Wacław Kuchar
Wacław Michał Kuchar (ur. 16 września 1897 w Łańcucie, zm. 13 lutego 1981 w Warszawie) – polski wszechstronny sportowiec, reprezentant Polski w hokeju na lodzie, lekkoatletyce, łyżwiarstwie szybkim i piłce nożnej, olimpijczyk, porucznik artylerii Wojska Polskiego.
Pełne imię i nazwisko |
Wacław Michał Kuchar | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia |
16 września 1897 | ||||||||||||||||||||||||
Data i miejsce śmierci |
13 lutego 1981 | ||||||||||||||||||||||||
Wzrost |
168 cm | ||||||||||||||||||||||||
Pozycja | |||||||||||||||||||||||||
Kariera juniorska | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera seniorska[a] | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Kariera trenerska | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
|
porucznik artylerii | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1915–1922 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
Odznaczenia | |
|
Życie prywatne
edytujUrodził się 16 września 1897 w rodzinie pochodzenia węgierskiego jako syn Ludwika (1865–1917) i Ludwiki z domu Drzewieckiej[1][2][3]. Ojciec był przemysłowcem i sponsorem klubu LKS Pogoń Lwów. Jego braćmi byli wszechstronni sportowcy (związani z klubem LKS Pogoń Lwów, w tym z sekcją piłki nożnej) i oficerowie Wojska Polskiego: Tadeusz (1891–1966, także trener i działacz sportowy) i Władysław (1895–1983, także działacz sportowy). Jego rodzeństwem byli również: Kazimiera (1899–1981, po mężu Chodkiewicz), Karol (1892–1960), Kinga (zm. 1894), Mieczysław (1902–1939, piłkarz, bramkarz Pogoni Lwów) oraz Zbigniew (1905–1945, także hokeista Pogoni[4])[5].
12 października 1915 zdał wojenny egzamin dojrzałości w C. K. II Szkole Realnej we Lwowie, a dwa dni później wystąpił ze szkoły, będąc w VI klasie[6]. Studiował na Politechnice Lwowskiej.
Ożenił się z Ireną Georgeon (1906–1987, jej siostra Maria została żoną Stanisława Kuniczaka, kierownika sekcji piłkarskiej Pogoni Lwów, sędziego piłkarskiego, także oficera lwowskiego 5 pułku artylerii polowej)[7]. Ojciec Marii Elwiry Kuchar, dziadek Wacława i Tomasza Bielawskich[8].
Służba wojskowa
edytujWcielony do wojska austriackiego w 1915, ukończył szkołę oficerską. Jako ochotnik przyjęty 6 listopada 1918 do Wojska Polskiego w stopniu podporucznika. U kresu I wojny światowej brał udział w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej. W szeregach 5 Lwowskiego pułku artylerii polowej walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1920 został awansowany do stopnia porucznika rezerwy artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[9][10][11]. W 1922 przeniesiony do rezerwy w stopniu porucznika, jego oddziałem macierzystym był 5 pułk artylerii polowej we Lwowie[12], do którego był przydzielony jako oficer rezerwowy w latach 20.[13][14]. W 1934 w dalszym ciągu miał przydział w rezerwie do 5 pułku artylerii lekkiej we Lwowie[15].
Kariera sportowa
edytuj18 maja 1919 strzelił dla Pogoni 5 goli w pierwszym w historii meczu niepodległej Polski, zwyciężając zespół 5 pułku piechoty 9:3[1]. Uprawiał m.in. lekkoatletykę, piłkę nożną (napastnik, później pomocnik), łyżwiarstwo szybkie i hokej na lodzie. Wielokrotny mistrz Polski i reprezentant kraju we wszystkich wymienionych dyscyplinach. Łącznie odnosił osiągnięcia w dziewięciu dyscyplinach sportowych[16]. Całe życie związany ze Lwowem i reprezentujący barwy lwowskiej Pogoni. Wielokrotny mistrz Lwowa.
Został jako pierwszy wybrany na sportowca roku w Plebiscycie Przeglądu Sportowego 1926[17], w Plebiscycie 1927 zajął 10. miejsce. Olimpijczyk z Paryża 1924 jako napastnik drużyny piłki nożnej[18]. Trener drużyny Dynamo Lwów[19].
