Wikipedia

Włodzimierz Wołkowicki (pułkownik)

polski pułkownik kawalerii

Włodzimierz Wołkowicki (ur. 12 sierpnia 1881[a] w Kijowie, zm. 20 września 1939 pod Grodnem) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Włodzimierz Wołkowicki
Ilustracja
pułkownik kawalerii pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia

12 sierpnia 1881
Kijów

Data i miejsce śmierci

20 września 1939
pod Grodnem

Przebieg służby
Lata służby

1899–1927 i 1939

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

IV Brygada Kawalerii

Stanowiska

dowódca brygady

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Oficer Orderu Korony (Belgia) Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie) Medal pamiątkowy 300-lecia Domu Romanowych
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Urodził się 12 sierpnia 1881 w Kijowie jako szlachcic ziemi grodzieńskiej, wyznania prawosławnego[3][4]. Jego ojciec Włodzimierz (1852–1909) był oficerem armii rosyjskiej, ostatnio generałem lejtnantem i dowódcą 31 Dywizji Piechoty w Charkowie[2][5]. Matka – księżniczka Matylda (ur. 1857) była córką Władimira Siergiejewicza Kudaszewa i Olgi Nikołajewnej z domu Horvat[6]. Rodzina Wołkowickich posiadała majątek Wólka w powiecie sokólskim[7].

31 sierpnia 1899[b], po ukończeniu siedmiu klas w 1 Moskiewskim Korpusie Kadetów, został przyjęty do Michałowskiej Szkoły Artylerii w Petersburgu[8][2]. 8 maja 1900 został mianowany podoficerem, a 8 maja następnego roku junkrem portepee[2]. 13 sierpnia 1901 został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 9 sierpnia 1900[2]. 16 września 1901 przybył do 11 Brygady Artylerii w Dubnie, a trzy dni później został przydzielony do 3. baterii[2]. Od 6 października 1902 do 17 kwietnia 1903 dowodził brygadowym oddziałem szkolnym[2]. Od 4 czerwca 1903 pełnił obowiązki oficera ewidencyjnego 3. baterii (ros. Дълопроизводител батареи)[2]. 20 sierpnia 1904 przybył do Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu w celu złożenia egzaminu wstępnego[2]. 29 sierpnia tego roku awansował na porucznika ze starszeństwem z 9 sierpnia 1904[2]. 4 października 1904, po złożeniu egzaminu, został przyjęty do akademii w charakterze słuchacza[2]. 18 września 1906, po ukończeniu dwóch klas akademii, wrócił do 11 Brygady Artylerii[2]. 25 listopada 1906 otrzymał przeniesienie, a 21 grudnia przybył do 14 mitawskiego pułku huzarów(inne języki)[2] w Częstochowie. Od 23 grudnia 1906 do 6 stycznia 1908 pełnił obowiązki komendanta szkoły podpraporszczyków[2]. Równocześnie od 1 czerwca 1907 pełnił obowiązki adiutanta pułku[2]. 1 września 1908 awansował na sztabsrotmistrza ze starszeństwem z 9 sierpnia 1908[2]. Od 30 kwietnia do 12 maja 1909 dowodził w zastępstwie 6. szwadronem[2]. 12 października tego roku zdał obowiązki adiutanta pułku[2]. Od 12 października 1909 do 22 października 1911 był słuchaczem kursu w Oficerskiej Szkole Kawalerii w Petersburgu[2]. Po powrocie do pułku został komendantem pułkowego pododdziału szkolnego[2]. 1 października 1913 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 1. szwadronu[2]. 14 grudnia 1913 awansował na rotmistrza ze starszeństwem z 9 sierpnia 1912[2].

