinaczki[3].
-
Zachodnie ściany Nosala -
Nosal i Mały Kopieniec ze Skupniowego Upłazu -
Dolina Bystrej i Tatry ze szczytu Nosala -
Północno-zachodni grzbiet Nosala -
Skały na szczycie Nosala -
Nosal od południa
Szlaki turystyczne edytuj
– łatwy szlak zielony z Kuźnic przez Nosalową Przełęcz i Nosal do przystanku „Murowanica” (w drodze z centrum Zakopanego do Kuźnic)
- Czas przejścia z Kuźnic na szczyt: 35 min, ↓ 30 min
- Czas przejścia ze szczytu do Murowanicy: 35 min, ↑ 45 min
– żółty z Nosalowej Przełęczy na Olczyską Polanę. Czas przejścia: 25 min, ↑ 30 min
-
Panorama Tatr ze szczytu
Przypisy edytuj
- ↑ a b Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
- ↑ a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d Władysław Cywiński, Tatry. Kasprowy Wierch, t. 13, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2008, ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ a b Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Jaskinie [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2016-07-13].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Władysław Szafer, Tatrzański Park Narodowy, Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
Linki zewnętrzne edytuj
- Archiwalne widoki góry w bibliotece Polona