Wikipedia

Park Jana Kochanowskiego w Bydgoszczy

Park Jana Kochanowskiego – park miejski w Bydgoszczy, liczący 3,15 hektarów powierzchni, położony w tzw. dzielnicy muzycznej.

Park Jana Kochanowskiego
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bydgoszcz

Dzielnica

Śródmieście (Bydgoszcz)

Powierzchnia

3,15 ha

Data założenia

1901 r.

Projektant

Konrad Neumann

Położenie na mapie Bydgoszczy
Mapa konturowa Bydgoszczy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Jana Kochanowskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Park Jana Kochanowskiego”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Park Jana Kochanowskiego”
Ziemia53°07′47″N 18°00′42″E/53,129722 18,011667
Multimedia w Wikimedia Commons
Z widokiem na Copernicanum
Łuczniczka na skwerze
Muzyczny plac zabaw

Lokalizacja edytuj

Park jest usytuowany we wschodniej części Śródmieścia Bydgoszczy, na terenie rozplanowanym urbanistycznie w 1903 r. w formie miasta-ogrodu. Teren zajmowany przez park posiada wymiary: 120 × 250 m i jest położony między ulicami: 20 stycznia 1920 r., aleją Adama Mickiewicza, ul. Ignacego Jana Paderewskiego i ul. Kołłątaja. Z uwagi na sąsiedztwo placówek kulturalnych (filharmonia, teatr), szkół i uczelni muzycznych oraz galerii pomników kompozytorów i wirtuozów – park wraz z otoczeniem wchodzi w skład bydgoskiej dzielnicy muzycznej.

Historia edytuj

Park Jana Kochanowskiego urządzono według projektu dyrektora Ogrodów Miejskich Konrada Neumanna w roku 1901, a jego wielkość wynosiła 2,8 ha. Park został założony między ulicami wytyczonymi w 1903 r., a zabudowywanymi do 1911 r.[1] Wykonano go w stylu angielskiego parku krajobrazowego z ok. 80 gatunkami drzew i krzewów ozdobnych. Do starych drzew, rosnących na tym terenie wkomponowano drzewostan, składający się głównie z gatunków rodzimych[2]. Główne wejście do parku było usytuowane u zbiegu ulicy Słowackiego i 20 stycznia 1920 r. Na osi głównego wejścia znajdował się duży reprezentacyjny kwietnik bylinowy, podwyższony w części środkowej. W głębi parku znajdował się natomiast trawnik obsadzony różami i niskimi krzewami. Od strony ulicy Słowackiego istniał pas róż, za nim krzewy, a dalej drzewa[1][3].

31 lipca 1927 roku odbyła się w parku uroczystość odsłonięcia pierwszego w Polsce pomnika Henryka Sienkiewicza[1]. Rok później na lodowisku przy parku rozpoczęła rozgrywki sekcja hokejowa bydgoskiej Polonii[4].

W 1938 r. w parku zarejestrowano 84 gatunki drzew i krzewów, wśród których znajdowały się[1]: brzoza omszona, świdła pospolita, głóg jednoszyjkowy, głóg ostrogowy, indygowe drzewo, olsza wielkolistna, kasztan jadalny, oliwnik wąskolistny, słonin srebrzysty, halimodendron, czarodziejski orzech, magnolia, jaśmin ogrodowy, topola balsamiczna, topola biała, antypka, dąb szypułkowy, robinia, sumak penkowiec, bez czarny, bez strzępiasty, wierzba biała, lipa drobnolistna, lipa połyskująca, wiąz górski, wiąz górski płaczący, jodła balsamiczna, jodła wspaniała, jodła kalifornijska, cyprysik groszkowy, cypr groszkowaty, cypr żółty, cypr pierzasty, świerk pospolity, wierzba biała – zwisła, jodła Douglasa, jodła Douglasa siwa, świerk kłujący, sosna kosówka, sosna amerykańska, sosna limba, cis pospolity, jodła kanadyjska, klon jesionolistny, Bożodrzew gruczołowaty, klon jawor, klon pospolity, klon polny, klon srebrzysty, kasztanowiec pospolity, kasztanowiec czerwony, buk czerwony, buk zwyczajny, grab parasolowaty i grab pospolity.

Do osobliwości parku należały: wiązy górskie i topole o wysokości 25 metrów, dęby szypułkowe o wymiarach pnia 300-480 cm, klon srebrzysty, graby parasolowate[1].

