Piotr Bagration
Piotr Iwanowicz Bagration, ros. Пётр Иванович Багратион (ur. 1765 w Kizlarze, zm. 12 września?/24 września 1812 we wsi Simy, gdzie był pochowany) – gruziński książę, rosyjski generał piechoty, uczeń generałów Aleksandra Suworowa i Michaiła Kutuzowa, brat Romana Bagrationa. Bohater wojny francusko-rosyjskiej 1812 roku.
| |
| generał piechoty | |
| Pełne imię i nazwisko |
Piotr Iwanowicz Bagration |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy |
insurekcja kościuszkowska; |
| |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
Dzieciństwo i młodość edytuj
Pochodził ze słynnej arystokratycznej (książęcej) rodziny gruzińskiej Bagratydów, która na przełomie I i II tysiąclecia naszej ery panowała w Gruzji i nad częścią Armenii. Jego dziadek i ojciec byli pułkownikami w rosyjskiej armii[1].
Sir Robert Wilson, znający go osobiście, tak scharakteryzował sylwetkę Bagrationa:
Niskiej postury, o wyrazistej, ciemnej twarzy i oczach płonących azjatyckim ogniem. Łagodny, uprzejmy, wielkoduszny, rycersko odważny, był uwielbiany przez wszystkich i podziwiany przez każdego, kto był świadkiem jego wyczynów.
Służbę w wojsku Piotr Bagration rozpoczął w 1782 roku w stopniu sierżanta. Do 1792 roku służył kolejno w pułku kaukaskich muszkieterów, pułku kijowskich strzelców konnych i pułku sofijskich karabinierów. Brał udział w wojnie rosyjsko-tureckiej w latach 1787–1791, oraz w tłumieniu insurekcji kościuszkowskiej w 1794. W roku 1796 został dowódcą 6. pułku strzelców[2].
Wojny napoleońskie edytuj
W czasie „kampanii włoskiej” i „szwajcarskiej” Suworowa (II koalicja antyfrancuska), w stopniu generała-majora, dowodził awangardą ekspedycji. Odznaczył się wtedy podczas bitew nad Addą (wygrana) i Trebbią (przegrana), oraz pod Novi (wygrana) i na przełęczy Świętego Gotarda, gdzie nieznaczne siły francuskie odepchnęły korpus Suworowa, nie pozwalając mu wziąć udziału w II bitwie pod Zurychem. Był aktywnym uczestnikiem wojen napoleońskich w latach 1805–1807. W kampanii 1805 roku, podczas wielkiego odwrotu armii Kutuzowa z Braunau am Inn do Ołomuńca, Bagration dowodził ariergardą rosyjskiej armii. Jego żołnierze brali udział w wielu potyczkach, ubezpieczając tyły rosyjskiej armii. Wsławili się podczas bitwy pod Schöngrabern[3].
Podczas bitwy pod Austerlitz, Bagration dowodził prawym skrzydłem sił koalicyjnych, które wstrzymywało atak sił francuskich i umożliwiło odwrót resztek armii Kutuzowa[4].
W kampaniach lat 1806–1807 dowodził ariergardą armii rosyjskiej. Odznaczył się podczas bitew pod Pruską Iławą (od jego nazwiska miejscowość ta nosi dziś nazwę Bagrationowsk) i pod Frydlandem[5].
Podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej 1808−1809 dowodził wpierw dywizją, a potem korpusem. Dowodził tzw. „Ekspedycją alandzką” w 1808 roku, podczas której Zatoka Botnicka znalazła się pod rosyjską kontrolą; zdobył również Wyspy Alandzkie i przeprowadził udany desant w Szwecji[6].
Podczas wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1806–1812 był głównodowodzącym Armii Mołdawskiej (od czerwca 1809 do marca 1810 roku) tocząc walki głównie na lewym brzegu Dunaju. Wojska Bagrationa zdobyły wtedy twierdze: Maczyn, Hirsowa, Izmaił. Pod Rassową rozbił 12-tys. wyborowy korpus turecki, zaś pod Tataricą został pobity w jednej z najcięższych bitew tej wojny i musiał odstąpić od oblężenia Silistry[7].
Borodino i śmierć edytuj
W sierpniu 1811 roku Bagration został głównodowodzącym Armii Podolskiej, zaś w marcu roku 1812 – 2 Armii Zachodniej. Przewidując wkroczenie armii napoleońskiej do Rosji, stworzył plan, który miał zapobiec francuskiej agresji. W początkach kampanii napoleońskiej 1812 roku, cofając się w ciężkich bojach na wschód, przerzucił 2 Armię Zachodnią spod Wołkowyska do Smoleńska, gdzie 3 sierpnia połączył swe siły z 1 Armią Zachodnią, którą dowodził generał Michaił Barclay de Tolly. W ten sposób udaremnił zamiar Napoleona, który zamierzał rozdzielić obie armie i zniszczyć każdą z nich z osobna. Bagration był gorącym zwolennikiem zaangażowania w wysiłek wojenny szerokich mas społeczeństwa rosyjskiego. Był jednym z inicjatorów i organizatorów działań partyzanckich na terenach zajętych przez armię napoleońską[8].
W bitwie pod Borodino dowodził lewym (południowym) skrzydłem armii rosyjskiej. Armia Bagrationa była trzonem tego skrzydła. Odparła wszystkie ataki wojsk Napoleona, zaś sam Bagration został ciężko ranny w nogę i 24 września – w trakcie ewakuacji w głąb Rosji – zmarł. W roku 1839, z inicjatywy rosyjskiego generała-poety Denisa Dawydowa, prochy Bagrationa zostały przeniesione ze wsi Simy na cmentarz poległych pod Borodino[9].
Upamiętnienie edytuj
Od jego nazwiska została nazwana Operacja Bagration podczas II wojny światowej, asteroida (3127) Bagration oraz miasto Bagrationowsk.
Przypisy edytuj
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 308.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 309.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 310–312.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 312–313.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 313.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 313–314.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 314.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 320.
- ↑ Uffindell 2007 ↓, s. 323.
Bibliografia edytuj
- Andrew Uffindell: Wielcy generałowie wojen napoleońskich oraz ich bitwy 1805−1815. Poznań: Rebis, 2007. ISBN 978-83-7301-873-0.