Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyzn

męska drużyna piłkarska reprezentująca Rzeczpospolitą Polską w zawodach międzynarodowych

Reprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyzndrużyna piłkarska reprezentująca Rzeczpospolitą Polską w zawodach międzynarodowych. Za jej funkcjonowanie odpowiedzialny jest Polski Związek Piłki Nożnej, organ zarządzający piłką nożną w Polsce. W reprezentacji mogą występować wyłącznie zawodnicy posiadający obywatelstwo polskie.

Polska
Ilustracja
Godło Polski
Przydomek

Biało-czerwoni, Orły

Związek

Polski Związek Piłki Nożnej

Sponsor techniczny

Nike

Trener

Michał Probierz

Asystent trenera

Sebastian Mila
Michał Bartosz

Skrót FIFA

POL

Ranking FIFA

30. (1520.24 pkt.)[a]

Miejsce w rankingu Elo

33. (1759 pkt.)[a]

Zawodnicy
Kapitan

Robert Lewandowski
(od 2014)

Najwięcej występów

Robert Lewandowski (146)

Najwięcej bramek

Robert Lewandowski (82)

Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Mecze
Pierwszy mecz
 Węgry 1:0 Polska
(Budapeszt, Węgry; 18 grudnia 1921)
Najwyższe zwycięstwo
 Polska 10:0  San Marino
(Kielce, Polska; 1 kwietnia 2009)
Najwyższa porażka
 Dania 8:0 Polska
(Kopenhaga, Dania; 26 czerwca 1948)
Medale
Igrzyska olimpijskie
złoto 1972
srebro 1976, 1992
Mistrzostwa świata
brąz 1974, 1982
Strona internetowa
  1. Stan aktualny na 15 lutego 2024.

Reprezentacja Polski swój pierwszy mecz międzypaństwowy rozegrała w 1921 przeciwko Węgrom. Głównym stadionem, na którym podejmuje rywali w roli gospodarza, jest obecnie Stadion Narodowy w Warszawie. Z kolei jedynym obiektem posiadającym nadane przez PZPN miano narodowego jest Stadion Śląski w Chorzowie.

Polska bierze udział w rozgrywkach Pucharu Świata FIFA (mistrzostw świata) oraz mistrzostw Europy UEFA (EURO), które odbywają się naprzemiennie co dwa lata. Uczestniczyła w ośmiu z dwudziestu jeden turniejów finałowych MŚ oraz w czterech z szesnastu turniejów finałowych ME. Najlepszym wynikiem Polski w turnieju FIFA jest dwukrotnie trzecie miejsce osiągnięte w 1974 i 1982, a w ME – ćwierćfinał w 2016. W 1974 polski napastnik Grzegorz Lato został królem strzelców MŚ (7 trafień). W 2012 Polska wraz z Ukrainą organizowała Mistrzostwa Europy.

W przeszłości Polacy, w ramach reprezentacji A, sześciokrotnie brali również udział w turniejach olimpijskich, zdobywając w nich mistrzostwo w 1972 oraz wicemistrzostwo w 1976. Od 1992 w IO startują jednak tylko reprezentacje do lat 23 (w tej kategorii Polacy sięgnęli po wicemistrzostwo w 1992).

Reprezentacja błędnie nazywana jest również często kadrą, która jest szerszym pojęciem. Kadra powoływana jest przez właściwego trenera lub selekcjonera w kategorii klubu, okręgu lub związku i stanowi bazę do wyłonienia reprezentacji. Z kolei reprezentacja to grupa wyłoniona spośród członków kadry, czynnie uczestnicząca w rozgrywce sportowej[1].

Historia edytuj

1921–1939: Początki edytuj

 
Reprezentacja Polski przed swoim pierwszym meczem w historii, 18 grudnia 1921
 
Mecz Brazylii i Polski podczas MŚ 1938

Koncepcja utworzenia piłkarskiej reprezentacji Polski pojawiła się w 1919 podczas założycielskiego zgromadzenia Polskiego Związku Piłki Nożnej. Za jeden ze swoich głównych celów władze PZPN postawiły sobie udział drużyny narodowej w turnieju piłkarskim igrzysk olimpijskich w Antwerpii. Planom olimpijskiego debiutu przeszkodziła jednak agresja bolszewicka, dlatego ze startu zrezygnowano[2]. Swój inauguracyjny pojedynek międzypaństwowy Biało-Czerwoni rozegrali dopiero 18 grudnia 1921 na stadionie Hungária körúti w Budapeszcie, w towarzyskim meczu przeciwko Węgrom, zakończonym porażką 0:1.

Pierwsze zwycięstwo Polacy odnieśli 28 maja 1922 w towarzyskiej potyczce na Stadionie w Sztokholmie nad Szwecją (2:1), a historyczną premierową bramkę uzyskał z rzutu karnego Józef Klotz. 20 kwietnia 1923 PZPN stał się członkiem FIFA podczas kongresu tej organizacji w Genewie. W maju 1924 reprezentacja Polski zadebiutowała na światowej imprezie – Letnich Igrzyskach Olimpijskich. W Paryżu Polacy rozegrali jedno spotkanie, ulegając Węgrom 0:5. W październiku 1933 Biało-Czerwoni po raz pierwszy przystąpili do eliminacji mistrzostw świata, w których walczyli z Czechosłowacją. W pierwszym spotkaniu na warszawskim Stadionie WP goście okazali się lepsi, zwyciężając 2:1. Bramkę dla Polski zdobył Henryk Martyna z rzutu karnego. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych zakazało polskim piłkarzom wyjazdu do Pragi na mecz rewanżowy.

Cztery lata później, w eliminacjach MŚ 1938 Polacy wyeliminowali Jugosławię[3]. Debiut w finałach mistrzostw świata miał miejsce 5 czerwca 1938 na Stade de la Meinau w Strasburgu w przegranym po dogrywce 5:6 spotkaniu 1/8 finału z Brazylią. W 1936 Polacy prowadzeni przez Józefa Kałużę wywalczyli 4. miejsce w turnieju olimpijskim w Berlinie. Największą gwiazdą przedwojennej reprezentacji był Ernest Wilimowski, zdobywca czterech goli w jednym meczu MŚ, co pozostawało rekordem mundiali do 1994. Sukcesem polskiej reprezentacji było również pokonanie w sierpniu 1939 wicemistrzów świata Węgrów 4:2.

1947–1970 edytuj

Pierwszy po II wojnie światowej mecz polska reprezentacja rozegrała 11 czerwca 1947 w Oslo, przegrywając 1:3 z Norwegią. Największym sukcesem Polaków w pierwszych powojennych latach było towarzyskie zwycięstwo 3:1 nad jedną z czołowych wówczas drużyn europejskich, Czechosłowacją (1948). W tym samym roku, 26 czerwca 1948 w Kopenhadze reprezentacja Polski doznała najwyższej porażki w swojej historii, przegrywając z Danią 0:8[4].

Do połowy lat 50. reprezentacja narodowa rozegrała tylko jedno spotkanie o wyższą stawkę. Doszło do niego w 1952 w 1/8 finału igrzysk olimpijskich w Finlandii przeciwko Danii, a zakończyło się ono porażką 0:2 (wcześniej Polska pokonała występujący w kategorii amatorskiej zespół Francji). Jednym z najważniejszych piłkarzy w składzie reprezentacji był wówczas Gerard Cieślik. Polska miała przystąpić do eliminacji MŚ 1954, ale po wylosowaniu Węgier (jednej z najsilniejszych drużyn na świecie) wycofała się. Dnia 2 marca 1955 w Wiedniu PZPN przystąpił do nowo zawiązanej Europejskiej Unii Piłkarskiej.

