Tadeusz Wiktor z Wiatrowic[a] herbu Brochwicz (ur. 27 lipca 1859 w Świrzu, zm. 3 lutego 1922 w Krakowie) – generał porucznik Wojska Polskiego.

Tadeusz Wiktor z Wiatrowic
Ilustracja
generał porucznik generał porucznik
Data i miejsce urodzenia

27 lipca 1859
Świrz

Data i miejsce śmierci

3 lutego 1922
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1879–1909, 1914–1921

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

1 Pułk Inżynieryjny
IV Korpus
58 Pułk Piechoty
Generalne Gubernatorstwo Wojskowe
Inspektorat Lokalny Piotrków
Sztab Generalny
Ministerstwo Spraw Wojskowych
DOGen. „Kraków”
DOGen. „Lublin”

Stanowiska

dowódca kompanii inżynieryjnej
dowódca batalionu piechoty
komendant okręgowy
inspektor lokalny
szef wydziału i oddziału
szef departamentu
naczelnik zarządu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Życiorys

edytuj

Wywodził się rodu Wiktorów, zamieszkujących na ziemi sanockiej[1]. Urodził się 27 lipca 1859 w Świrzu, w rodzinie Tadeusza Mikołaja Jana Wiktora z Wiatrowic herbu Brohwicz (ur. 1822) i Izabelli Teofili z Jaroszyńskich (1836-1899). Był młodszym bratem Mieczysława (1855–1926), pułkownika piechoty Wojska Polskiego.

Szkołę średnią ukończył w Szwajcarii[1]. Studia inżynierskie odbył w Wiedniu[1]. Po ukończeniu tamtejszej Technicznej Akademii Wojskowej 18 sierpnia 1897 awansował na podporucznika i rozpoczął służbę w cesarskiej i królewskiej Armii. Został przydzielony do 1 Pułku Inżynieryjnego. W latach 1885–1887 był słuchaczem Wyższego Kursu Inżynierii w Wiedniu. W latach 1896–1898 pełnił służbę w c. i k. Komendzie IV Korpusu w Budapeszcie. W 1901 został awansowany na podpułkownika i wyznaczony na stanowisko komendanta batalionu c. i k. 58 Pułku Piechoty w Stanisławowie. W 1907 został urlopowany, a w 1908 przeniesiony w stan spoczynku[1].

Na emeryturze osiadł we Lwowie[1]. Wraz z kpt. Józefem Hallerem zajmował się opracowaniem planu militaryzacji „Sokoła”[1]. Po wybuchu I wojny światowej został aktywowany. Początkowo służył na Węgrzech[1]. Od października 1914 do maja 1915 dowodził na froncie batalionem 5 Pułku Piechoty. 16 czerwca 1915 został przeniesiony do wojskowej administracji okupacyjnej na terenach Królestwa Polskiego - cesarskiego i królewskiego Zarządu Wojskowego w Polsce (od sierpnia 1915 - cesarskie i królewskie Generalne Gubernatorstwo Wojskowe dla austriacko-węgierskiego obszaru okupowanego w Polsce). Początkowo był komendantem okręgowym w Opocznie. W maju 1917 został przeniesiony do Piotrkowa na stanowisko kierownika inspektoratu gospodarczego. 7 lipca 1917 został wyznaczony na stanowisko komendanta okręgowego w Piotrkowie, a 20 listopada 1917 mianowany tytularnym generałem majorem[2].

