Wikipedia

Ulica Mieszka I we Wrocławiu

ulica we Wrocławiu położona na Ostrowie Tumskim

Ulica Mieszka I (Friedensburgstrasse[1][2]) – ulica położona we Wrocławiu na Ostrowie Tumskim, na osiedlu Stare Miasto[3] (obręb ewidencyjny Plac Grunwaldzki), w dawnej dzielnicy Śródmieście. Biegnie od ulicy Henryka Sienkiewicza do ulicy Świętokrzyskiej[4][5][6].

ulica Mieszka I
Stare Miasto
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

142 m

Przebieg
Ulica H. Sienkiewicza
parking
Ulica Świętokrzyska
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Mieszka I”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Mieszka I”
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Mieszka I”
51°06′59,747″N 17°02′37,259″E/51,116596 17,043683
Multimedia w Wikimedia Commons
Zespół wschodnich wysp wrocławskich.

Historia

edytuj

W miejscu ulicy przebiegał niegdyś rów, zwany ówcześnie jelenim. Odcinek tego cieku od ulicy Świętokrzyskiej do Odry został zasypany w latach 60. XIX wieku. Na nowo ukształtowanym terenie początkowo urządzono plac targowy. Na jego miejscu wytyczono i zbudowano ulicę w 1889 roku. W zamysłach władz miasta miała ona za zadanie odciążyć stary most drewniany łączący Ostrów Tumski z miastem[1].

Przy tej ulicy w prywatnym mieszkaniu położonym w kamienicy pod numerem 4 w latach 1913–1914 działała polska biblioteka udostępniając swoje zbiory polskim studentom. Później zostały one przekazane powstałej w mieście bibliotece polskiej, z której korzystali już wszyscy Polacy[1].

Podczas działań wojennych w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku zniszczeniu uległa ulica i jej zabudowa. Ocalała jednak kamienica pod numerem 1. Po wojnie zniszczona jezdnia długo nie była odbudowywana z racji małego znaczenia ulicy i braku przy niej zabudowy[1]. W 1966 roku przebudowano i znaczenie poszerzono ulicę Henryka Sienkiewicza, co zmieniło układ obu ulic w tym obszarze. Nowo ukształtowana ulica stała się bowiem dwujezdniową, czteropasmową drogą z wydzielonym torowiskiem tramwajowym pomiędzy jezdniami[7][8].

W 2014 roku wybudowano na jej końcu, przy ulicy Henryka Sienkiewicza, parking. Jego otwarcie miało miejsce 22.12.2014 roku[9][10].

Nazwa

edytuj

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy własne:

Wcześniejsza nazwa upamiętniała Ferdinand Friedensburga, urodzonego 27.10.1824 r. w Beeskow, zmarłego 5.03.1891 r. w San Remo, nadburmistrza w latach 1879–1891[2]. Współczesna nazwa została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku z 15.11.1945 r.[4]

Układ drogowy

edytuj

Do ulicy przypisana jest droga gminna o długości 142 m[4] klasy dojazdowej[13] o 16 m szerokości w liniach rozgraniczających, w tym dwustronne chodniki[14]. Łączy ulicę Henryka Sienkiewicza z ulicą Świętokrzyską[4], przy czym obecnie jest to ulica ślepa, współcześnie bez połączenia drogowego z ulicą Henryka Sienkiewicza. Tu na jej końcu znajduje się parking na 25-30 samochodów. Parking w planie ma kształt zbliżony do trójkąta, o powierzchni około 700 m²[9][10].

Ulice i place łączące się z ulicą Mieszka I

Ponieważ początek ulicy znajduje się niedaleko skrzyżowania ulicy Henryka Sienkiewicza z placem Józefa Bema, część autorów publikacji podaje, że ulica łączy plac Józefa Bema z ulicą Świętokrzyską[1][17].

Zabudowa i zagospodarowanie

edytuj

Połudowo-zachodnia strona ulicy to w jej początku Kamienica pod numerem 1[5][18]. Dalej dla tego odcinka ulicy od istniejącej kamienicy pod numerem 1 dopuszcza się zabudową pierzei południowo-zachodniej w formie kamienic w zabudowie ciągłej, odtwarzającej pierwotną zabudowę tego obszaru[19], przy czym funkcja mieszkaniowa jest dopuszczalna od pierwszego piętra wzwyż[20]. Natomiast pozostały obszar do ulicy Świętokrzyskiej to ogrodzony teren Dom Pomocy Społecznej i dalej klasztoru, wraz z ogrodami[5][18][21]. Po stronie północno-wschodniej ulicy znajduje ogrodzony teren Herbarium Herbarium należącego do Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego[5][22].

