Wikipedia

Ulica Gliwicka w Katowicach

ulica w Katowicach

Ulica Gliwicka w Katowicach (niem. Bismarckstraße/Moltkestraße[1], w dwudziestoleciu międzywojennym Gliwicka/Wojciechowskiego[2]) – ulica w Katowicach, która jest jedną z najdłuższych ulic w mieście, łącząca katowickie Śródmieście z Chorzowem przez Załęże.

ulica Gliwicka
Śródmieście, Załęże
Ilustracja
Ulica Gliwicka na wysokości ul. Zarębskiego
(widok w kierunku zachodnim)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

ok. 4065 m

Przebieg
Ikona ulica.svg ↑ ul. 3 Maja
Ikona ulica rondo.svg 0m plac Wolności
← ul. Sokolska
→ ul. Jana Matejki
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 107m ul. Jana III Sobieskiego
Ikona ulica z prawej.svg 285m ul. Dąbrówki
Ikona ulica skrzyżowanie.svg światła 422m ← ul. Friedricha Wilhelma Grundmanna
→ ul. Marii Goeppert-Mayer
Ikona ulica skrzyżowanie.svg światła 712m ← ul. Żelazna
→ ul. ks. Pawła Pośpiecha
Ikona ulica z lewej.svg 875m ul. Macieja
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 1140m ul. Marcina, ul. J. Zarębskiego
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 1220m ul. F. Anioła, ul. Wincentego Janasa
Ikona ulica z lewej.svg 1280m ul. Gminna
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 1360m ← ul. Tarasa Szewczenki
→ ul. Ondraszka
Ikona ulica z lewej.svg 1455m ul. Klimczoka
Ikona ulica z lewej.svg 1515m ul. Józefa Wolnego
Ikona ulica z lewej.svg 1570m ul. Zamułkowa
Ikona ulica plac.svg 1865m plac Józefa Londzina
Ikona ulica skrzyżowanie.svg światła 1875m ← ul. Bracka
→ ul. Feliksa Bocheńskiego
Ikona ulica z lewej.svg 1980m ul. Pokoju
Ikona ulica z lewej.svg 2070m ul. Michała Wolskiego
Ikona ulica z lewej.svg 2175m ul. Kupca
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 2410m ← ul. Joachima Lelewela
→ ul. Jana Wyplera
Ikona ulica z lewej.svg 2525m ul. Lisa
Ikona ulica z lewej.svg światła 2640m ul. Wiśniowa (do os. Witosa)
Ikona ulica.svg 2850m park Załęski
Ikona ulica z prawej.svg światła 3035m ul. Jana Pawła II (do os. Tysiąclecia)
Ikona ulica z lewej.svg 3495m ul. Szymona Badury
Ikona ulica z lewej.svg 3565m ul. Roberta Kempki
Ikona ulica z lewej.svg 3635m ul. Szymona Borysa
Ikona ulica z lewej.svg 3692m ul. Leopolda Czoika
Ikona ulica z lewej.svg 3750m ul. Józefa Ciemały
Ikona ulica z lewej.svg 3810m ul. Franciszka Dudka
Ikona ulica z lewej.svg 3870m ul. Jerzego Cholewy
Ikona ulica z lewej.svg 3936m ul. Koczeby
Ikona ulica z lewej.svg 4002m ul. Macieja Mamoka
Ikona ulica z lewej.svg 4063m ul. Piotra Musialika
Ikona ulica z prawej.svg światła 4088m ul. ks. Jana Gałeczki (Chorzów)
Ikona ulica z prawej.svg 4063m ul. Piotra Wysockiego (Chorzów)
Ikona ulica.svg 4065m ↓ ul. Armii Krajowej (Chorzów)
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Gliwicka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Gliwicka”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Gliwicka”
Ziemia50°16′02,3″N 18°59′10,4″E/50,267301 18,986215
Multimedia w Wikimedia Commons

Choć nie ma znaczenia tranzytowego, jest ważną drogą komunikacyjną ze względu na biegnącą tędy ważną linię tramwajową łączącą Bytom, Świętochłowice, Chorzów, Katowice i Siemianowice Śląskie. Ulica ta jest również jedną z najbardziej charakterystycznych ulic w regionie ze względu na dużą ilość zakrętów. Była remontowana przez kilka lat do listopada 2008 roku. W części jest ona wyłożona betonową kostką brukową. Przed remontem ulicę przecinała linia kolejowa, dziś w tym miejscu istnieje skrzyżowanie z ulicą Marii Goeppert-Mayer i ulicą Friedricha Wilhelma Grundmanna (część obwodnicy Śródmieścia).