W czasie drugiej wojny światowej część drzewostanu uległa zniszczeniu, stąd wynikła konieczność nowych nasadzeń w latach powojennych. W roku 1952, w czasie budowy szaletów publicznych, wycięto niepotrzebnie 4 dęby szypułkowe o wymiarach pnia 400 cm[1]. W 1958 roku granica parku została przesunięta nieznacznie na południe, co było związane z budową Filharmonii Pomorskiej. W 1960 roku w północnej części parku umieszczono figurę Łuczniczki. Zlikwidowano wówczas jedną z głównych ścieżek parku, wprowadzając na jego miejsce prostokątny skwer, służący wyeksponowaniu Łuczniczki.

W 2014 roku rozpoczęto odnowienie założenia parkowego, mające uwypuklić jego historyczny charakter oraz związki z dzielnicą muzyczną[5]. W celu zwiększenia dobrostanu kasztanowców i lip zerwana została nawierzchnia części asfaltowych alejek z lat 60. XX wieku. Zgodnie z pierwotnym projektem parku Conrada Neumanna z 1901 dokonano nowych nasadzeń takich gatunków, jak graby, brzozy, daglezje, magnolie, platany, odmiany berberysów, rokitnika, pięciorników czy bzów. Reprezentacyjne części parku ozdobiono dywanami kwiatowymi z roślin jednorocznych. Zainstalowano nowe oświetlenie oraz monitoring (10 kamer w tym 2 obrotowe). Z uwagi na położenie parku w tzw. dzielnicy muzycznej nawierzchnie alejek zaaranżowano na podobieństwo klawiatury fortepianu, a opisy rzeźb kompozytorów umieszczono na tabliczkach stylizowanych na pulpity nutowe. Elementem upiększającym była również budowa nowej fontanny typu "światło i dźwięk" przed Filharmonią Pomorską, która zastąpiła wcześniejszy wodotrysk i została w pełni uruchomiona 23 maja 2014[6]. Jednocześnie usunięto z parku, stojącą przy ul. Mickiewicza, budkę z lodami, obecną w tym miejscu przez kilka dziesięcioleci. Odnowiony kosztem 4,5 mln zł park oddano do użytku 13 sierpnia 2015[7]. Jedną z jego atrakcji jest plac zabaw dla dzieci wyposażony m.in. w instrumenty muzyczne (bębenek, dzwony rurowe i ksylofon)[8].

Rewitalizacja parku wywołała ponadto kontrowersje społeczne związane z usunięciem 43 stuletnich drzew. Jak się okazało, wydanie przez prezydenta miasta pozwolenia na wycinkę odbyło się z naruszeniem prawa, a wydana w tej sprawie decyzja została uchylona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

W 2017 w pniach starych drzew w parku urządzono stacje bookcrossingowe[9], a w 2018 na sąsiadującej z parkiem ul. 20 Stycznia 1920 wykonany został mural autorstwa Juliana Nowickiego przedstawiający dwa anioły na tle pięciolinii[10].

Nazwy edytuj

W przekroju historycznym park posiadał następujące nazwy[11]:

  • 1910-1920 – Bismarck Garten,
  • 1920-1939 – park (plac) Jana Kochanowskiego,
  • 1939-1945 – Bismarck Garten,
  • od 1945 – park Jana Kochanowskiego.

Patronem parku jest Jan Kochanowski – polski poeta z epoki renesansu.

Pomniki edytuj

Park Jana Kochanowskiego ze wszystkich parków bydgoskich wyróżnia się dużą liczbą pomników. W 1927 r. w parku odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik Henryka Sienkiewicza autorstwa prof. Konstantego Laszczki[12] w obecności wielotysięcznej publiczności, setki oficjeli oraz prezydenta Polski Ignacego Mościckiego[13]. Od 1960 r. w parku znajduje się najcenniejsza rzeźba publiczna w Bydgoszczy, uznawana za symbol miasta – „Łuczniczka”. Ponadto z uwagi na sąsiedztwo Filharmonii Pomorskiej i Akademii Muzycznej w parku ulokowano kolekcję rzeźb wybitniejszych kompozytorów i wirtuozów muzyki poważnej.

W 2010 r. w parku znajdowały się następujące pomniki[14]:

Zieleń edytuj

Park im. Jana Kochanowskiego posiada drzewostan złożony głównie z gatunków rodzimych: dębów, grabów, buków i jaworów. Wśród gatunków obcych są m.in.: buki czerwone i kasztanowce białe. Do najciekawszych gatunków drzew znajdujących się w parku należą: kasztanowiec czerwony, buk pospolity odmiana purpurowa i odmiana stożkowa[16].