Na czele 1. szwadronu walczył w czasie I wojny światowej[2]. Razem z nim w szeregach 14 mitawskiego pułku huzarów walczyli jego bracia: Mścisław (ur. 1885)[c][11][12] i Światosław (ur. 1889)[13][14]. Czwarty z braci – Oleg był sztabsrotmistrzem w 20 finlandzkim pułku dragonów[15][16], natomiast piąty – Aleksy, sztabskapitanem w 1 finlandzkim dywizjonie artylerii strzelców, a później kapitanem w 19 dywizjonie możdzierzy lekkich[17][18][d]. 5 marca 1915 został przydzielony do Twerskiej Szkoły Kawalerii na stanowisko instruktora jazdy i wykładowcy taktyki[22]. 20 marca 1916 objął obowiązki oficera do zleceń w sztabie 43 Korpusu Armijnego (etat oficera Sztabu Generalnego)[23]. Od 4 maja 1916 pełnił obowiązki starszego adiutanta 109 Dywizji Piechoty, która wchodziła w skład 43 KA, a od 1 sierpnia tego ponownie w sztabie 43 KA pełnił obowiązki starszego adiutanta[23]. 20 listopada 1916 został zaliczony do Sztabu Generalnego ze starszeństwem z 1 stycznia 1910 i zatwierdzony na stanowisku starszego adiutanta sztabu 43 KA[23]. 1 marca 1917 został wyznaczony na stanowisko pełniącego obowiązki oficera sztabowego w sztabie 43 KA, a 3 października tego roku awansował na podpułkownika[23]. Dwa dni później został zastępcą szefa 2 Biura Sztabu Frontu Północnego[23]. 21 października 1917 został wyznaczony na stanowisko pomocnika szefa oddziału w Zarządzie Generała Kwatermistrza Sztabu Głównodowodzącego armiami Frontu Północnego[24]. 25 lutego 1918 w Pskowie dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał do 15 lipca 1918[25]. Po uwolnieniu z niewoli podjął służbę w siłach zbrojnych Państwa Ukraińskiego[26]. W stopniu wojskowego starszyny był członkiem komisji do spraw formowania sotni kozackich[27][28]. 15 grudnia 1918 zrezygnował ze służby na rzecz Hetmanatu[27].

24 lutego 1919 wstąpił do 4 Dywizji Strzelców Polskich i został wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa sztabu[29]. 15 lipca 1919 został przydzielony do 4 pułku ułanów w charakterze oficera sztabowego[29][27]. 21 sierpnia 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podpułkownika, zaliczony do rezerwy armii z równoczesnym powołaniem do czynnej służby na czas wojny[30]. Od 15 września tego roku pełnił służbę na stanowisku zastępcy komendanta Kursu Oficerskiej Szkoły Jazdy w Przemyślu[29][27]. 4 listopada 1919 został wyznaczony na stanowisko komendanta Oficerskiej Szkoły Jazdy w Starej Wsi[29][31]. W pierwszej dekadzie maja 1920, w czasie wojny z bolszewikami, objął funkcję dowódcy 4 pułku strzelców konnych[32][33][34]. Równocześnie pełnił funkcję inspektora jazdy 6 Armii[35]. 25 listopada 1920 objął stanowisko okręgowego inspektora jazdy w Dowództwie Okręgu Generalnego Lublin[36].

 
Pożegnanie płk. Włodzimierza Wołkowickiego w 16 pułku ułanów Wielkopolskich (1924)

Od 26 marca 1921 był dowódcą 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Bydgoszczy[37][38][39][40][41]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 29. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[42]. 28 października tego roku został powołany „do służby Sztabu Generalnego z prawem jednorocznego doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej”[43][44]. 1 czerwca 1924 został mianowany dowódcą IV Brygady Kawalerii w garnizonie Suwałki, pozostając oficerem nadetatowym 16 puł. Obok stopnia wojskowego przysługiwał mu wówczas tytuł „przydzielony do Sztabu Generalnego”[45][46]. W 1926 został przeniesiony do kadry oficerów kawalerii z pozostawieniem na dotychczasowych stanowisku[47]. Z dniem 30 września 1927 został przeniesiony w stan spoczynku[48].

W 1928 mieszkał w Suwałkach[49]. Został osadnikiem wojskowym w osadzie Sejwy[50][27]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Suwałki. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[51].

Był żonaty z Zoją (1888–1980), córką Aleksandra Wołkowickiego (zm. 1913), rzeczywistego radcy stanu i wnuczką Wiktora Wołkowickiego (1834–1911), generała artylerii[2][52][53][54]. Dzieci nie mieli[3].

24 lipca 1947 Zofia (Zoja) Wołkowicka, w podaniu do Sądu Grodzkiego w Suwałkach napisała, że „mąż mój, pułkownik w stanie spoczynku Wołkowicki Włodzimierz z chwilą wybuchu wojny we wrześniu 1939 został powołany do służby czynnej i w tym celu udał się do Grodna DOK III. W czasie działań wojennych pod Grodnem zginął dnia 20-go września”[55].

Krzysztof Skłodowski w monografii „Garnizon Suwałki w latach 1921–1939” napisał: „według niepotwierdzonych informacji w drugiej połowie września 1939 [pułkownik Wołkowicki został] aresztowany przez «bandę bolszewicką» w Indurze i wywieziony do Grodna”[27], natomiast Tadeusz Kryska-Karski w pracy „Straty korpusu oficerskiego 1939-1945”, wydanej w 1996 w Londynie podał, że pułkownik Wołkowicki zginął w 1940 w Warszawie[56].