4 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu generała brygady. 10 listopada 1918 został inspektorem Inspektoratu Lokalnego w Piotrkowie[3]. 21 listopada 1918 generał dywizji Stanisław Szeptycki powierzył mu kierownictwo Wydziału Personalnego przy Sztabie Generalnym Wojsk Polskich[4]. W styczniu 1919 został szefem Oddziału IX Personalnego Sztabu Generalnego, a w kwietniu tego roku szefem Departamentu Spraw Personalnych Ministerstwa Spraw Wojskowych. Po kolejnej reorganizacji został szefem Departamentu IV Personalnego M.S.Wojsk. W lipcu 1919 został Inspektorem Wojskowo-Technicznym Frontów. W styczniu 1920 został przeniesiony do garnizonu Kraków, gdzie objął stanowisko naczelnika Zarządu Budownictwa Wojskowego w Dowództwie Okręgu Generalnego „Kraków”. W maju 1920 został przeniesiony na analogiczne stanowisko w Dowództwie Okręgu Generalnego „Lublin” w Lublinie. Powodem opuszczenia krakowskiego garnizonu miał być konflikt z przełożonymi. Z dniem 1 kwietnia 1921 został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu generała porucznika[5]. Zmarł w piątek 3 lutego 1922 w Krakowie[1]. W niedzielę 5 lutego 1922 został pochowany na cmentarzu Rakowickim. Dowódcą konduktu pogrzebowego był generał podporucznik Ignacy Kazimierz Ledóchowski. W skład konduktu wchodził szwadron 3 Pułku Ułanów Śląskich ze sztandarem, kompania i orkiestra 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej oraz kompania 1 Pułku Wojsk Kolejowych[6].

W drugiej połowie XIX wieku został mianowany c. k. podkomorzym[7]. 12 marca 1893 we Lwowie zawarł związek małżeński z Marią Ludwiką księżną Ponińską z Horyńca herbu Łodzia (ur. 1867). Ze związku z księżną Ponińską miał syna Ludwika oraz dwie córki: Izabellę i Paulę[8].

Awanse

edytuj
  • podporucznik (leutnant) – 1879
  • porucznik (oberleutnant) – 1883
  • kapitan (hauptmann II kl.) – 1 maja 1891
  • kapitan (hauptmann I kl.) – 1893
  • major (major) – 1 listopada 1897
  • podpułkownik (oberstleutnant) – 1901
  • pułkownik (oberst) – 1904
  • tytularny generał brygady (titular generalmajor) – 20 listopada 1917
  • generał porucznik - 1 kwietnia 1921
  1. W ewidencji cesarskiej i królewskiej Armii figurował jako „Thaddäus Ritter Wiktor von Wiatrowicze”.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Z żałobnej kroniki. „Nowości Illustrowane”. Nr 6, s. 4, 9, 11 lutego 1922. 
  2. Antonio Schmidt-Brentano, Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918, Wiedeń 2007.
  3. Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych z 21 listopada 1918 r. Nr 5, poz. 77.
  4. Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych z 26 listopada 1918 r. Nr 6, poz. 121.
  5. Z dniem 5 maja 1922, już po śmierci generała Wiktora, weszła w życie Ustawa z dnia 23 marca 1922 o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów Wojsk Polskich, która wprowadziła stopień generała dywizji w miejsce dotychczasowego stopnia generała porucznika.
  6. „Polska Zbrojna” Nr 38 z 9 lutego 1922 r. s. 3.
  7. Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1890. Wiedeń: 1889, s. 765.
  8. Tadeusz Wiktor z Wiatrowic h. Brochwicz w: Marek Jerzy Minakowski, „Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego”.

Bibliografia

edytuj
  • Regina Czarnecka, Organizacja Sztabu Generalnego WP (Naczelnego Dowództwa WP) w latach 1918-1921, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 26 z 2003.
  • Regina Czarnecka, Organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.) w latach 1918-1921, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 27, Centralne Archiwum Wojskowe, Warszawa 2005.
  • Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
  • Jan Rydel, W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918, Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001, ISBN 83-7188-235-1, OCLC 830250410.
  • Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159.
  • Mieroszewski Henryk, Pamiętnik z czasów wojny od 30/7 1914 - 30/11 1919, mający być jedynie wyrazicielem moich przygód, wrażeń, obserwacji i myśli, jak również wydarzeń ogólnych, rkps 7146, Zbiory Specjalne Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie.