Szumy uszne (łac. tinnitus auris) – grupa przykrych doznań dźwiękowych pochodzenia endogennego, które zwykle są objawami drobnych defektów w uchu wewnętrznym. Szumy uszne mają charakter subiektywny, słyszane są tylko przez osobę, u której powodują dyskomfort. Nie pochodzą z otoczenia, jednak może je generować zbyt głośny dźwięk. Odczuwane są w uszach lub w głowie. Szumy uszne obiektywne występują rzadziej i może je usłyszeć także osoba, która bada poprzez osłuchiwania z zewnątrz uchem lub za pomocą stetoskopu[1].

Dzwonienie (szum) w uszach
tinnitus
ilustracja
Klasyfikacje
ICD-10

H93.1

Wyróżnia się szum[2]:

  • czaszkowy,
  • uszny – szum naczyniopochodny jest pulsujący, nasila się po wysiłku, emocjach, przy wzroście ciśnienia tętniczego, może zmieniać się przy poruszaniu głową,
  • nerwowy – często pozostałość zapalenia ucha środkowego i błędnika lub pracy w hałasie, procesu starzenia się.

Etiologia edytuj

W około 67% przypadków nie udaje się ustalić przyczyny szumów. Najprawdopodobniej w tej części przypadków przyczyna ma centralne pochodzenie (mózg). W tym przypadku defekt miałby polegać na niewłaściwej obróbce sygnałów docierających do mózgu. W pozostałej części przypadków etiologia jest wyraźnie określona.

Do określonych przyczyn należą:

W przypadku jednostronnego, subiektywnego szumu w uchu należy podejrzewać guz kąta móżdżkowo-mostkowego lub nerwiak nerwu VIII[2].

Zapobieganie edytuj

Dla zapobiegania szumów usznych zalecane są:

  • ochrona uszu przed nadmiernym hałasem poprzez używanie ochraniaczy na uszy w miejscach pracy wystawionych na nadmierny hałas;
  • unikanie leków powodujących uszkodzenie słuchu;
  • zapanowanie nad bezsennością, zmęczeniem, wyczerpaniem, depresją.

Objawy edytuj

Objawy szumu w uszach występują w rozmaitych postaciach. Najczęściej są określane jako:

  • gwizdanie,
  • piszczenie,
  • szmer,
  • szum,
  • pulsowanie,
  • dzwonienie,
  • tykanie[6][7].

Leczenie edytuj

Leczenie niefarmakologiczne edytuj

  • Tzw. TRT (ang. tinnitus retraining therapy), obecnie najbardziej skuteczna metoda terapii, stosowana w wyspecjalizowanych ośrodkach, polegająca na uaktywnianiu procesu habituacji szumu. Stosuje się tu specjalne nagrania z tzw. szumem szerokopasmowym, którego słuchanie daje w konsekwencji subiektywne ściszenie własnego szumu.
  • Stosowanie aparatów słuchowych.
  • Stymulacja laserem, mająca na celu zainicjowanie samodzielnej naprawy defektu komórek słuchowych przez organizm.

Leczenie farmakologiczne edytuj

Najczęściej stosowanymi lekami w terapii szumów usznych są preparaty usprawniające krążenie naczyniowe w błędniku i naczyniach mózgowych, co pozwala ograniczyć występowanie objawów. Wśród tych leków wymienia się takie substancje jak[8]:

Innymi lekami znajdującymi zastosowanie w terapii są leki psychostymulujące, takie jak piracetam. Poprawia on stabilność błony komórkowej, ogranicza agregację płytek krwi, zwiększa elastyczność erytrocytów. Dzięki czemu ma pozytywny wpływ na krążenie krwi w mózgu[9].

Leki przeciwdepresyjne oraz uspokajające, które są skuteczne wtedy, gdy szum uszny jest objawem złego samopoczucia lub depresji.

Fizjoterapia w leczeniu szumów usznych[10] edytuj

Szacuje się, że u podłoża nawet 65% subiektywnych szumów usznych leżą przyczyny somatosensoryczne, w tym mięśniowo-powięziowy zespół bólowy (ang. myofascial pain syndrome, MFPS),związany z obecnością punktów spustowych (trigger points, TrP), zlokalizowanych w obrębie mięśnio-powięzi, dlatego w wielu przypadkach jest możliwe leczenie szumów usznych przy użyciu metod fizjoterapeutycznych, do których należą:

  • masaż tkanek głębokich,
  • rozluźnianie mięśniowo-powięziowe,
  • kompresja TrP,
  • terapia czaszkowo-krzyżowa,
  • mobilizacja segmentu C0-C1,
  • suche igłowanie.

Powikłania edytuj

  • zaburzenia koncentracji,
  • bezsenność, zmęczenie i wyczerpanie.

Przypisy edytuj

  1. Szumy uszne i zawroty głowy – co warto o nich wiedzieć [online], www.termedia.pl [dostęp 2022-04-12] (pol.).
  2. a b c d e f g Jan Tatoń, Anna Czech, Diagnostyka internistyczna, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 69–70, 2005, ISBN 83-200-3156-7.
  3. Ekspozycja oznacza wystawienie organizmu na działanie czynników.
  4. R.J. Reiter i inni, Drug-mediated ototoxicity and tinnitus: alleviation with melatonin, „Journal of Physiology and Pharmacology: An Official Journal of the Polish Physiological Society”, 62 (2), 2011, s. 151–157, ISSN 1899-1505, PMID21673362 [dostęp 2017-12-13].
  5. Dr Beata Borawska, Konflikt nerwowo-naczyniowy a szumy uszne, Dwumiesięcznik „Słyszę”, Kajetany, Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Człowiek-Człowiekowi”, s. 7, 18, Marzec – Kwiecień 2007 (PDF).
  6. Poradnik pacjenta: kiedy dzwoni w uszach, „trojmiasto.pl” [dostęp 2017-12-28] (pol.).
  7. Fakt.pl, Jest cicho, a tobie dzwoni w uszach? [online], 23 marca 2016 [dostęp 2017-12-28] (pol.).
  8. Jakie są nowe leki na szumy uszne? [online], Leki.pl [dostęp 2023-11-13] (pol.).
  9. Charakterystyka Produktu Leczniczego Nootropil 800 mg [1].
  10. Leczenie szumów usznych [online], KORE Fizjoterapia Specjalistyczna [dostęp 2020-08-10] (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Franciszek Kokot Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych. Wyd. II Warszawa 2005 ISBN 83-200-2189-8.
  • Paul Rutter Opieka farmaceutyczna. Objawy, rozpoznanie i leczenie wyd. 1, Urban & Partner, Wrocław 2006 ISBN 83-89581-08-6.