W 1957 drużyna prowadzona m.in. przez Henryka Reymana rywalizowała ze Związkiem Radzieckim o awans do finałów MŚ 1958. Po porażce w Moskwie i rewanżowej wygranej w Chorzowie, w dodatkowym meczu na neutralnym terenie w Lipsku Polacy przegrali i nie wystąpili w MŚ. W 1959 zespół zadebiutował w eliminacjach do Pucharu Narodów Europy 1960, przegrywając rywalizację z Hiszpanią. Jesienią powodzeniem zakończyły się z kolei eliminacje do IO 1960, w których Polacy nie wyszli z grupy. Ważną postacią zespołu był wówczas napastnik Ernest Pol.

W 1961 reprezentacja Polski wzięła udział w eliminacjach do MŚ 1962, przegranych po dwumeczu z Jugosławią. Rok później Polacy dwukrotnie przegrali z Irlandią Północną w eliminacjach Pucharu Narodów Europy 1964. 4 września 1963 w Szczecinie Polacy pokonali Norwegów 9:0, co przez następne 45 lat było najwyższym zwycięstwem polskiego zespołu. Swojego pierwszego gola w reprezentacji strzelił wtedy Włodzimierz Lubański, czołowa postać tej drużyny w kolejnych latach. Polska przegrała również kolejne eliminacje, tym razem do MŚ 1966. W decydującym meczu uległa w Rzymie Włochom 1:6.

W następnych latach piłkarze zaliczali kolejne przegrane eliminacje, kolejno do PNE 1968 oraz IO 1968. W 1969 w zespole pojawił się Kazimierz Deyna. Pomimo obecności w składzie kilku klasowych graczy, Polska nie przebrnęła fazy eliminacji MŚ 1970.

1970–1986 edytuj

 
Kazimierz Górski (z prawej) podczas spotkania z dziennikarzami (1985)

Początek nowej dekady stał się początkiem serii sukcesów polskiego futbolu. Jesienią 1970 ze stanowiskiem selekcjonera kadry narodowej pożegnał się ostatecznie Ryszard Koncewicz. 1 grudnia władze PZPN po raz drugi powierzyły tę funkcję Kazimierzowi Górskiemu, tym razem miał podejmować samodzielne decyzje (wcześniej był członkiem trzyosobowego kapitanatu). Pierwszym sprawdzianem były rozgrywane równolegle eliminacje ME 1972 oraz IO 1972. W tych pierwszych Polacy zanotowali kolejną porażkę[5], lepiej wiodło im się w meczach o awans na olimpiadę w Monachium. W decydujących o promocji Polski spotkaniach zawodnicy Górskiego pokonali Bułgarów, a amatorska reprezentacja Hiszpanii z nimi zremisowała. W pierwszej rundzie igrzysk Polacy odnieśli komplet zwycięstw, pokonując Kolumbię, Ghanę i Niemcy Wschodnie. W drugiej rundzie zremisowali z Danią oraz pokonali Związek Radziecki i Maroko. W rozegranym 10 września 1972 finale Polacy wygrali z drużyną Węgier 2:1 i zdobyli tytuł mistrza olimpijskiego. Kazimierz Deyna z 9 bramkami został królem strzelców turnieju. Po powrocie do kraju wszyscy piłkarze kadry i trenerzy zostali odznaczeni Złotymi Odznakami PZPN, a władze centralne związku podjęły uchwałę o ustanowieniu 10 września „Dniem Polskiego Piłkarza”[6].

 
Polacy w meczu o 3. miejsce mistrzostw świata, lipiec 1974
 
Grzegorz Lato w walce o piłkę z Marinho Chagasem, lipiec 1974

W 1973 Polacy rywalizowali z Walijczykami i Anglikami o awans do MŚ 1974. Eliminacje rozpoczęli od przegranej w Cardiff, natomiast w kolejnym meczu, 6 czerwca 1973 na Stadionie Śląskim w Chorzowie pokonali faworyzowanych Anglików 2:0. Jesienią w rewanżowym spotkaniu z Walią zwyciężyli 3:0 i do awansu potrzebowali już tylko remisu w Londynie[7]. Mecz na Wembley zakończył się remisem 1:1 po bramce Jana Domarskiego. Znacznie więcej okazji do zdobycia bramki mieli gospodarze, lecz dzięki skutecznej postawie bramkarza Jana Tomaszewskiego, który otrzymał po meczu przydomek Człowieka, który zatrzymał Anglię, udało im się uzyskać tylko jedno trafienie. Mundial Biało-Czerwoni rozpoczęli od wygranej z Argentyną 3:2. W kolejnych spotkaniach ograli Haiti 7:0 oraz wicemistrzów świata Włochów 2:1. W drugiej rundzie okazali się lepsi od Szwedów (1:0) i Jugosłowian (2:1). W spotkaniu ze Szwecją Tomaszewski obronił rzut karny wykonywany przez Staffana Tappera. O awansie do finału decydował mecz Polski z Niemcami Zachodnimi. Toczył się on w trudnych warunkach, na zalanym po ulewnym deszczu boisku – z tego względu spotkanie to przeszło do historii jako Mecz na wodzie (niem. Wasserschlacht von Frankfurt). Tomaszewski znów obronił rzut karny, tym razem wykonywany przez Uliego Hoeneßa. Na kwadrans przed końcem decydujące trafienie uzyskał Gerd Müller. Polacy tym samym odpadli z rywalizacji o złoty medal. Kilka dni później, w grze o 3. miejsce polscy piłkarze pokonali obrońców tytułu, drużynę Brazylii 1:0 po golu Grzegorza Laty, który z 7 bramkami został królem strzelców turnieju. Prócz niego, do najlepszych zawodników mistrzostw zaliczano Deynę i Roberta Gadochę[8].

Niepowodzeniem dla Polaków zakończyły się kolejne eliminacje do ME 1976 w silnie obsadzonej grupie m.in. z Włochami i Holandią. 10 września 1975 drużyna Górskiego wygrała u siebie z wicemistrzami świata Holendrami 4:1. W rewanżu w Amsterdamie lepsi okazali się jednak Pomarańczowi, którzy wygrali 3:0. Oba mecze Polaków z Włochami zakończyły się wynikiem bezbramkowym. Latem 1976 Polacy wzięli udział w IO 1976 w Montrealu, w których jako obrońcy tytułu mieli zapewniony udział. Na inaugurację bezbramkowo zremisowali z Kubą, potem pokonali kolejno Iran, Koreę Północną, a w półfinale amatorską Brazylię. W finałowym spotkaniu z Niemcami Wschodnimi przegrali 1:3 i zdobyli ostatecznie srebrny medal. Andrzej Szarmach z 6 bramkami został królem strzelców turnieju. Wyniki zmagań uznano w kraju za porażkę i w tej atmosferze Kazimierz Górski odszedł ze stanowiska.

Nowym selekcjonerem wybrano Jacka Gmocha. W eliminacjach do MŚ 1978 Biało-Czerwoni tylko raz stracili punkty (po remisie 1:1 w ostatnim spotkaniu z Portugalią). Na turniej finałowy do Argentyny jechali z aspiracjami sięgającymi mistrzowskiego tytułu. W meczu otwarcia z broniącymi złota Niemcami Zachodnimi zremisowali 0:0. W kolejnych spotkaniach piłkarze wygrali z Tunezją 1:0 i z Meksykiem 3:1, dzięki czemu awansowali do drugiej rundy mistrzostw. Trafili w niej do grupy z gospodarzami turnieju Argentyną oraz z Peru i Brazylią. Mecz z Argentyńczykami przegrali 0:2, nie wykorzystując rzutu karnego. Mecz z Peru wygrali 1:0, a w kolejnym ulegli 1:3 Brazylijczykom i zostali ostatecznie sklasyfikowani poza strefą medalową. Gmocha obarczono odpowiedzialnością za słaby względem wysokich oczekiwań występ reprezentacji[9] i wkrótce potem opuścił stanowisko.