Hokej na lodzie
edytujNależał do inicjatorów powołania sekcji hokeja na lodzie w klubie Pogoń Lwów w grudniu 1925 roku. W 1927 z drużyną Pogoni Lwów zdobył 3. miejsce w mistrzostwach Polski. W tym samym roku był członkiem reprezentacji Polski na mistrzostwach Europy. W kolejnym roku zdobył 4. miejsce na mistrzostwach Polski. Dwa lata później zdobył srebrny medal mistrzostw Europy, po porażce w finale z reprezentacją Czechosłowacji[20]. 9 razy wystąpił w reprezentacji hokeja na lodzie. W tym samym roku z klubem Pogoń Lwów zdobył wicemistrzostwo Polski. Został powołany do kadry na igrzyska olimpijskie w Sankt-Moritz, jednak nie pojechał, ponieważ nie mógł uczestniczyć w przygotowaniach[21]. W 1930 roku na mistrzostwach Europy był kierownikiem technicznym drużyny hokejowej, w tym samym roku obronił wicemistrzostwo Polski z Pogonią Lwów. W 1933 został zgłoszony przez Polski Związek Hokeja na Lodzie jako sędzia[22]. W tym samym roku zdobył z Pogonią Lwów tytuł mistrza Polski w hokeju na lodzie ex aequo z Legią Warszawa[23]. Wyczynowe uprawianie hokeja na lodzie zakończył w 1935 roku[23]. W 1939 roku zgłoszony przez Polski Związek Hokeja na Lodzie jako arbiter na Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1940 (nie odbyły się)[24].
Piłka nożna
edytujPiłkę nożną zaczął trenować w 1912 w Pogoni Lwów. W drużynie Pogoni Lwów występował do 1934 roku. W kwietniu 1920 uczestniczył w przygotowaniach Reprezentacji Polski do Letnich Igrzysk Olimpijskich w Antwerpii[23]. 18 grudnia 1921 był uczestnikiem pierwszego w historii meczu reprezentacji polski w piłce nożnej przeciwko reprezentacji Węgier[23]. W tym samym roku zostaje wicemistrzem Polski, przegrywając w finale z drużyną Cracovii 5:2[25].
W sezonie 1922 został mistrzem Polski z drużyną Pogoni Lwów i zdobył tytuł króla strzelców[26]. W sezonie 1922 zdobył 21 bramek[23]. Początkowo grał na pozycji napastnika, a następnie środkowego pomocnika[27]. W 1929 roku dostał ostatnie powołanie do reprezentacji Polski w charakterze rezerwowego. W tym samym roku został trenerem Pogoni Lwów[20]. W 1936 roku został sędzią piłkarskim. W tym samym roku został szefem Lwowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej.
- 168 cm / 65 kg
- lata gry: 1912–1935
- Mistrz Polski: 1922, 1923, 1925, 1926
- Król strzelców mistrzostw Polski: 1922 (21 goli), 1926 (wspólnie z Józefem Garbieniem, również z Pogoni Lwów – po 11 goli)
- rozegrał w klubie 1052 mecze, strzelając 1065 goli (pierwszy w 1912 w Stryju, ostatni w maju 1945 w barwach Dynama Lwów jako grający trener[1])[28]
- w rozgrywkach o mistrzostwo Polski reprezentował barwy Pogoni 198 razy, zdobył 98 bramek
- występował na pozycji środkowego napastnika[29]
Piłkarska reprezentacja Polski:
- 23 oficjalne mecze (plus 2 nieoficjalne)
- 5 bramek (4 w meczach nieoficjalnych)
- debiut: 18 grudnia 1921 Węgry-Polska 1-0 (pierwszy mecz polskiej reprezentacji)
- ostatni mecz: 27 października 1928 Czechosłowacja-Polska 3-2
- Trener reprezentacji Polski 1947–1949
- Dwukrotnie Honorowy Członek PZPN
Lekkoatletyka
edytujNależał do sportowców kładących podwaliny lekkoatletyki. Uprawiał konkurencje biegowe, a także skoki i rzuty. Znalazł się w gronie lekkoatletów nominowanych do kadry na igrzyska olimpijskie w 1920[30]. Z powodu wojny polsko-bolszewickiej Polska nie wysłała jednak ostatecznie reprezentacji[30].