Naturalną osłonę sąsiadującej z parkiem Filharmonii Pomorskiej tworzy szpaler kasztanowców czerwonych oraz graby parasolowate. Z kolei przy gmachu Akademii Muzycznej rosną klony srebrzyste, wielkie dęby szypułkowe i rzadkie gatunki iglaste (jedlica, sosna wejmutka, jałowce sabińskie)[16].

W parku im. J. Kochanowskiego wraz z okolicą Filharmonii łącznie skupionych jest 21 okazów pomników przyrody, co daje drugie miejsce wśród bydgoskich parków[17].

Pomniki przyrody w parku Jana Kochanowskiego i jego najbliższym otoczeniu:

Nr Typ Lokalizacja Sztuk Obwód na rok 2011
1. Olsza sercolistna[18] w południowej części parku 2 172 i 145 cm
2. Topola czarna[19] w części centralnej 2 421 i 510 cm
3. Dąb szypułkowy[19] w części centralnej parku 2 322 i 344 cm
4. Kasztanowiec czerwony[20] wokół gmachu Filharmonii Pomorskiej 6 od 170 do 234 cm
5. Głóg dwuszyjkowy[19] ul. H. Kołłątaja 4 1 176 cm
6. Dąb szypułkowy odmiany stożkowej[21] w centralnej części parku "Strażnicy" 2 brak danych
7. Dąb szypułkowy[21] teren całego parku "Dęby Jana" 6 270, 283, 294, 296, 306, 312 cm

Galeria edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Kuczma Rajmund: Zieleń w dawnej Bydgoszczy. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”. Bydgoszcz 1995
  2. ↑ Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
  3. ↑ Najpiękniejszy park w mieście
  4. ↑ Hokej zawsze był u nas
  5. ↑ Ten park stanie się wizytówką Bydgoszczy www.bydgoszcz.gazeta.pl [dostęp 16.04.2014]
  6. ↑ Nowa fontanna już tryska. Zatańczy w piątek wieczorem [dostęp 23.05.2014]
  7. ↑ Wyremontowany park Jana Kochanowskiego już otwarty
  8. ↑ Nowe instrumenty ozdobą parku
  9. ↑ Stacja bookcrossingu w parku Jana Kochanowskiego
  10. ↑ Mural przy ul. 20 Stycznia 1920 r. prawie skończony. Ostatnie szlify
  11. ↑ na podstawie planów Bydgoszczy z 1915, 1933, 1941 i 1947 r.
  12. ↑ Podgóreczny Józef: Pomnik Henryka Sienkiewicza z przygodami. [w.] Kalendarz Bydgoski 1968
  13. ↑ pomnik ten zniszczyli hitlerowcy we wrześniu 1939 r.
  14. ↑ Gliwiński Eugeniusz: Bydgoskie pomniki naszych czasów cz. 2. [w.] Kalendarz Bydgoski 1998
  15. ↑ płyta ze stylizowaną różą z metalu
  16. ↑ a b Mokra Jolanta: Zieleń miejska. [w.] Bydgoska Gospodarka Komunalna. Bydgoszcz 1996. ISBN 83-85860-37-1
  17. ↑ Najwięcej pomników przyrody w Bydgoszczy skupionych jest: w alei jarzębów szwedzkich przy ul. Szymanowskiego (46), następnie w parku nad Kanałem Bydgoskim (29)
  18. ↑ Rozporządzenie nr 305/93 Wojewody Bydgoskiego z dnia 26 października 1993 roku
  19. ↑ a b c Rozporządzenie nr 18/92 Wojewody Bydgoskiego z dnia 8 czerwca 1992 roku
  20. ↑ Rozporządzenie Nr 13/97 Wojewody Bydgoskiego z dnia 14 lutego 1997 roku
  21. ↑ a b Uchwała nr XV/258/11 Rady Miasta Bydgoszcz z dnia 28 września 2011 roku. [dostęp 2011-10-19].

Bibliografia edytuj

  • Bydgoska Gospodarka Komunalna. Praca zbiorowa, Stefan Pastuszewski, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 1996, ISBN 83-85860-37-1.
  • Renata Kaja, Bydgoskie pomniki przyrody, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 1995, ISBN 83-85860-32-0, OCLC 749523197.
  • Kuczma Rajmund. Zieleń w dawnej Bydgoszczy. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”. Bydgoszcz 1995
  • Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Park_Jana_Kochanowskiego_w_Bydgoszczy&oldid=73030649”