Unia realna – związek dwóch lub większej liczby państw, oparty na wspólnych instytucjach państwowych. Unia realna rozwinęła się z unii personalnej. Państwa członkowskie tworzą w ramach unii realnej jeden podmiot prawa międzynarodowego, najczęściej – jedno państwo.

Cechy konstytutywne edytuj

Wspólnymi instytucjami łączącymi kraje mogą być: parlament, rząd, waluta czy polityka zagraniczna, odrębnymi: wojsko, urzędy, administracja, sądownictwo i skarb. Obywatele państw członkowskich podlegają tym samym prawom we wszystkich państwach oraz mają możność osiedlania się na całym terytorium unii. Wspólny staje się także władca. W wyniku tej umowy państwa zostawały ze sobą związane tzw. partnerstwem strategicznym. Tworzono nowy akt prawny dla państw członkowskich, np. konstytucję. Na skutek tej unii suwerenność jednego państwa często podupadała na rzecz innych, bądź została utracona. W wielu przypadkach kultury państw członkowskich zlewały się w jedną, czy też jedna (najbardziej dominująca) przekształcała inne.

Unia realna zazwyczaj jest dalszym etapem rozwoju unii personalnej, np.: w Szkocji i Anglii unia personalna została zastąpiona unią realną w 1707 r. Częściowo za unię realną można też uznać relacje między Stolicą Apostolską a Watykanem wiązane w 1929 r., które poza wspólną osoba suwerena – papieża (unia personalna) mają też wspólne niektóre instytucje państwowe (np. Sekretariat Stanu Stolicy Apostolskiej reprezentuje Watykan w stosunkach międzynarodowych)[1].

Podłoże formalnoprawne edytuj

  • forma – pisana
  • treść – niepełna
  • procedura powstawania:
    • uchwalana
    • oktrojowana
  • sposób zmiany – sztywny
  • okres zobowiązywania – stały

Przykłady edytuj

Nazwa Data
powstania
Data
zakończenia
Unia Bretanii z Francją 1532 brak
Unia Norwegii z Danią 1537 1814
Unia Polski z Litwą (nie była nią w pełni) 1569 1791/1795
Unia angielsko-szkocka 1707 brak
Unia Irlandii i Wielkiej Brytanii 1800 1922
Unia Finlandii z Rosją 1809 1917
Unia Norwegii ze Szwecją 1814 1905
Unia Zjednoczonego Królestwa Portugalii, Brazylii i Algarve 1815 1822
Unia Prus 1829 1878
Unia Królestwa Polskiego z Cesarstwem Rosyjskim 1832 1867
Unia austriacko-węgierska 1867 1918
Unia Islandii z Danią 1918 1944

Państwa powstałe z unii realnej edytuj

Współcześnie istniejące państwa o ustroju monarchicznym powstałe z unii realnej

Państwo
pełna nazwa
części składowe tytuł monarchy monarcha Od kiedy panuje
  Wspólnotowe Królestwo Danii (Rigsfællesskabet) Dania
Wyspy Owcze
Grenlandia
król  
Fryderyk X
2024
  Królestwo Hiszpanii Kastylia
Aragonia
Leon
Nawarra
Grenada
Wyspy Kanaryjskie
król  
Filip VI
2014
  Królestwo Niderlandów[2] Holandia
Aruba
Curaçao
Sint Maarten
król  
Wilhelm Aleksander
2013
  Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Anglia
Walia
Szkocja
Irlandia Północna
król  
Karol III
2022

Państwa federalne edytuj

Przeczytaj również: Federacja

Do unii realnych można zaliczyć też państwa o ustroju republikańskim powstałe na skutek zjednoczenia mniejszych państw (krajów) w federację. Są to m.in.: Stany Zjednoczone, Brazylia, Wenezuela, Argentyna, Meksyk, Niemcy, Austria, Szwajcaria i Indie.

W dwóch państwach federalnych osoba będąca głową jednego z krajów członkowskich federacji pełni też funkcję głowy państwa w tejże federacji.

Głowa państwa Portret Państwo/
Kraj
Pełniony urząd Od kiedy
Tengku Abdullah     Malezja
państwo federalne
władca od 31 stycznia 2019
  Pahang
stan
sułtan od 15 stycznia 2019
Muhammad ibn Zajid Al Nahajjan     Zjednoczone Emiraty Arabskie
państwo federalne
Prezydent 3 listopada 2004
  Abu Zabi
emirat
emir 2 listopada 2004


Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwo-Miasto Watykańskie i Stolica Apostolska w świetle prawa międzynarodowego - Racjonalista, racjonalista.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  2. Cztery części Królestwa Niderlandów –Aruba, Curaçao, Holandia i Sint Maarten – są uznawane za równoprawne kraje w ramach Królestwa