PrzebiegEdytuj

Ulica rozpoczyna swój bieg przy placu Wolności w Śródmieściu Katowic. Ulica w kierunku zachodnim biegnie następnie przez sam środek jednostki pomocniczej Załęże obok Punktu 44 (IMAX / Cinema City), zabytkowego kościoła św. Józefa, hotelu Załęże i załęskiego dworu, gdzie w okolicy przecina węzeł drogowy Bracka/Bocheńskiego (łączący autostradę A4, Drogową Trasę Średnicową/drogę wojewódzką nr 902 i drogę krajową nr 79 – ulicę Chorzowską). Następnie biegnie m.in. w pobliżu hipermarketu Auchan, osiedla Mościckiego do granicy miasta z Chorzowem, gdzie łączy się z ulicą Armii Krajowej.

HistoriaEdytuj

 
Kamienice przy obecnej ul. Gliwickiej 80 i 82 w 1913 roku
 
Ulica Gliwicka na wysokości ul. Ondraszka około 1915 roku

Ulica posiada niezmieniony kręty przebieg, będący pozostałością po wiejskiej zabudowie z XVIII i XIX wieku. Odcinek drogi od placu Wolności do granicy z Załężem (obecnie skrzyżowanie z ulicami F. W. Grundmanna i M. Goeppert-Mayer) w okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922 roku) i w latach niemieckiej okupacji Polski (1939–1945) nosił nazwę Bismarckstraße[1], w latach 1922–1939 i od 1945 roku ul. Gliwicka[2]. Dalsza część ulicy (od skrzyżowania z dzisiejszymi z ulicami F. W. Grundmanna i M. Goeppert-Mayer do granicy z Chorzowem) w okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922 roku) i w latach niemieckiej okupacji Polski (lata 1939–1945) nosiła nazwę Moltkestraße[1], w latach 1922–1939 i do 1954 roku ul. Stanisława Wojciechowskiego[1][3].

Do 1939 roku przy ulicy działały różne firmy i przedsiębiorstwa, głównie o charakterze technicznym. Pod numerem 21 i 23 istniała Centrala Światła i Śląska Fabryka Wyrobów Metalowych; pod numerem 47 – Zakład Mechaniczny Elektropol; pod numerem 17 – spółka akcyjna Tor (zajmowała się robotami kolejowymi)[4]. Przy ul. Gliwickiej 6 założono przedstawicielstwo firmy E. V. Münstermann, powstałej w 1895, produkującej armatury. Pod numerem 74 w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonował urząd pocztowo-telegraficzny Katowice 4[5], pod numerem 3 – siedziba Polskiego Banku Raiffeisena[6], pod numerem 63 – Komisariat Policji Załęże[7] oraz kuchnia ludowa[8], pod numerem 39 – sierociniec prowadzony przez jadwiżanki[9], a pod numerem 48 – Apteka Świętej Bronisławy[10]. Przy ul. Wojciechowskiego 99 istniała Biblioteka TCL[11] i męska Szkoła Powszechna nr 23 im. J. Kochanowskiego[12], przy ul. Wojciechowskiego 53 – przedszkole[12], przy ul. Wojciechowskiego 114 – prywatne przedszkole związku Deutscher Schulverein i Szkoła Powszechna nr 27 im. Gabriela Narutowicza, przy ul. Wojciechowskiego 53 i 53a – żeńska Szkoła Powszechna nr 20 im. T. Rejtana, a pod numerem 107 – męska Szkoła Powszechna nr 21 im. Józefa Lompy[12].