17 i 18 lipca 1920 zdobył tytuły mistrza Polski w biegu na 110 metrów przez płotki i biegu na 800 metrów[31]. W 1921 roku zdobył tytuł mistrza Polski w biegu na 800 metrów[31], w tym samym roku zdobył także mistrzostwo Polski w trójskoku[31]. Wystąpił w rozgrywanym 5 i 6 sierpnia 1922 trójmeczu Polska – Czechosłowacja – Jugosławia. W zawodach zajął 1. miejsce w skoku wzwyż, w trójskoku był drugi, a w biegu na 110 m przez płotki – trzeci.
W 1923 roku zdobył tytuł mistrza Polski w biegu na 400 metrów przez płotki[31], skoku wzwyż[31] i dziesięcioboju. W 1924 obronił tytuł mistrza Polski w dziesięcioboju[31]. Był także rekordzistą Polski w biegach na 800 m i 400 m przez płotki, w skoku wzwyż, dziesięcioboju oraz w sztafecie 4 x 400 m i sztafecie szwedzkiej. Po zakończeniu kariery lekkoatletycznej w latach 1936-1939 pełnił funkcję prezesa Okręgowego Związku Lekkiej Atletyki we Lwowie.
Łyżwiarstwo szybkie
edytujOd 1922 roku startował w łyżwiarstwie szybkim. Jego głównym rywalem był Leon Jucewicz. W 1924 przegrał z nim rywalizację o prawo startu na igrzyskach olimpijskich w Chamonix. Był pięciokrotnym mistrzem Polski w wieloboju w 1922, 1923, 1924, 1927 i 1928 roku. W 1929 roku zdobył wicemistrzostwo Polski. Zdobył w sumie 18 tytułów mistrza kraju na dystansach 500 m: w 1922, 1923 1927 1928 i 1929, na 1500 m: w 1922, 1923, 1927 i 1928 roku i 10 000 m w 1924, 1927, 1928 i 1929 roku. Jest także kilkukrotnym rekordzistą kraju na dystansach 500, 1500 i 5000 m[32].
W 1925 roku wystartował w Mistrzostwach Europy w Łyżwiarstwie Szybkim w Sankt Moritz (Szwajcaria), zajmując 7. miejsce[17].(zajął 7 miejsce na 5 000 m i 5 na 10 000 m)[32]. Ponadto:
- 22-krotny mistrz Polski w łyżwiarstwie szybkim w latach 1922–1929,
- z Pogonią Lwów mistrz Polski w hokeju na lodzie w 1933 (ex aequo z Legią Warszawa),
- sędzia hokeja na lodzie,
- w 1937 członek sądu honorowego LKS Pogoń Lwów[33].
Po II wojnie światowej
edytujPo przymusowym opuszczeniu Lwowa osiadł na pewien czas w Bytomiu i zaangażował się w założenie i działalność Polonii Bytom (klubu kontynuującego tradycje Pogoni Lwów), głównie w sekcji hokejowej Polonii. Następnie zamieszkał w Warszawie. Po zakończeniu kariery trener, sędzia i działacz sportowy. Został selekcjonerem reprezentacji polski w hokeju na lodzie i piłce nożnej. W latach 1949–1953 był trenerem Legii Warszawa. Następnie w latach 1954-1957 był trenerem Polonii Warszawa[34]. Przez ponad 30 lat pracował w Legii Warszawa, w uznaniu jego zasług przed meczem ligowym Legia - Śląsk Wrocław 10 września 1977 na stołecznym Stadionie Wojska Polskiego odbyła się uroczystość okolicznościowa z okazji jego 80. urodzin[35]. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera MII-5-4)[36].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy[37]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[11]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[11]
- Krzyż Walecznych (1922)[38]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[39]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[40]
- Krzyż Obrony Lwowa
- Odznaka Honorowa „Orlęta”
Upamiętnienie
edytujWacław Kuchar jest od 2011 patronem Szkoły Podstawowej nr 54 w Bytomiu[41]. Od sezonu 1986/87 pod patronatem PZPN prowadzone są rozgrywki o Puchar im. Wacława Kuchara, w których obecnie rywalizują reprezentacje szesnastu wojewódzkich związków piłki nożnej w kategorii chłopców do lat 14.
W 2015 w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie odsłonięto gwiazdę Wacława Kuchara[42].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Jacek Bryl. Kolebka – zapomniana?. „Biuletyn”. Nr 41, s. 27-30, Czerwiec 1981. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Jacek Bryl, Wacław Kuchar, str. 13 (brak nr ISBN) [dostęp z dnia: 2016-03-15]
- ↑ Jarosław Barczyk: Z historii polskiego sportu - postać Wacława Kuchara. profesor.pl. [dostęp 2015-11-19].