Kolejnym selekcjonerem władze PZPN wybrały Ryszarda Kuleszę. Pod jego kierunkiem drużyna przystąpiła do eliminacji ME 1980. Tak jak cztery lata wcześniej, decydujące były spotkania ze znów będącymi wicemistrzami świata Holendrami. W Chorzowie gospodarze wygrali 2:0, lecz po stratach punktowych w meczach z NRD, w ostatnim spotkaniu eliminacji w Amsterdamie Polacy musieli wygrać. Długo utrzymywał się korzystny wynik, jednak mecz ostatecznie zakończył się remisem 1:1. W ostatnim meczu tej fazy Holendrzy pokonali Niemcy Wschodnie, zdobywając promocję do finałów ME. Po wydarzeniach afery na Okęciu Kulesza w grudniu 1980 przestał pełnić funkcję selekcjonera, a zastąpił go Antoni Piechniczek.

W 1981 zawodnicy wznowili grę w eliminacjach hiszpańskiego mundialu. W maju w Chorzowie pokonali NRD, ponownie lepsi okazali się w październikowym spotkaniu rewanżowym w Lipsku. Awans Polacy zapewnili sobie po wygranej z Maltą. W międzyczasie pokonali też 2:1 w towarzyskim spotkaniu w Buenos Aires obrońców tytułu, Argentyńczyków. Premierowy pojedynek MŚ 1982 z Włochami zakończył się bezbramkowym remisem, podobnie jak następne spotkanie z Kamerunem. W ostatnim meczu pierwszej rundy z Peru Polacy wygrali 5:1. W drugiej rundzie ich przeciwnikami byli Belgowie i Związek Radziecki. W wygranym 3:0 meczu z Belgami wszystkie trzy bramki zdobył Zbigniew Boniek. Decydujące o awansie do półfinału spotkanie z ZSRR zakończyło się bezbramkowym remisem, co premiowało do dalszej gry Polaków. W grze o finał nie byli oni jednak w stanie zatrzymać Włochów (0:2), przyszłych mistrzów świata, a zwłaszcza Paolo Rossiego, autora dwóch bramek. 10 lipca w Alicante drużyna Piechniczka zmierzyła się z Francuzami w spotkaniu o 3. miejsce, które zakończyło się zwycięstwem Polski 3:2.

Drużyna słabo spisała się w eliminacjach ME 1984 wygrywając tylko jeden mecz. Sukcesem po raz czwarty z rzędu zakończyły się za to eliminacje MŚ 1986. W decydującym spotkaniu we wrześniu 1985 Polacy bezbramkowo zremisowali z Belgią, co premiowało ich awansem do finałów. W listopadzie w towarzyskim spotkaniu wygrali ponadto 1:0 z mistrzami świata Włochami. Meksykański turniej zaczęli od bezbramkowego remisu z Marokiem. Jedyna bramka strzelona przez Polaków w tej imprezie padła w kolejnym meczu z Portugalią (1:0). W ostatnim meczu grupowym Polacy przegrali 0:3 z Anglią. Mimo zajęcia 3. miejsca w grupie, dzięki korzystnemu bilansowi reprezentacji udało się uzyskać awans do 1/8 finału. W tejże ulegli jednak wysoko Brazylii (0:4). Piechniczek podał się do dymisji, która została przyjęta.

1986–2000 edytuj

Po dymisji Piechniczka stanowisko selekcjonera zostało po raz pierwszy w historii obsadzone w drodze konkursu. Jego zwycięzcą został Wojciech Łazarek. Bez sukcesu prowadził on reprezentację w eliminacjach Euro 1988 i MŚ 1990. Po wyjazdowej porażce z Anglią w czerwcu 1989 selekcjoner złożył dymisję.

Przed kolejnymi grami eliminacyjnymi stanowisko objął Andrzej Strejlau. Polacy mieli jeszcze szanse awansu na mundial, lecz nie udało im się go wywalczyć – w turnieju finałowym zabrakło ich po raz pierwszy od 1970. Jesienią 1990 prowadzeni przez Strejlaua zawodnicy przystąpili do eliminacji Euro 1992. Tym razem również nie udało się wywalczyć awansu do turnieju finałowego. W eliminacjach do MŚ 1994 szanse promocji Polacy stracili w przegranych meczach wyjazdowych z Anglią i Norwegią we wrześniu 1993. Strejlau przegrywając trzecie z rzędu eliminacje do turnieju mistrzowskiego podał się do dymisji, a w ostatnich spotkaniach tamtej fazy mistrzostw drużynę prowadził jego dotychczasowy asystent, Lesław Ćmikiewicz.

Jego następcą został mianowany Henryk Apostel, który również bez powodzenia prowadził piłkarzy w eliminacjach Euro 1996. O ostatecznej przegranej zdecydowała porażka 1:4 ze Słowacją w Bratysławie.

W pierwszej połowie 1996 cztery towarzyskie mecze bez zwycięstwa reprezentacja rozegrała pod wodzą Władysława Stachurskiego. Selekcjoner odszedł po remisie z Białorusią, a zastąpił go Antoni Piechniczek. Drugie podejście do pracy z kadrą tego trenera nie było tak udane jak pierwsze[10], a Polacy odpadli w eliminacjach do finałów MŚ 1998. Po domowej porażce w maju 1997 z Anglią, zakończyła się druga kadencja Piechniczka. Tymczasowo funkcję selekcjonera powierzono jego asystentowi, Krzysztofowi Pawlakowi. Pod jego wodzą Polacy pokonali Gruzję w meczu eliminacyjnym.

Pod koniec lipca 1997 władze PZPN ogłosiły decyzję o powierzeniu funkcji selekcjonera Januszowi Wójcikowi. Szkoleniowiec ten od czasu zdobycia przez prowadzoną przez niego w 1992 reprezentację U23 srebrnego medalu olimpijskiego w Barcelonie wielokrotnie był faworytem mediów do objęcia stanowiska trenera dorosłej kadry. Po dokończeniu przegranych eliminacji MŚ 1998 Polacy rozpoczęli udział w eliminacjach Euro 2000. O końcowym niepowodzeniu zdecydowały porażki w pierwszym meczu z Anglikami i w obu spotkaniach ze Szwedami (Polska zdobyła łącznie tyle samo punktów, co Anglia, jednak to rywale awansowali do gier barażowych dzięki korzystniejszemu bilansowi bramek). Po wyjazdowej porażce ze Skandynawami w ostatnim spotkaniu eliminacji PZPN zrezygnował z usług Wójcika.

2000–2013 edytuj

Po odejściu Wójcika władze federacji podjęły współpracę z Jerzym Engelem, który swoją pracę prowadził pod hasłem futbol na tak. Eliminacje MŚ 2002 w wykonaniu prowadzonego przezeń zespołu zakończyły się powodzeniem po raz pierwszy od 16 lat; dodatkowo Polacy wywalczyli promocję do finałów jako pierwsza drużyna z Europy. Awans zapewnili sobie wygraną 3:0 z Norwegią we wrześniu 2001. Mundialowe mecze zawiodły jednak oczekiwania kibiców: Polacy przegrali w fazie grupowej z Koreą Południową 0:2 oraz z Portugalią 0:4. W ostatnim spotkaniu z USA grająca w rezerwowym składzie polska reprezentacja okazała się lepsza, pokonując rywali 3:1. Po powrocie do kraju drużynę i selekcjonera poddano mocnej krytyce, domagano się dymisji Engela. Trener odpierał zarzuty i zgłaszał chęć kontynuowania pracy. Federacja zdecydowała się jednak zakończyć współpracę.