Ulica Gliwicka została opisana w książce Kazimierza Gołby Wieża spadochronowa, opowiadającej o bohaterskiej obronie Katowic w czasie kampanii wrześniowej przez harcerzy. Głównym bohaterem powieści jest Stach Jadwiszczok – katowicki harcerz.
Opis ulicy w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku[13]:

Nie kończąca się ulica Wojciechowskiego, najdłuższa ulica Katowic, na której prócz tramwajów mijali wozy, jadące na targ i grupki spieszących do pracy robotników, wystawiła Stacha na ciężką próbę.

Droga w tamtym czasie była jednym z głównych szlaków uchodźców, mieszkających przy granicy województwa śląskiego z III Rzeszą. Opis ulicy i miasta dnia 31 sierpnia 1939[14]:

Długa i kręta arteria Załęża zatłoczona była uchodźcami nie tylko na jezdni, lecz i na chodnikach. Dopiero w załęskim dworze ujrzeli kwaterujących żołnierzy, którzy zagospodarowali się tam na dobre. Przed dworem stało oficerskie auto − polski fiat, zwany pospolicie łazikiem − i furgon zaprzężony w parę koni, który przywiózł żywność.

W 1945 roku pod numerem 1 powstały Wytwórnia Wód Gazowanych i hurtownia piwa, należące do Julii Rzeszowskiej[15]. W latach 1961–1990 w suterenie kamienicy pod numerem 3 działał antykwariat Józefa Lacha. W latach 1946–1980 przy ul. Gliwickiej 9 na drugim piętrze mieszkał śpiewak Bolesław Mierzejewski[16] (na fasadzie tego budynku umieszczono pamiątkową tablicę[17]). 3 maja 1971 roku na frontonie budynku pod numerem 17 Rada Adwokacka w Katowicach wmurowała tablicę pamiątkową, poświęconą pamięci 188 adwokatów śląskich, zamordowanych w latach 1939–1945 przez hitlerowców[18]. Tablicę odsłonięto w pięćdziesięciolecie wybuchu trzeciego powstania śląskiego[15]. Wzdłuż Rawy, równolegle do ulicy Gliwickiej, od ul. Brackiej do granicy z Chorzowem w 1995 roku powstał odcinek Drogowej Trasy Średnicowej.

Po 1989 roku ulicę całkowicie zmodernizowano. Modernizację najważniejszego i ostatniego do remontu odcinka ulicy, tj. od ul. Pośpiecha do ul. Brackiej, rozpoczęto 12 maja 2007 roku. Prace obejmowały m.in. modernizację infrastruktury technicznej, wymianę torowiska tramwajowego o długości 1 135 m podwójnego toru oraz odbudowę nawierzchni jezdni i chodników. W tym czasie całkowicie zawieszono ruch na ulicy. Modernizację ukończono 15 listopada 2008 roku, kiedy to na zmodernizowanej ulicy wznowiono kursowanie tramwajów[19][20]. Uchwałą Rady Miasta Katowice nr LXII/1270/10 z 26 lipca 2010 roku placowi przy ul. Gliwickiej 212 nadano nazwę park Załęski[21]. W 2011 roku wyburzono zabudowania tzw. Załęskiego Przedmieścia (niem. Zalenzer Vorstadt), pochodzące z XIX wieku, zlokalizowane w rejonie ul. Dąbrówki, ul. Opolskiej i ul. Gliwickiej[22].

OpisEdytuj

 
Tablica pamiątkowa na fasadzie budynku przy ul. Gliwickiej 9
 
Tablica pamiątkowa na fasadzie budynku przy ul. Gliwickiej 17
 
Ulica Gliwicka na wysokości ul. Szewczenki – przed modernizacją
 
Kamienica na rogu ul. i Sobieskiego
 
Zespół dawnej fabryki Mundus (ul. Gliwicka 20) – nie istnieje
 
Kamienica (ul. Gliwicka 49)
 
Kamienica (ul. Gliwicka 74)
 
Kamienice (ul. Gliwicka 77 i 79) z ok. 1904 r.
 