Ochrona i zabytki

edytuj

Obszar, na którym położona jest ulica Mieszka I podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Ostrowa Tumskiego i wysp: Piaskowej, Bielarskiej, Słodowej i Tumskiej, wpisanego do rejestru zabytków pod nr rej.: 195 z 15.02.1962 r. oraz A/678/213 z 12.05.1967 r.[23][24] Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[25][26]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego „Stare Miasto”, który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[27]. Szczególnej ochronie podlegają tereny pod względem wymogów dotyczących badań archeologicznych[28], w tym szczególnie obszar dawnego Zamku Piastowskiego[29]. Podobnie jak na innych ulicach Ostrowa Tumskiego obowiązuje zachowanie kamiennej nawierzchni ulicy[30][31].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:

nr[a] obiekt powstanie nr rej.[b] foto
ul. Świętego Marcina
10 Sierociniec Fundacji „ad Matrem Dolorosam”, ob. Dom Pomocy Społecznej im. Świętej Rodziny Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, w tym:
  • budynek Zakładu Opieki Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu
  • kaplica
  • dom
  • ogród klasztorny (teren d. zamku książęcego)

pierzeja południowo-zachodnia, za murem ogrodu

2 poł. XIII w. (fundamenty – mur obronny)[5], 1834 r.[5][32] A/1401/541/Wm z dn. 01.12.1994[5][32][33]  
10 Ogród p/ Sierocińcu Fundacji „ad Matrem Dolorosam”, ob. p/Domu Pomocy Społecznej im. Świętej Rodziny Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu
pierzeja południowo-zachodnia, za murem ogrodu 		XIX/XX w.[5] mpzp, GEZ[5][34]  
12 Relikty części północnej Zamku Piastowskiego z domem zakonny Zgromadzenia Sióstr Szkolnych De Notre Dame oraz z budynkiem szkolnym (Liceum św. Anny 1891), ob. klasztor Zgromadzenia Sióstr Szkolnych De Notre Dame i Dom Gościnny, w tym

1) budynek i ruiny z pozostałościami zamku piastowskiego
2) pomieszczenie gotyckie – pozostałość zamku piastowskiego pierzeja południowo-zachodnia, za murem ogrodu

XIII, XIV, XVIII, dobudowa skrzydła w 1891 r. (proj. J. Ebers), XX w.[5]
(1. XIV-XV, 2. XV w.[35]

1) 143 (?) z 4.11.1968[35] oraz
2) A/5348/93 z dn. 04.11.1968[5][35][36]

ul. Mieszka I
1 kamienica
pierzeja południowo-zachodnia 		ok. 1890 r.[5] mpzp, GEZ[5]  
pl. Józefa Bema
6 kamienica
pierzeja południowo-zachodnia 		1887 r., 1933 r. (przebudowa)[5] mpzp, GEZ[5]
ul. Henryka Sienkiewicza
2 Kamienica „Pod Niebieska Podkową” z usługowym parterem
zamyka oś widokową w kierunku północno-zachodnim 		ok. 1880 r.[5] brak[5]  
4 Kamienica, ob. budynek mieszkalny z usługowym parterem
zamyka oś widokową w kierunku północno-zachodnim 		ok. 1880 r.[5] brak[5]  

Uwagi

edytuj
  1. ↑ "Nr" w tabeli zabytków oznacza numer budynku w rejestrze budynków, odpowiadający także pocztowemu numerowi adresowemu.
  2. ↑ „Nr rej.” w tabeli zabytków oznacza numer i datę wpisu w rejestrze zabytków. Skróty: mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, GEZ – Gminna Ewidencja Zabytków.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Antkowiak 1970 ↓, s. 149-150 (Mieszka I).
  2. ↑ a b c Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 4 (Friedensburgstr.).
  3. ↑ Rada Miejska Wrocławia 2016 ↓.
  4. ↑ a b c d e f ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 2719 (Mieszka I).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u SIP 2018 ↓, GEZ.
  6. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 636–637 (Ostrów Tumski).
  7. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 232-233 (Sienkiewicza).
  8. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 804 (Sienkiewicza).
  9. ↑ a b Wronecki 2014 ↓.
  10. ↑ a b MAL 2014 ↓.
  11. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 892 (Świętokrzyska).
  12. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 86 (Kreuzstr.).
  13. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §40 ust. 2 pkt 1.
  14. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §8 ust. 4 pkt 2, 3.
  15. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 4925 (Świętokrzyska).
  16. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 4188 (Sienkiewicza).
  17. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 16-17 (Bema, plac).
  18. ↑ a b Uchwała RMWr 2013 ↓, §24.
  19. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §8 ust. 4 pkt 6.
  20. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §24 ust. 3 pkt 2.
  21. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §8 ust. 1 pkt 1.
  22. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §23.
  23. ↑ NID 2017 ↓, s. 206.
  24. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §11 ust. 5.
  25. ↑ NID 2013 ↓.
  26. ↑ MP 1994 ↓.
  27. ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
  28. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, § 5-6, 9, 11.
  29. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §11 ust. 7 pkt 3 lit. a.
  30. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §8 ust. 3.
  31. ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, §8 ust. 4 pkt 4.
  32. ↑ a b NID 2017 ↓, s. 209.
  33. ↑ GEZ 2018 ↓, poz. 4485 (Św. Marcina 10).
  34. ↑ GEZ 2018 ↓, poz. 4486 (Św. Marcina 10, ogród).
  35. ↑ a b c NID 2017 ↓, s. 209).
  36. ↑ GEZ 2018 ↓, poz. 4487 (Św. Marcina 12.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
  • Ulica Mieszka I, [w:] Wrocław, Ostrów Tumski [online], fotopolska.eu [dostęp 2018-05-16] (pol.).
  • ul. Mieszka I, [w:] Wrocław, Ostrów Tumski [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2018-05-16] (pol.).
  • ul. Mieszka I, wikimapia.org [dostęp 2018-05-16] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Mieszka_I_we_Wrocławiu&oldid=75103032”