 
Maciej Żurawski (z lewej) podczas meczu z Kostaryką na MŚ 2006

Następcą Engela został Zbigniew Boniek. Już po pięciu spotkaniach reprezentacji, w grudniu 2002 przebywający za granicą ogłosił on swoją dymisję. W tym samym miesiącu zdecydowano o zatrudnieniu Pawła Janasa. Nowy szkoleniowiec kontynuował rywalizację w eliminacjach Euro 2004. Przed ostatnią kolejką spotkań Polacy mieli jeszcze szansę zająć miejsce barażowe, lecz w tym samym czasie Łotysze nieoczekiwanie wygrali 1:0 z pewnymi awansu Szwedami i mimo pokonania przez Polaków w wyjazdowym meczu Węgrów to Łotysze zajęli drugie miejsce w grupie. Jesienią 2004 Polska rozpoczęła eliminacje MŚ 2006. W dziesięciu spotkaniach odniosła osiem zwycięstw i pomimo dwóch porażek z Anglią, dzięki korzystnym rezultatom w innych grupach, awansowała do turnieju głównego bezpośrednio z drugiego miejsca. Rozgrywany w Niemczech mundial nie był dla polskich zawodników udany. Przegrali wówczas z Ekwadorem 0:2 oraz z Niemcami 0:1. Jedyne zwycięstwo Polacy odnieśli w ostatnim meczu fazy grupowej przeciwko Kostaryce 2:1.

 
Radość Polaków po zdobyciu zwycięskiej bramki w meczu el. ME 2008 z Armenią, marzec 2007
 
Mecz Polski z Czechami podczas ME, 16 czerwca 2012

PZPN zwolnił Janasa i zatrudnił na stanowisku selekcjonera reprezentacji Holendra Leo Beenhakkera, któremu postawiono za cel awans do finałów Euro 2008. Po słabych pierwszych spotkaniach, reprezentacja zaczęła odnosić lepsze wyniki (m.in. wygrywając ze znacznie wyżej notowaną Portugalią oraz Belgią), co poprawiło wizerunek zespołu oraz trenera. Decydująca runda meczów eliminacyjnych przyniosła pierwszy w historii awans Polski do finałów mistrzostw Europy. Stało się tak m.in. po wrześniowym remisie wyjazdowym z Portugalią oraz listopadowej wygranej z Belgią. W samym turnieju Polacy zagrali jednak słabo; przegrali pierwszy mecz z Niemcami 0:2, a następnie zremisowali z Austrią 1:1. W trzecim meczu przegrali z Chorwacją 0:1, kończąc udział w turnieju na rundzie grupowej. Po nieudanych mistrzostwach Europy Polacy przystąpili do eliminacji MŚ 2010. Notowali w nich jednak dużo gorsze wyniki niż w poprzednich eliminacjach. 1 kwietnia 2009 w Kielcach Polska pokonała 10:0 San Marino, ustanawiając tym samym najwyższe zwycięstwo w swojej historii. Po wrześniowej porażce w Mariborze ze Słowenią zarząd PZPN zwolnił Beenhakkera i zastąpił go Stefanem Majewskim. Dwa ostatnie mecze eliminacyjne pod jego wodzą zostały przez Polaków przegrane i nie uzyskali oni awansu do finałowych rozgrywek.

 
Reprezentanci Polski przed meczem z Irlandią, 19 listopada 2013

W październiku 2009 wybrano nowego selekcjonera kadry, którym został Franciszek Smuda[11]. Miał on przygotować i poprowadzić zespół w finałach Euro 2012, którego współorganizatorem miała być Polska i do którego nie musiała się ona kwalifikować. Mecz otwarcia tego turnieju rozegrany na Stadionie Narodowym w Warszawie zakończył się remisem 1:1 z Grecją. W drugiej połowie rzut karny dla gości został wybroniony przez Przemysława Tytonia. Kolejny mecz, tym razem z Rosją również zakończył się wynikiem 1:1. Biało-Czerwoni aby awansować do ćwierćfinału musieli wygrać w ostatnim spotkaniu z Czechami we Wrocławiu; przegrali je jednak 0:1[12]. Franciszek Smuda podał się do dymisji.

Po zakończeniu mistrzostw PZPN wybrał nowego selekcjonera, którym został Waldemar Fornalik. Prowadzona przez niego drużyna brała udział w eliminacjach MŚ 2014, które zakończyły się dla niej porażką. Definitywnie szansę awansu stracili w październiku 2013 po porażce z Ukrainą. Dzień po przegranym meczu z Anglią prezes PZPN zdymisjonował trenera.

2013–2018 edytuj

 
Łukasz Piszczek i Cristiano Ronaldo, 30 czerwca 2016
 
Wyjściowa jedenastka przed meczem z Japonią, 28 czerwca 2018

W listopadzie 2013 funkcję selekcjonera kadry objął Adam Nawałka[13]. W pierwszym meczu pod wodzą nowego trenera Polska przegrała ze Słowacją 0:2. We wrześniu 2014 Biało-Czerwoni rozpoczęli eliminacje Euro 2016. W ramach tych rozgrywek 11 października 2014 reprezentacja Polski pierwszy raz w historii pokonała zespół Niemiec (2:0). Awans do finałów Polacy zapewnili sobie wygraną z Irlandią 2:1 w październiku 2015. Pierwszy mecz fazy grupowej ME Polska rozegrała z Irlandią Północną i zwyciężyła 1:0. W kolejnym spotkaniu z Niemcami drużyna Nawałki zremisowała 0:0, a w ostatnim meczu fazy grupowej z Ukrainą wygrała 1:0. W meczu 1/8 finału Polacy zmierzyli się ze Szwajcarią (1:1). O ich awansie do ćwierćfinału zdecydowała zwycięska seria rzutów karnych (5-4). W kolejnej rundzie Polacy zagrali z Portugalią, a ten mecz również zakończył się wynikiem 1:1. Rzuty karne lepiej wykonali tym razem przeciwnicy, którzy wygrali w nich 5-3.

W eliminacjach MŚ 2018 Polska zajęła pierwsze miejsce w grupie, wygrywając osiem spotkań, jedno remisując i jedno przegrywając. W decydującym meczu zwyciężyła Czarnogórę 4:2. Najwięcej bramek w eliminacjach zdobył Robert Lewandowski – 16, co było najlepszym wynikiem na świecie. W fazie grupowej turnieju finałowego Polska przegrała z Senegalem 1:2 i Kolumbią 0:3 oraz wygrała z Japonią 1:0, nie uzyskując tym samym awansu do fazy pucharowej mistrzostw. Nawałka nie zdecydował się na przedłużenie kontraktu i z końcem lipca rozstał się z reprezentacją.

Od 2018 edytuj

Nowym selekcjonerem został Jerzy Brzęczek[14][15]. Jesienią 2018 polska drużyna wzięła udział w pierwszej edycji nowo powstałej Ligi Narodów UEFA. Polacy występujący w najwyższej Lidze A zajęli w swojej grupie ostatnie miejsce, za Portugalią i Włochami i tym samym spadli do niższej dywizji. Po późniejszej decyzji UEFA rozszerzającej skład Ligi A z 12 do 16 zespołów, zachowali oni jednak miejsce na najwyższym poziomie rozgrywkowym[16].

W kwalifikacjach ME 2020 Polska zajęła pierwsze miejsce w grupie G wyprzedzając bezpośrednio Austrię. Wygrała osiem spotkań, jedno zremisowała i jedno przegrała. Zakwalifikowała się 13 października 2019, wygrywając z Macedonią Północną[17]. W ostatnim meczu zwyciężyła Słowenię 3:2[18].

W rozgrywanej jesienią 2020 fazie ligowej drugiej edycji Ligi Narodów biało-czerwoni zajęli w swojej grupie trzecie miejsce, przegrywając w klasyfikacji z Włochami i Holandią, a wyprzedzając Bośnię i Hercegowinę[19].

W styczniu 2021 Brzęczek stracił posadę, a jego miejsce zajął Portugalczyk Paulo Sousa[20].