Kamienica (ul. Gliwicka 117)
 
Skrzyżowanie z ul. Wiśniową
 
Krzyż przy skrzyżowaniu z ul. Wiśniową
 
Kamienica przy skrzyżowaniu ul. Gliwickiej z ul. Michała Wolskiego
 
Ul. Gliwicka na wysokości kolonii I. Mościckiego
 
Zabytkowy kościół św. Józefa

Ulica Gliwicka jest ulicą klasy zbiorczej jednojezdniowej o dwóch pasach ruchu z obustronnym chodnikiem[23].

Obiekty zabytkoweEdytuj

Przy ulicy Gliwickiej znajdują się następujące historyczne obiekty:

  • kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Gliwicka 1)[24]; trzypiętrowa, siedmioosiowa;
  • kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Gliwicka 2)[24]; czteropiętrowa, sześcioosiowa;
  • kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Gliwicka 3)[24]; trzypiętrowa, siedmioosiowa;
  • kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Gliwicka 4)[24]; wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku; trzypiętrowa, siedmioosiowa;
  • kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Gliwicka 5)[24]; trzypiętrowa;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 6)[24]; trzypiętrowa;
  • narożna kamienica mieszkalno-handlowa (ul. Gliwicka 7, róg z ul. J. Sobieskiego 17)[24]; narożna, trzypiętrowa;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 8, róg z ul. J. Sobieskiego 19[24]); trzypiętrowa z poddaszem;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 9)[24]; wzniesiona przed 1894 r.; trzypiętrowa, fasada 10-osiowa, z czego po 2 skrajne osie w mało wydatnych pseudoryzalitach, parter zwieńczony wydatniejszym gzymsem, zdobiony wykonanym z tynku boniowaniem, z sienią przejazdową na osi; już od początku XX w. w oficynach otaczających podwórze funkcjonowała Katowicka Fabryka Wyrobów Drucianych, całość (wraz z budynkiem głównym) należała do Otylii Wiesner; po I wojnie światowej dom kupili Jędryczkowie; w latach 1946–1980 na drugim piętrze mieszkał w nim m.in. aktor Bolesław Mierzejewski; w oficynie uruchomiono zakłady metalowe - w latach 90. XX w. pomieszczenia te zmodernizowano i zaaranżowano na kawiarnię i audytorium teatru "Cogitatur"; w pomieszczeniach frontowych kamienicy działały różne lokale handlowe, a na początku XXI w. restauracja "Babie lato"[25];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 10)[24]; trzypiętrowa, z dwoma wykuszami od frontu; pod numerem 10 w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonowała „Piwiarnia Kościuszki”[26];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 11[24]); wzniesiona na początku XX wieku;
  • budynki mieszkalne (ul. Gliwicka 12, 14, 16, 18)[24]; wzniesione w dwudziestoleciu międzywojennym;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 13)[24]; wzniesiona na początku XX wieku;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 15)[24]; wzniesiona na początku XX wieku;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 17)[24]; wzniesiona na początku XX wieku; w 1971 roku na fasadzie umieszczono pamiątkową tablicę, poświęconą pamięci 188 adwokatów śląskich, zamordowanych w latach 1939–1945 przez hitlerowców[27];
  • narożny budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 19, ul. Dąbrówki 1)[24]; trzypiętrowy;
  • zespół dawnej fabryki Mundus (ul. Gliwicka 20)[28]; obiekty wyburzono w 2014 roku[29];
  • dwie kamienice mieszkalne (ul. Gliwicka 24, 24a)[24];
  • obiekty poprzemysłowe (ul. Gliwicka 24 – w podwórzu), wzniesione na początku XX wieku[24];
  • piętrowa kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 26)[24]; pięcioosiowa, wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego;
  • cmentarz parafii Przemienienia Pańskiego (ul. Gliwicka 32)[15], założony około 1860 roku[30];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 49), wzniesiona około 1910 roku w stylu secesji[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 51), wybudowana na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 58), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu[24];
  • budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 59/61), wzniesiony pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[24];
  • budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 66)[24], trzypiętrowy, wzniesiony w stylu historyzmu ceglanego;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 68)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 72)[24], wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego;
  • kamienica z siedmioosiową fasadą (ul. Gliwicka 73), wzniesiona na początku XX wieku w stylu secesyjnym[24], trzypiętrowa;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 74)[24];