- ↑ Hokejowe Mistrzostwa Polski. „Stadjon”. 1, s. 6, 3 stycznia 1928.
- ↑ Ludwik Kuchar. geni.com. [dostęp 2015-11-19].
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. II Szkoły Realnej we Lwowie za rok szkolny 1915–16. Lwów: 1916, s. 38, 47.
- ↑ Mieczysław Młotek. Ś. p. generał Stanisław Bronisław Kuniczak. „Biuletyn”. Nr 26, s. 6, Czerwiec 1974. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Zapomniane legendy (2). Wacław Kuchar. footbar.org, 2014-03-07. [dostęp 2014-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-24)].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 850.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 775.
- ↑ a b c Kuchar Wacław – sylwetka w portalu olimpijski.pl. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 2015-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-20)].
- ↑ Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 147. [dostęp 2015-06-18].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 724.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 647.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 647, 775, w tym roku zajmował 526. lokatę na liście starszeństwa poruczników rezerwy artylerii.
- ↑ O lwowianach, Lwowie, Małopolsce Wsch. i Wołyniu. „Biuletyn”. Nr 23, s. 56, Grudzień 1972. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ a b Jatkowska 2017 ↓, s. 39.
- ↑ Jatkowska 2017 ↓, s. 37.
- ↑ Wryk 2016 ↓, s. 143.
- ↑ a b Jatkowska 2017 ↓, s. 41.
- ↑ Wryk 2016 ↓, s. 347.
- ↑ Jatkowska 2017 ↓, s. 42.
- ↑ a b c d e Wryk 2015 ↓, s. 345.
- ↑ Sędziowie polscy na hokejowe mistrzostwa świata. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 24 z 31 stycznia 1939.
- ↑ Jatkowska 2017 ↓, s. 24.
- ↑ Jatkowska 2017 ↓, s. 25.
- ↑ Wryk 2015 ↓, s. 346.
- ↑ Osobowości: Wacław Kuchar. [dostęp 2012-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-18)].
- ↑ Lwowska „Pogoń” mistrzem Polski na r. 1926. „Od A do Z”. 3, s. 27, 15–31 grudnia 1926.
- ↑ a b Stanisław Zaborniak: Z tradycji lekkoatletyki w Polsce w latach 1919–1939: Tom VI Udział lekkoatletów i lekkoatletek w międzynarodowej rywalizacji sportowej. Rzeszów: 2011, s. 252, 253. ISBN 978-83-7338-663-1.
- ↑ a b c d e f Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Tadeusz Wołejko: Historia Finałów Lekkoatletycznych Mistrzostw Polski 1920–2007. Konkurencje męskie. Szczecin - Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2008, s. 335. ISBN 978-83-61233-20-6.
- ↑ a b Wryk 2015 ↓, s. 347.
- ↑ Lwowski klub sportowy „Pogoń” w roku 1937. Lwów: 1937, s. 2.
- ↑ Jatkowska 2017 ↓, s. 43.
- ↑ „100 lat” dla Wacława Kuchara. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 37 z 12 września 1977.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Wacław Kuchar nie żyje. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 7 z 16 lutego 1981.
- ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 12, s. 371
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 102 „za zasługi na polu wychowania fizycznego i rozwoju sportu”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Życie Bytomskie, 30 maja 2011, s. 6.
- ↑ WACŁAW KUCHAR. alejagwiazdsportu.pl, 10 czerwca 2015.
Bibliografia
edytuj- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918–1939). 100 lat prawdziwej historii (1), Wydawnictwo GiA, Katowice 2017.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 391. [dostęp 2020-07-14].
- Jarosław Barczyk: Z historii polskiego sportu - postać Wacława Kuchara. profesor.pl. [dostęp 2015-11-19].
- Wacław Kuchar. lwow.com.pl. [dostęp 2015-11-19].
- Wacław Kuchar. geni.com. [dostęp 2015-11-19].
- Sport i wojna. Poznań: Nauka i Innowacje, 2016, s. 143. ISBN 978-83-64864-58-2.
- Gabriela Jatkowska: Przerwane Igrzyska. Warszawa: 2017. ISBN 7988301195175.
Linki zewnętrzne
edytuj- Informacja na stronie Kopanyi-Myach.info (ang. • ros. • ukr.)