W czerwcu 2021 odbyło się przełożone o rok z powodu pandemii COVID-19 Euro 2020[21]. Polska zagrała na nim w grupie E ze Słowacją, Hiszpanią i Szwecją[22][23]. W pierwszym meczu reprezentacja Polski przegrała ze Słowakami 1:2 po golu samobójczym Wojciecha Szczęsnego i czerwonej kartce dla Grzegorza Krychowiaka[24]. W następnym meczu o wszystko Polska w całkiem niezłym stylu zremisowała z Hiszpanią 1:1 po golu Roberta Lewandowskiego[25]. W ostatnim meczu o awans ze Szwecją po dwóch bramkach Roberta Lewandowskiego Polacy ostatecznie odpadli z rozgrywek z jednym punktem na koncie[26]. W tym samym roku przeprowadzono główną część fazy kwalifikacyjnej Mundialu 2022. Biało-czerwoni w grupie I mierzyli się z Anglikami, Węgrami, Albańczykami, Andorczykami i Sanmaryńczykami. W trakcie eliminacji odnieśli sześć zwycięstw, dwukrotnie zremisowali i ponieśli dwie porażki (w tym jedną z triumfatorem grupy – Anglią), co w efekcie dało im drugą lokatę i konieczność gry w dwustopniowych barażach[27].

W grudniu tego samego roku Polski Związek Piłki Nożnej rozwiązał kontrakt z Sousą za porozumieniem stron[28]. Miesiąc później, 31 stycznia 2022, PZPN podpisał kontrakt z Czesławem Michniewiczem, wybierając go na stanowisko selekcjonera reprezentacji Polski[29].

W marcu 2022 polska drużyna miała zmierzyć się z Rosją w ramach półfinału baraży do Mistrzostw Świata 2022, jednak wskutek wszczętej przez to państwo inwazji na Ukrainę i protestu reprezentantów Polski[30], Czech i Szwecji[31] Rosjanie zostali wykluczeni z udziału w rozgrywkach międzynarodowych[32], a Polsce przyznano walkower[33]. 29 marca 2022 w finale baraży na Stadionie Śląskim biało-czerwoni wygrali 2:0 ze Szwecją, zapewniając sobie awans na MŚ, a gole w tym meczu dla Reprezentacji Polski strzelali Robert Lewandowski i Piotr Zieliński[34]. Następnie w czerwcu i wrześniu tego roku reprezentanci Polski rozegrali jeszcze 6 spotkań w ramach Ligi Narodów. Mierzyli się wówczas z reprezentacjami Walii, Belgii i Holandii[35]. Po trzech porażkach z Belgią i Holandią, dwóch zwycięstwach z Walią i remisie z Holandią reprezentacja zajęła ostatecznie w swojej grupie trzecie miejsce, wyprzedzając Walię[36]. W listopadzie i grudniu polska kadra brała udział w Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej 2022. W pierwszym meczu Polska mierzyła się z Meksykiem, gdzie po mało atrakcyjnym z punktu widzenia kibiców[37] widowisku Polacy zremisowali 0:0 po nietrafionym rzucie karnym przez Roberta Lewandowskiego[38]. W następnym meczu polscy piłkarze zagrali z Arabią Saudyjską, która wcześniej sensacyjnie pokonała Argentynę[39]. Polscy piłkarze zwyciężyli reprezentację Arabii Saudyjskiej 2:0 po golach Piotra Zielińskiego i Roberta Lewandowskiego oraz nietrafionym karnym przez Salima ad-Dausariego[40]. W trzecim meczu Polacy grali z faworytem grupy – Argentyną. W 38. minucie Argentynie po analizie VAR został przyznany rzut karny, który został obroniony przez Wojciecha Szczęsnego[41]. Pomimo ostatecznej przegranej 0:2 polscy piłkarze awansowali do 1/8 finału gdzie mierzyli się z Francją[42]. Po całkiem wyrównanym spotkaniu Polacy ulegli przyszłym wicemistrzom świata 1:3 i tym samym odpadli z rozgrywek[43]. 12 grudnia tego samego roku PZPN wydał komunikat, w którym poinformował, że nie skorzystał z opcji jednostronnego przedłużenia umowy z Michniewiczem, obowiązującej do końca 2022[44], zaś 22 grudnia poinformowano, że z dniem 31 grudnia 2022 roku Michniewicz przestanie pełnić funkcję selekcjonera[45].

24 stycznia 2023 PZPN poinformował, że nowym selekcjonerem został Fernando Santos[46]. W tym samym roku Polacy podchodzą do eliminacji do Euro 2024, gdzie w grupie E mierzą się z Czechami, Albanią, Wyspami Owczymi i Mołdawią[47]. W pierwszym meczu Santosa jako selekcjonera Polacy przegrali z reprezentacją Czech 1:3[48], zaś pierwsza bramka stracona przez reprezentację Polski w 27. sekundzie meczu stała się najszybciej straconym golem w historii kadry[49]. Po kompromitujących porażkach w Mołdawii[50] i Albanii[51] 13 września 2023 Santos został zwolniony ze stanowiska selekcjonera reprezentacji Polski[52]. 20 września 2023 Polski Związek Piłki Nożnej poinformował, że selekcjonerem reprezentacji Polski został Michał Probierz[53]. Po 3 zwycięstwach, 2 remisach i 3 porażkach Polska zajęła trzecie miejsce w swojej grupie za Albanią oraz Czechami i przed Mołdawią oraz Wyspami Owczymi[54]. Dzięki rankingowi Ligi Narodów reprezentacja uzyskała udział w barażach, w których w 2024 zagra z Estonią[55]

Identyfikacja zespołu edytuj

Barwy i stroje edytuj

 
Polscy kibice podczas ME 2012, Plac Defilad w Warszawie

Kolorystyka ubiorów reprezentantów Polski jest odzwierciedleniem barw państwowych RP oraz flagi i herbu państwa, a więc związana z barwami białą i czerwoną.

Stroje domowe tradycyjnie składają się z białej koszulki, czerwonych spodenek i białych getrów, natomiast najczęściej wszystkie elementy zestawu wyjazdowego są czerwone (choć w przeszłości niekiedy na wyjazdach grano w białych spodenkach). Na przestrzeni lat różnice w projekcie i kolorystyce strojów dotyczyły zwykle szczegółów, a ogólny wzór ubioru pozostaje niezmienny od 1921[56]. W latach 1948–1970 stosowana była biało-czerwona, pasiasta wersja getrów.

W rzadkich przypadkach używano odmiennego od dwóch podstawowych zestawu kolorystycznego. W 1961 Polacy w meczu z ZSRR zagrali w błękitnych strojach, w 1998 z Chorwacją w granatowych koszulkach i czerwonych spodenkach[57], również w tym samym roku z Luksemburgiem w czarnych koszulach i białych szortach[58], następnie w 2002 z Danią w jednolitym granatowym stroju[59], w 2005 z Austrią w białych koszulkach i czarno-granatowych spodenkach[60], a w 2006 z Chorwacją w jednolicie niebieskich kostiumach[61]. Po raz ostatni Polacy zagrali w innych, niż białe i czerwone barwach w 2010 z Bułgarią (jednolite granatowe z czerwono-białymi rękawkami[62]).

 
Koszulki reprezentacji Polski (2015)
Tradycyjne stroje reprezentacji Polski
 
Zestaw domowy
 
Zestaw wyjazdowy

W latach 2014–2015 domowe stroje reprezentacji Polski były białe z pionowym czerwonym pasem pośrodku, spodenki natomiast były jednolicie białe. Na zestaw wyjazdowy składały się koszulka w kolorze czerwonym z białym pasem pośrodku oraz czerwone spodenki[63][64]. Pierwszy występ w odzieży z tym wzorem Polacy zanotowali 5 marca 2014 na Stadionie Narodowym w Warszawie w meczu ze Szkocją[65].

Od 2016 reprezentacja występuje w białych koszulkach i czerwonych spodenkach (zestaw domowy) oraz w czerwonych koszulkach i spodenkach (zestaw wyjazdowy)[66].