  • kościół św. Józefa (parafia św. Józefa w Załężu) przy ul. Gliwickiej 76 – wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1236/78 z 8 września 1978 roku[31]), wzniesiony na początku XX wieku w stylu neogotyckim; granice ochrony obejmują kościół z najbliższym otoczeniem w ramach ogrodzenia[32]; w kościele została umieszczona tablica upamiętniająca księdza prałata Józefa Kubisa, pierwszego proboszcza w latach 1900–1942 parafii rzymskokatolickiej pw. św. Józefa; tablicę odsłonięto w sześćdziesięciolecie kościoła i parafii; w kościele znajdują się także tablice upamiętniające górników, którzy zginęli w katastrofie w kopalni Kleofas z 3 na 4 marca 1896 roku; tablice przeniesiono z cechowni zlikwidowanej KWK Kleofas[27];
  • pomnik (krzyż z tablicą) ku czci poległych w czasie powstań śląskich i zgładzonych w czasie II wojny światowej w obozach koncentracyjnych; pomnik znajduje się na placu przed kościołem św. Józefa[27];
  • budynek plebanii (ul. Gliwicka 76), wzniesiony około 1905 roku jako neogotycka willa[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 77), wybudowana około 1904 roku w stylu secesji[24];
  • zakład opiekuńczy sióstr św. Jadwigi (ul. Gliwicka 78), wybudowany około 1905 roku, następnie przebudowany[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 79), wybudowana około 1904 roku w stylu secesyjnym; pod numerem 79 w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonowało kino Raj (wcześniej jako Corso, Oaza)[33];
  • mieszkalna kamienica narożna (ul. Gliwicka 80)[24];
  • kamienica mieszczańska (ul. Gliwicka 81)[24]; trójkondygnacyjna, z fasadą siedmioosiową;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 82), wybudowana na początku XX wieku w stylu modernizmu[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 83)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 85)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 87)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 88)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 91)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 93)[24], dwupiętrowa, wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego;
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 95), wybudowana na początku XX wieku w stylu secesyjnym[24];
  • dwupiętrowy, siedmioosiowy budynek – kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 96)[24]; siedziba Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 97), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 98), wybudowana pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[24];
  • trzypiętrowa mieszkalna kamienica narożna (ul. Gliwicka 99), wybudowana na początku XX wieku w stylu eklektycznym[24], posiada siedmioosiową fasadę;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 101)[24];
  • neogotycka kamienica ceglana – dawny urząd gminy (ul. Gliwicka 102); dwupiętrowa, ze szczytem, zwieńczonym zegarem; budynek pochodzi z 1897 roku[24] (według inskrypcji nad wejściem); w 2010 roku na fasadzie umieszczono tablicę, upamiętniającą 650 rocznicę powstania Załęża;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 103)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 104)[24], trzypiętrowa, siedmioosiowa;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 107)[24];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 111, róg z ul. Marcina), wybudowana w 1908 roku w stylu secesyjnym[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 113), wzniesiona na początku XX wieku w stylu modernizmu[24];
  • budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 114); pięcioosiowy, dwupiętrowy, pochodzi z 1910 roku (według daty na fasadzie);
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 115), wybudowana na początku XX wieku w stylu secesyjnym[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 116), wzniesiona na początku XX wieku w stylu secesyjnym[24]
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 117)[24], dwupiętrowa, siedmioosiowa;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 119)[24];
  • budynek mieszkalny – kamienica (ul. Gliwicka 120), został objęty ochroną konserwatorską[23][24];
  • narożny budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 122[24], róg z ul. Józefa Wolnego); dwupiętrowy, wzniesiony w stylu historyzmu ceglanego;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 125)[24];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 126, róg z ul. Zamułkową), wybudowana na początku XX wieku w stylu secesyjnym[24], dwupiętrowa;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 127), wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku w stylu modernizmu, następnie przebudowana[24]; trzypiętrowa; obecnie siedziba Urzędu Pocztowego Katowice 4;