Ordery i odznaczenia edytuj

18 września 1933 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[4].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Data urodzenia „12 sierpnia 1881” podawana przez pułkownika Wołkowickiego m.in. w karcie ewidencyjnej i karcie kwalifikacyjnej[1] jest datą z kalendarza juliańskiego („starego porządku”)[2].
  2. ↑ Wszystkie daty z okresu służby pułkownika Wołkowickiego w armii rosyjskiej są datami „starego porządku”[2].
  3. ↑ Mścisław Wołkowicki (ur. 21 marca 1885) został przyjęty do Wojska Polskiego. W 1924 był rotmistrzem rezerwy 23 pułku ułanów w Wilnie[9]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Grodno. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas w grupie oficerów „powyżej 40 roku życia”[10].
  4. ↑ Włodzimierz Wołkowicki miał również trzy siostry: Aleksandrę[19], Olgę[20] i Militynę[21].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 6, 8.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Послужной список ротмистра 14-го гусарского Митавского полка Волковицкого. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-10-05]. (ros.).
  3. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
  4. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-05].
  5. ↑ Ogólny spis oficerów 1909 ↓, s. 306.
  6. ↑ Матильдa Владимировнa Волковицкaя. Geni. [dostęp 2023-10-08].
  7. ↑ Kolekcja ↓, s. 62.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 8.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 646, 696.
  10. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 117, 881.
  11. ↑ Мстислав Владимирович Волковицкий. Geni. [dostęp 2023-10-07]..
  12. ↑ Волковицкий Мстислав Владимирович. Офицеры русской императорской армии. [dostęp 2023-10-07].
  13. ↑ Святослав Владимирович Волковицкий. Geni. [dostęp 2023-10-07]..
  14. ↑ Волковицкий Святослав Владимирович. Офицеры русской императорской армии. [dostęp 2023-10-07].
  15. ↑ Олег Волковицкий. Geni. [dostęp 2023-10-07]..
  16. ↑ Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Волковицкий Олег. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-10-07]. (ros.).
  17. ↑ Алексей Владимирович Волковицкий. Geni. [dostęp 2023-10-07]..
  18. ↑ Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Волковицкий Алексей. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-10-07]. (ros.).
  19. ↑ Александрa Владимирович Волковицкaя. Geni. [dostęp 2023-10-07]..
  20. ↑ Ольгa Владимирович Волковицкaя. Geni. [dostęp 2023-10-07]..
  21. ↑ Милитинa Владимирович Волковицкaя. Geni. [dostęp 2023-10-07]..
  22. ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 6, 8.
  23. ↑ a b c d e f g h i j k Kolekcja ↓, s. 3.
  24. ↑ Ганин 2009 ↓, s. 471.
  25. ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 10.
  26. ↑ Kolekcja ↓, s. 10.
  27. ↑ a b c d e f Skłodowski 2021 ↓, s. 671.
  28. ↑ Ганин 2009 ↓, s. 188, wg autora na służbie Państwa Ukraińskiego był już 27 czerwca 1918.
  29. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 4, 6, 8.
  30. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 88 z 12 września 1919, poz. 3156.
  31. ↑ Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 6, 7.
  32. ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 8, tu 2 lub 10 maja.
  33. ↑ Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 6, 7, tu od 11 czerwca 1920.
  34. ↑ Skłodowski 2021 ↓, s. 671, tu od 8 maja 1920.
  35. ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 775.
  36. ↑ Gnat-Wieteska 1998 ↓, s. 7.
  37. ↑ Kolekcja ↓, s. 67, 79.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921, s. 832.
  39. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 259, 954.
  40. ↑ Dmochowski 1934 ↓, s. 45, 55.
  41. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 631, 675.
  42. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 153.
  43. ↑ Kolekcja ↓, s. 75, 78.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 1 listopada 1922, s. 820.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 5 czerwca 1924, s. 310.
  46. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 83, 571, 597.
  47. ↑ Kolekcja ↓, s. 26.
  48. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927, s. 215.
  49. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 888.
  50. ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. [dostęp 2015-04-10].
  51. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 335, 892, nie został wykazany jako oficer dyplomowany.
  52. ↑ Зоя Александровна Волковицкая. Geni. [dostęp 2023-10-07].
  53. ↑ Александр Викторович Волковицкий. Geni. [dostęp 2023-10-07].
  54. ↑ Виктор Михайлович Волковицкий. Geni. [dostęp 2023-10-07].
  55. ↑ Podanie Zofii Wołkowickiej z 24 lipca 1947. Archiwum Państwowe w Suwałkach. [dostęp 2023-10-05].
  56. ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-10-05].
  57. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 631.
  58. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 83.
  59. ↑ a b c Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Волковицкий Владимир. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-10-07]. (ros.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Włodzimierz_Wołkowicki_(pułkownik)&oldid=72714210”