Producent Okres
  Polsport ?–1974
  Adidas 1974–1992
  Admiral (reprezentacja olimpijska) 1992
  Dorbill[67] 1992–1993
  Adidas 1993
  Lotto 1993–1994
  Puma 1994–1996
  Nike 1996–1999
  Adidas 1999
  Puma 1999–2000
  Tico 2000
  Puma 2001–2008
  Nike 2009–

Historia strojów edytuj

Stroje domowe

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1990–1991
 
 
 
 
 
1992
 
 
 
 
 
1994–1995
 
 
 
 
 
1996
 
 
 
 
 
1998
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2004–2005
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2009
 
 
 
 
 
2010–2011
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2014–2015
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Stroje wyjazdowe

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1990–1991
 
 
 
 
 
1992
 
 
 
 
 
1994–1997
 
 
 
 
 
1998
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2004
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2009
 
 
 
 
 
2010–2011
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2014–2015
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

edytuj

Ubiór reprezentacji tradycyjnie ozdabiany jest polskim herbem państwowym. Odróżnia to polski zespół od wielu innych drużyn narodowych, u których umieszcza się na piersiach graczy znaki krajowych federacji piłkarskich (oprócz reprezentacji Polski stroje ozdobione znakiem państwowym, a nie logotypem krajowego związku używają m.in. Słowacy i Węgrzy, a do niedawna także Czesi). Jedynie na początku istnienia reprezentacji Polski na koszulkach umieszczano nie herb, a samo godło (orła).

W latach 20. orzeł (bez tarczy, niebędący dokładnym odwzorowaniem ani godła ani herbu RP) umieszczany był na lewej piersi piłkarzy i zajmował całą jej powierzchnię[56]. W latach 30. orzeł uległ zmniejszeniu, upodobniono go też do oficjalnego wzoru ustawowego. W latach 50. doszło do kolejnej zmiany i symbol został przesunięty z wysokości serca na środek torsu. Od połowy lat 90. orzeł umieszczany był naprzemiennie na środku lub z lewej strony koszulki, na wysokości serca stale zaczęto umieszczać go od 2002. Podczas meczu z Holandią w 1975 Polacy przez pomyłkę producenta wystąpili w koszulce z czerwonym orłem[68].

Na początku lat 60. w tarczy nad godłem (orłem) pojawił się napis „POLSKA”[56], wpisywano go w tarczę herbową do końca 2005. W latach 2006–2007 koszulki zawierały z przodu motyw husarza, a prócz herbu Polski, po prawej stronie piersi umieszczono ówczesny logotyp reprezentacji: piłkę i skrzydło z napisem „POLSKA” pod spodem[69]. Znak ten pojawił się również na kolejnym wzorze koszulek, obowiązującym w 2008.

Po raz pierwszy polskiego herbu lub godła zabrakło na koszulkach reprezentantów w 1992. Ich producent (Admiral) zastąpił znak państwowy wariacją ówczesnego logotypu PZPN ze zmienionym graficznie wyglądem orła (ptak był skierowany w swoją lewą stronę, lecz z przekręconym w prawo łbem)[70]. W listopadzie 2011 na Stadionie Miejskim we Wrocławiu zaprezentowano nowy wzór ubiorów, w których reprezentacja Polski rozgrywać miała spotkania ME 2012 (zestaw wykorzystano po raz pierwszy podczas meczu z Włochami 11 listopada we Wrocławiu). Na koszulkach znalazły się: nowe logo PZPN, z napisem „POLSKA” (zamiast „PZPN”) pod spodem, logo producenta odzieży, a na ramieniu okrągła naszywka z marką EURO 2012[71]. Wygląd nowych trykotów (umieszczenie związkowego znaku zamiast herbu było pomysłem działaczy PZPN[72]) spotkał się z ogromną falą krytyki wśród kibiców, którzy zapowiedzieli bojkot nowych strojów[73]. W wyniku protestów kibiców (w trakcie meczu z Włochami oraz cztery dni później z Węgrami w Poznaniu skandowano Gdzie jest orzeł?[74]) symbol państwowy został przed kolejnymi meczami naszyty pomiędzy logotypem związku i marką producenta stroju[75]. Kilka miesięcy później umieszczanie godła państwowego na strojach reprezentantów kraju stało się obowiązkiem ustawowym[76].

Od 2014 koszulki reprezentacji nie zawierają już marki PZPN[77]. Dotyczy to całego sprzętu meczowego zawodników, logo pozostało na niektórych elementach ubioru członków sztabu, marynarkach i dokumentach.

Stadion domowy edytuj

Stadiony reprezentacji Polski
 
Stadion Narodowy w Warszawie przed półfinałowym meczem ME 2012 Niemców z Włochami
 
Stadion Śląski w Chorzowie (2017)
 
Stadion WP w Warszawie (2015)
 
Stadion Dziesięciolecia w Warszawie (lata 60.)

Polska drużyna podejmowała dotąd rywali na 51 obiektach rozmieszczonych w 30 polskich miastach[78]. Najwięcej spotkań w roli gospodarza piłkarska reprezentacja Polski rozegrała na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie (74); po raz pierwszy wystąpiła na nim 26 października 1930 w meczu z Łotwą, a po raz ostatni jak dotąd 16 listopada 2022 z Chile[1].

Drugą pozycję wśród polskich stadionów pod względem liczby rozegranych spotkań międzypaństwowych zajmuje Stadion Śląski w Chorzowie (61 meczów; pierwszy 22 lipca 1956 z Niemcami Wschodnimi, ostatni 29 marca 2022 ze Szwecją). Obiekt ten najbardziej ze wszystkich krajowych aren kojarzony jest z sukcesami reprezentacji[79], m.in. ze zwycięstwami nad ZSRR (1957), Anglią (1973), Holandią (1975 i 1979), Włochami (1985) i Portugalią (2006); również w spotkaniach na Śląskim polska drużyna zapewniała sobie awanse na MŚ 1978, MŚ 1986, MŚ 2002, MŚ 2022 i ME 2008. Po meczu z Anglią w 1973 brytyjscy dziennikarze określili stadion Kotłem Czarownic[80], co do dziś pozostaje w użyciu wśród dziennikarzy i kibiców. W latach 2009–2017 obiekt był w przebudowie, po ponownym otwarciu posiada pojemność 54 378 miejsc[81].

Z kolei 25 spotkań Polska rozegrała na warszawskim Stadionie Dziesięciolecia (pierwsze 28 października 1956 z Norwegią, ostatnie 17 kwietnia 1983 z Finlandią). Po tym meczu obiekt ten nie był już wykorzystywany w celach sportowych, a w latach 90. na jego koronie powstało targowisko. W latach 2008–2012 stadion zburzono i w jego miejscu postawiono Stadion Narodowy o pojemności 58 500 miejsc[82]. Na nowym obiekcie reprezentacja rozegrała dotąd 36 spotkań[b].

Stadion Śląski decyzją Polskiego Związku Piłki Nożnej z 10 lipca 1993 posiada, jako jedyny w kraju, status stadionu narodowego[83]. Określenie narodowy nie jest jednak częścią oficjalnej nazwy tej areny. Z kolei oddany do użytku w 2012 obiekt, pomimo faktu zarejestrowania pod nazwą Stadion Narodowy w Warszawie, nie posiada nadawanej z woli PZPN godności stadionu narodowego[84][85].

Co najmniej 10 spotkań domowych polska reprezentacja rozegrała także na Stadionie Miejskim w Poznaniu (17 gier w latach 1986–2021), Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu (14 gier w latach 1950–1987[c]), Stadionie Henryka Reymana w Krakowie (13 gier w latach 1956–2016), Stadionie Miejskim we Wrocławiu (12 gier w latach 2011–2021), Stadionie ŁKS w Łodzi (10 gier w latach 1924–1983), Stadionie Zdzisława Krzyszkowiaka w Bydgoszczy (10 gier w latach 1972–2009) oraz na Stadionie w Gdańsku (10 gier w latach 2011–2020).