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 131)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 133)[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 141)[24]; dwupiętrowa, dziewięcioosiowa;
  • budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 146), kamienicę wzniesiono pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[24];
  • budynek (ul. Gliwicka 148); obecnie siedziba stowarzyszenia Dom Aniołów Stróżów; w maju 2011 w ramach Katowice Street Art Festival 2011 elewacja obiektu została ozdobiona muralem[34];
  • obiekt szkoły (ul. Gliwicka 148a), wybudowany na początku XX wieku w stylu modernizmu[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 149)[24];
  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 150), wybudowana pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[24]; dwupiętrowa, siedmioosiowa;
  • willa wielorodzinna (ul. Gliwicka 151), wybudowana w 1907 roku w stylu modernizmu[24];
  • willa wielorodzinna (ul. Gliwicka 153), wybudowana w 1906 roku w stylu modernizmu[24];
  • budynek szkoły (ul. Gliwicka 154); wzniesiony w stylu modernizmu, na początku XX wieku[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 156), wybudowana w stylu modernizmu na początku XX wieku[24];
  • pałac w Załężu, budynek dworski dawnego folwarku (ul. Gliwicka 159) – wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1473/92 z 8 lipca 1992 roku[31]), wzniesiony w 1886 roku, przebudowany w 1905 roku według projektu Georga i Emila Zillmannów (następne przebudowy w latach 1924, 1925 i 1933)[32];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 172), wzniesiona na początku XX wieku w stylu secesyjnym[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 180), wybudowana pod koniec XIX wieku w stylu modernizmu[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 182), wzniesiona na początku XX wieku w stylu secesyjnym[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 184), wzniesiona na początku XX wieku w stylu eklektycznym[24];
  • narożny budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 186, ul. Jana Wyplera 2), kamienicę z półokrągłym wykuszem narożnym wzniesiono na początku XX wieku w stylu modernistycznym[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 196), wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego[24];
  • zespół familoków kopalni Kleofas (ul. Gliwicka 200, ul. Wiśniowa 1–7, 9, 11), wybudowanych na początku XX wieku[24];
  • dawne schronisko pracowników kopalni Kleofas – obecnie siedziba Śląsko-Dąbrowskiej Spółki Mieszkaniowej (ul. Gliwicka 204), obiekt wzniesiono około 1907 roku, następnie rozbudowano około 1920 roku[24];
  • budynek mieszkalny (ul. Gliwicka 205/207/207a), wzniesiony w 1921 roku stylu modernizmu[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 209), wybudowana na początku XX wieku w stylu modernistycznym[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 211), wybudowana około 1914 roku w stylu modernistycznym[24];
  • budynek dawnej harcówki (ul. Gliwicka 212), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu z elementami stylu okrętowego[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 213), wybudowana na przełomie XIX i XX wieku w stylu modernizmu/historyzmu[24];
  • budynek Młodzieżowego Domu Kultury (ul. Gliwicka 214), wzniesiony w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu z elementami stylu okrętowego[24];
  • kamienica mieszkalna (ul. Gliwicka 227/229), wybudowana około 1914 roku w stylu modernizmu[24];
  • budynki mieszkalne – zespół familoków (ul. Gliwicka 231/233), zespół wzniesiono na przełomie XIX i XX wieku w stylu historyzmu[24];
  • zespół dawnej piekarni i kotłowni (ul. Gliwicka 233); zespół nie zachował się w całości[28];
  • zespół bliźniaczych domów robotniczych (ul. Gliwicka 236–274 i 278–300 – numery parzyste), wybudowany w latach 1930–1932 w stylu modernizmu[24] (kolonia I. Mościckiego);
  • szkoła osiedlowa (ul. Gliwicka 276), obiekt wzniesiono pomiędzy 1930 a 1932 rokiem w stylu funkcjonalizmu[24]; jest to budynek dawnej Szkoły Podstawowej nr 24; w obiekcie znajduje się tablica, upamiętniająca czterdziestą rocznicę wybuchu III powstania śląskiego oraz nadania szkole imienia Powstańców Śląskich[27];
  • krzyże przydrożne z figurami (przy skrzyżowaniu ul. Gliwickiej z ul. P. Pośpiecha[24] oraz przy skrzyżowaniu ul. Gliwickiej z ul. Wiśniową).