Najwyższą frekwencję na domowym meczu Polaków zanotowano 28 czerwca 1959 na Stadionie Śląskim – mecz el. ME 1960 z Hiszpanią obserwowało ponad 100 000 widzów[86]. Z kolei najwyższa frekwencja w meczu za granicą to ponad 130 000 widzów w Rio de Janeiro podczas towarzyskiej gry Brazylii z Polską 8 czerwca 1966[87].

Zasięg medialny edytuj

 
Polskie Radio transmituje mecze polskiej drużyny od lat 30. XX wieku

Pierwsze relacje ze spotkań reprezentacji Polski publikowane były w prasie sportowej, m.in. w Przeglądzie Sportowym, który na początku swego istnienia był oficjalnym organem PZPN[88]. Z kolei pierwsze bezpośrednie transmisje radiowe zaczęto przeprowadzać w latach 30. Jednym ze sprawozdawców Polskiego Radia był wtedy Michał Frank, który komentował na żywo rozgrywane w 1938 we francuskim Strasburgu spotkanie mistrzostw świata Polska–Brazylia[89]. Jego relację emitowaną z odbiorników wystawianych na ulicach i zainstalowanych na stadionach głośników śledziły w Polsce miliony osób[90][91]. PR od lat jest jedynym nadawcą radiowym transmitującym w całości spotkania polskiej drużyny. Na przełomie XX i XXI wieku głównymi sprawozdawcami byli Tomasz Zimoch (do 2016) i Andrzej Janisz[92].

 
TVP1 emituje mecze reprezentacji od 1957 (z okresowymi przerwami)

Pierwszym meczem polskiej reprezentacji transmitowanym przez telewizję był pojedynek Polska–Turcja z 19 maja 1957 (TVP, dziś TVP1). Komentowali je Stefan Rzeszot, Karol Hig i Zbigniew Smarzewski[93]. W kolejnych latach liczba spotkań drużyny narodowej emitowanych w telewizji rosła. Największą popularność wśród widzów osiągnęły w czasie sukcesów piłkarzy na igrzyskach olimpijskich i mistrzostwach świata w latach 70. i 80. Mecz otwarcia mundialu w 1978 Polska–Niemcy miało w polskiej telewizji śledzić 23 miliony widzów[94]. Czołowym sprawozdawcą w tym okresie był Jan Ciszewski, który komentował m.in. mecz eliminacji mundialu Anglia–Polska (1973) oraz spotkania Polaków na IO 1972, MŚ 1974, IO 1976, MŚ 1978 i MŚ 1982. Dziś uznawany jest za najsłynniejszego polskiego komentatora sportowego[95]. Spotkania reprezentacji Polski w TVP na przestrzeni lat komentowali również m.in. Andrzej Zydorowicz, Dariusz Szpakowski, Maciej Iwański, Tomasz Jasina i Jacek Laskowski.

Po raz pierwszy mecz drużyny narodowej poza TVP transmitowano na antenie Wizja TV, a miało to miejsce 6 września 1998 (Bułgaria–Polska)[96]. Stacja ta przeprowadzała transmisje ze spotkań reprezentacji do końca 2001 (od jesieni 1999 na antenie kanału Wizja Sport). W TVP niektóre ze spotkań w tym czasie były retransmitowane z opóźnieniem, transmitowane równocześnie lub nieemitowane w ogóle. W 1999 mecz Anglia–Polska został nadany na żywo przez Canal+[96].

 
Polsat Sport – nadawca spotkań reprezentacji w latach 2002, 2006, 2008, 2014–2017 i od 2018

Występy Polaków na MŚ 2002 i MŚ 2006 były pokazywane jednocześnie w kanałach Polsatu oraz w TVP2. W drugim programie Telewizji Polskiej nadawano w tamtym okresie wszystkie mecze reprezentacji (na początku 2008 przeniesiono je ponownie do programu pierwszego; wyjątkiem były ME 2008, do których prawa miał tylko Polsat[97]). W latach 2014–2017 wszystkie mecze eliminacji ME i MŚ oraz finałów mistrzostw kontynentu emitowano w Polsacie (w tym w Polsacie Sport[98], którego podstawowym komentatorem był Mateusz Borek). Z kolei wszystkie gry towarzyskie w tym czasie pokazywała TVP[99]. Mecze Polski na ME 2016 były transmitowane przez TVP i Polsat równocześnie. W tym samym roku Telewizja Polska zakupiła prawa emisji wszystkich spotkań polskiej drużyny w latach 2018–2022[100]. Występy Polaków na MŚ 2018 były emitowane również w TVP 4K[101].

Obecnie wszystkie mecze reprezentacji Polski transmitowane są w całości na żywo na antenach PR Program I oraz TVP1, TVP Sport i Polsat Sport.

Sztab szkoleniowy edytuj

Dane aktualne na dzień 20.09.2023[102]

Trener   Michał Probierz
Drugi trener   Robert Góralczyk
Asystent trenera   Sebastian Mila

  Michał Bartosz

Rzecznik prasowy   Emil Kopański
Team manager
Kierownik techniczny   Paweł Kosedowski
Asystent kierownika technicznego   Paweł Sidorowicz
Trener bramkarzy   Andrzej Dawidziuk

  Tomasz Kuszczak

Trener przygotowania fizycznego   Mateusz Oszust
Trener analityk   Hubert Małowiejski
Analityk wideo   Jakub Rejmoniak
Lekarz   Jacek Jaroszewski
Fizjoterapeuta   Paweł Bamber

  Adam Kurek
  Marcin Bator

Masażysta   Wojciech Hermann
Szef kuchni   Tomasz Leśniak
Dietetyk   Wojciech Zep
Komunikacja   Tomasz Kozłowski
Logistyka   Łukasz Gawrjołek
Ochrona   Robert Siwek

Zawodnicy edytuj

Obecny skład edytuj

Następujący gracze zostali powołani przez selekcjonera Michała Probierza do kadry na mecze Barażowe do Mistrzostw Europy 2024:

Mecze i gole wg stanu z 21 listopada 2023 po meczu z Łotwą

Nr Zawodnik Data urodzenia (wiek) Mecze Gole Klub
Bramkarze
1 Wojciech Szczęsny 18 kwietnia 1990 (33 lata) 79 0   Juventus
12 Łukasz Skorupski 5 maja 1991 (32 lata) 9 0   Bologna
22 Marcin Bułka 4 października 1999 (24 lata) 1 0   OGC Nice
Obrońcy
2 Matty Cash 7 sierpnia 1997 (26 lat) 14 1   Aston Villa
3 Paweł Bochniewicz 30 stycznia 1996 (28 lat) 3 0   Sc Heerenveen
4 Paweł Dawidowicz 20 maja 1995 (28 lat) 8 0   Hellas Verona
5 Jan Bednarek 12 kwietnia 1996 (27 lat) 54 1   Southampton
14 Jakub Kiwior 15 lutego 2000 (24 lata) 19 1   Arsenal
15 Tymoteusz Puchacz 23 stycznia 1999 (25 lat) 12 0   FC Kaiserslautern
18 Bartosz Bereszyński 12 lipca 1992 (31 lat) 54 0   Empoli
Bartosz Salamon 1 maja 1991 (32 lata) 11 0   Lech Poznań
Pomocnicy
6 Jakub Piotrowski 4 października 1997 (26 lat) 3 1   Łudogorec Razgrad
8 Jakub Moder 7 kwietnia 1999 (24 lata) 20 2   Brighton
10 Piotr Zieliński 20 maja 1994 (29 lat) 86 10   SSC Napoli
11 Kamil Grosicki 8 czerwca 1988 (35 lat) 93 17   Pogoń Szczecin
13 Taras Romanczuk 14 listopada 1991 (32 lata) 1 0   Jagiellonia Białystok
17 Damian Szymański 16 czerwca 1995 (28 lat) 17 2   AEK Ateny
19 Przemysław Frankowski 12 kwietnia 1995 (28 lat) 38 2   RC Lens
20 Sebastian Szymański 11 maja 1999 (24 lata) 30 2   Fenerbahçe SK
21 Nicola Zalewski 23 stycznia 2002 (22 lata) 14 0   AS Roma
23 Bartosz Slisz 29 marca 1999 (24 lata) 6 0   Atlanta United
Dominik Marczuk 1 listopada 2003 (20 lat) 0 0   Jagiellonia Białystok
Napastnicy
7 Karol Świderski 23 stycznia 1997 (27 lat) 28 10   Hellas Verona
9 Robert Lewandowski (kapitan) 21 sierpnia 1988 (35 lat) 146 82   FC Barcelona
16 Adam Buksa 12 lipca 1996 (27 lat) 13 6   Antalyaspor
Krzysztof Piątek 1 lipca 1995 (28 lat) 27 11   Başakşehir