InstytucjeEdytuj

Przy ul. Gliwickiej swoją siedzibę mają:

  • klub muzyczny Cogitatur (ul. Gliwicka 9)[35];
  • Teatr Cogitatur (ul. Gliwicka 9a);
  • Fundacja „Uśmiech Dzieciom” (ul. Gliwicka 11, lok. 6);
  • Lingua-House (ul. Gliwicka 12/11)[36];
  • Okręgowa Rada Adwokacka (ul. Gliwicka 17)[37];
  • kancelarie adwokackie i notarialne;
  • Punkt Rozrywki 44 (IMAX, Cinema City) – ul. Gliwicka 44;
  • Hutniczo-Górnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa (ul. Gliwicka 65)[38];
  • Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – punkt terenowy nr 4 (ul. Gliwicka 74a);
  • Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (ul. Gliwicka 96);
  • Chrześcijańska Organizacja Charytatywna „Tabita” (ul. Gliwicka 87);
  • Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach – Filia nr 3 (ul. Gliwicka 93–96);
  • Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności (ul. Gliwicka 102);
  • dwugwiazdkowy hotel Załęże (ul. Gliwicka 106)[39];
  • Urząd Pocztowy Katowice 4 (ul. Gliwicka 127);
  • Zespół Szkół Specjalnych nr 11 im. Marii Grzegorzewskiej (ul. Gliwicka 148a): Szkoła Podstawowa nr 60, Gimnazjum nr 28; we wnętrzu budynku szkoły znajduje się tablica upamiętniająca Marię Grzegorzewską[27];
  • Wojewódzkie Stowarzyszenie Sportu i Rehabilitacji Niepełnosprawnych Start (ul. Gliwicka 150);
  • Miejskie Przedszkole nr 30 (ul. Gliwicka 157)[40];
  • Śląsko-Dąbrowska Spółka Mieszkaniowa (ul. Gliwicka 204);
  • Miejskie Przedszkole nr 39 (ul. Gliwicka 212);
  • Młodzieżowy Dom Kultury (ul. Gliwicka 214)[41];
  • Ośrodek Sportowy Gliwicka z basenem (ul. Gliwicka 214)[42]
  • Zespół Szkół nr 7 im. Stanisława Mastalerza (ul. Gliwicka 228): Technikum nr 7, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5, Technikum Uzupełniające;
  • Kościół Zielonoświątkowców – Zbór Betania (ul. Gliwicka 267);
  • Fundacja Pomocy Nowy Świat (ul. Gliwicka 272).

KomunikacjaEdytuj

Ulicą Gliwicką kursują tramwaje linii: 7, 20 i 43 oraz autobus ZTM linii 70[43].

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c d Alle Straßen bzw. Straßennamen von Kattowitz Deutsch – Polnisch (niem.). grytzka-genealogie.de. [dostęp 2011-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-19)].
  2. ↑ a b Katowice - Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 11.
  3. ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1993, s. 383. ISBN 83-85831-35-5.
  4. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 44. ISBN 83-913341-0-4.
  5. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 47. ISBN 978-83-7729-021-7.
  6. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 50. ISBN 978-83-7729-021-7.
  7. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 67. ISBN 978-83-7729-021-7.
  8. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 79. ISBN 978-83-7729-021-7.
  9. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 80. ISBN 978-83-7729-021-7.
  10. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
  11. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 114. ISBN 978-83-7729-021-7.
  12. ↑ a b c Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 117. ISBN 978-83-7729-021-7.
  13. ↑ Kazimierz Gołba, Wieża spadochronowa, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1996, s. 34, ISBN 978-83-7164-026-1, OCLC 84552434.
  14. ↑ Kazimierz Gołba, Wieża spadochronowa, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1996, s. 65, ISBN 978-83-7164-026-1, OCLC 84552434.
  15. ↑ a b c Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 45. ISBN 83-913341-0-4.
  16. ↑ Lech Szaraniec, Górny Śląsk - Przewodnik, wyd. Muza, Warszawa 1997, ISBN 83-7079-875-6, s. 58.
  17. ↑ Zdjęcie tablicy w Wikimedia Commons: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Katowice_-_plaque_of_Boleslaw_Mierzejewski.jpg
  18. ↑ Zdjęcie tablicy w Wikimedia Commons: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Katowice_-_tablica_przy_Gliwickiej_17.jpg
  19. ↑ Jakub Jackiewicz: Remont ulicy Gliwickiej w Katowicach (pol.). wpk.katowice.pl, 2007-05-19. [dostęp 2014-04-03].
  20. ↑ Krzysztof Gierak: Katowice: Tramwaje wracają na Gliwicką (pol.). mmsilesia.pl, 2008-11-12. [dostęp 2014-04-03].
  21. ↑ Urząd Miasta Katowice: Uchwała Rady Miasta Katowice w sprawie nadania nazwy placowi położonemu na terenie miasta Katowice „Park Załęski” (pol.). bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-12].
  22. ↑ Koniec Załęskiego Przedmieścia (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-07-12]
  23. ↑ a b Urząd Miasta: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic Gliwickiej i Klimczoka w Katowicach (pol.). bip.katowice.eu. [dostęp 2011-07-12].
  24. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9) (pol.). bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-12].
  25. ↑ Henryk Szczepański: Legenda ulicy Gliwickiej [w:] "Śląsk" R. XIII, nr 12 (146), grudzień 2007, s. 42-46
  26. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 95. ISBN 978-83-7729-021-7.
  27. ↑ a b c d e Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice (pol.). katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)].
  28. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-07-12]
  29. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 38, ISBN 978-83-7729-502-1.
  30. ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 185. ISBN 83-913341-0-4.
  31. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2011-07-12].
  32. ↑ a b Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach (pol.). wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-07-12].
  33. ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 92. ISBN 978-83-7729-021-7.
  34. ↑ Bajkowy mural pokrył cały Dom Aniołów Stróżów. To ciąg dalszy SK 2011 Street Art Festival (pol.) www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-07-12]
  35. ↑ Cogitatur (pol.). katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 2011-07-12].
  36. ↑ Lingua-House (pol.). lingua-house.pl. [dostęp 2011-07-12].
  37. ↑ Okręgowa Rada Adwokacka w Katowicach (pol.). katalog.pf.pl. [dostęp 2011-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-15)].
  38. ↑ Oficjalna strona HGSM (pol.). [dostęp 2011-07-12].
  39. ↑ Hotel Załęże (pol.). meteor.turystyka.pl. [dostęp 2011-07-12].
  40. ↑ Miejskie Przedszkole nr 30 w Katowicach (pol.). przedszkolak.pl. [dostęp 2011-07-12].
  41. ↑ Oficjalna strona internetowa MDK (pol.). mdkkatowice.neostrada.pl. [dostęp 2011-07-12].
  42. ↑ OS Gliwicka (pol.). mosir.katowice.pl. [dostęp 2022-01-11].
  43. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM (pol.). rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)].

BibliografiaEdytuj

  • Broszkiewicz Jacek; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, s. 62.
  • Georg Hoffmann, Historia Miasta Katowice, przeł. D. Makselon, M. Skop, Muzeum Śląskie, Katowice 2003, ISBN 83-87455-97-0.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
  • Katowice 1865–1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1978, s. 104.
  • Henryk Szczepański: Gwiazdy i legendy dawnych Katowic – Sekrety Załęskiego Przedmieścia. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk, 2015. ISBN 978-83-7164-860-1.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Gliwicka_w_Katowicach&oldid=67081666”