Ostatnio powołani edytuj

Następujący gracze również byli powołani do polskiej kadry w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy:

Zawodnik Data urodzenia (wiek) Mecze Gole Klub Ostatnie powołanie
Bramkarze
Bartłomiej Drągowski[d] 19 sierpnia 1997 (26 lat) 2 0   Panathinaikos AO vs.   Wyspy Owcze, 12 października 2023
vs.   Mołdawia, 15 października 2023
Kamil Grabara[e] 8 stycznia 1999 (25 lat) 1 0   FC København vs.   Wyspy Owcze, 7 września 2023
vs.   Albania, 10 września 2023
Obrońcy
Robert Gumny 4 czerwca 1998 (25 lat) 6 0   FC Augsburg vs.   Czechy, 24 marca 2023
vs.   Albania, 27 marca 2023
Michał Karbownik 13 marca 2001 (23 lata) 4 0   Hertha Berlin vs.   Czechy, 24 marca 2023
vs.   Albania, 27 marca 2023
Tomasz Kędziora 11 czerwca 1994 (29 lat) 32 1   PAOK vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Patryk Peda 16 kwietnia 2002 (21 lat) 3 0   SPAL vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Kamil Piątkowski 21 czerwca 2000 (23 lata) 3 0   Granada vs.   Czechy, 24 marca 2023
vs.   Albania, 27 marca 2023
Arkadiusz Reca[f] 17 czerwca 1995 (28 lat) 15 0   Spezia Calcio vs.   Niemcy, 16 czerwca 2023
vs.   Mołdawia, 20 czerwca 2023
Sebastian Walukiewicz 5 kwietnia 2000 (23 lata) 3 0   Empoli vs.   Wyspy Owcze, 12 października 2023
vs.   Mołdawia, 15 października 2023
Bartłomiej Wdowik 25 września 2000 (23 lata) 1 0   Jagiellonia Białystok vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Mateusz Wieteska 11 lutego 1997 (27 lat) 4 0   Cagliari| vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Przemysław Wiśniewski 27 lipca 1998 (25 lat) 0 0   Spezia Calcio vs.   Niemcy, 16 czerwca 2023
vs.   Mołdawia, 20 czerwca 2023
Pomocnicy
Adrian Benedyczak[g] 24 listopada 2000 (23 lata) 0 0   Parma vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Krystian Bielik 4 stycznia 1998 (26 lat) 11 0   Birmingham City vs.   Niemcy, 16 czerwca 2023
vs.   Mołdawia, 20 czerwca 2023
Jakub Błaszczykowski[h] 14 grudnia 1985 (38 lat) 109 21 Koniec kariery vs.   Niemcy, 16 czerwca 2023
Patryk Dziczek[i] 25 marca 1998 (25 lat) 2 0   Piast Gliwice vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Jakub Kamiński 5 czerwca 2002 (21 lat) 14 1   VfL Wolfsburg vs.   Wyspy Owcze, 12 października 2023
vs.   Mołdawia, 15 października 2023
Kacper Kozłowski 16 października 2003 (20 lat) 6 0   SBV Vitesse vs.   Wyspy Owcze, 7 września 2023
vs.   Albania, 10 września 2023
Grzegorz Krychowiak[j] 29 stycznia 1990 (34 lata) 100 5   Abha Club vs.   Wyspy Owcze, 7 września 2023
vs.   Albania, 10 września 2023
Ben Lederman 8 maja 2000 (23 lata) 0 0   Raków Częstochowa vs.   Niemcy, 16 czerwca 2023
vs.   Mołdawia, 20 czerwca 2023
Karol Linetty 2 lutego 1995 (29 lat) 47 5   Torino vs.   Wyspy Owcze, 7 września 2023
vs.   Albania, 10 września 2023
Mateusz Łęgowski 29 stycznia 2003 (21 lat) 1 0   Salernitana vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Filip Marchwiński 10 stycznia 2002 (22 lata) 2 0   Lech Poznań vs.   Wyspy Owcze, 12 października 2023
vs.   Mołdawia, 15 października 2023
Michał Skóraś 15 lutego 2000 (24 lata) 7 0   Club Brugge vs.   Wyspy Owcze, 7 września 2023
vs.   Albania, 10 września 2023
Karol Struski 18 stycznia 2001 (23 lata) 1 0   Aris Limassol vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Paweł Wszołek 30 kwietnia 1992 (31 lat) 14 2   Legia Warszawa vs.   Czechy, 17 listopada 2023
vs.   Łotwa, 21 listopada 2023
Napastnicy
Arkadiusz Milik 28 lutego 1994 (30 lat) 72 17   Juventus vs.   Wyspy Owcze, 12 października 2023
vs.   Mołdawia, 15 października 2023

Składy w turniejach międzynarodowych edytuj

Składy na mistrzostwach świata

Składy na mistrzostwach Europy

Składy na igrzyskach olimpijskich

Kapitanowie edytuj

Lista zawodników, którzy wyprowadzali reprezentację Polski na boisko w co najmniej 10 spotkaniach[103]:

Zawodnik Lata Uwagi
Józef Kałuża 1925–1928
Jerzy Bułanow 1931–1935
Władysław Szczepaniak 1934–1947 Kapitan na MŚ 1938
Tadeusz Parpan 1947–1950
Gerard Cieślik 1950–1958 Kapitan na IO 1952
Edmund Zientara 1956–1961 Kapitan na IO 1960
Lucjan Brychczy 1960–1969
Henryk Szczepański 1961–1965
Stanisław Oślizło 1966–1971
Bernard Blaut 1968–1971
Włodzimierz Lubański 1970–1980 Kapitan na IO 1972 (złoty medal)
Kazimierz Deyna 1973–1978 Kapitan na MŚ 1974 (brązowy medal), IO 1976 (srebrny medal) oraz na MŚ 1978
Antoni Szymanowski 1975–1979
Grzegorz Lato 1976–1980
Władysław Żmuda 1980–1985 Kapitan na MŚ 1982 (brązowy medal)
Zbigniew Boniek 1985–1988 Kapitan na MŚ 1986
Waldemar Prusik 1987–1991
Zbigniew Kaczmarek 1990–1991
Jerzy Brzęczek 1992–1999 Kapitan na IO 1992 (srebrny medal, reprezentacja IO)
Roman Kosecki 1993–1995
Tomasz Wałdoch 1993–2002 Kapitan na MŚ 2002 (dwa mecze)
Tomasz Łapiński 1994–1999
Jacek Zieliński 1996–2003 Kapitan na MŚ 2002 (jeden mecz)
Jacek Bąk 2002–2008 Kapitan na MŚ 2006 oraz na ME 2008 (jeden mecz)
Tomasz Kłos 2004–2005
Michał Żewłakow 2006–2011 Kapitan na ME 2008 (jeden mecz)
Maciej Żurawski 2006–2008 Kapitan na ME 2008 (jeden mecz)
Jakub Błaszczykowski 2010–2023 Kapitan na ME 2012
Robert Lewandowski 2013– Kapitan na ME 2016, MŚ 2018, ME 2020 oraz MŚ 2022

Obecnym kapitanem reprezentacji jest Lewandowski (wyznaczony przez trenera Adama Nawałkę w grudniu 2014[104]), który wyprowadzał polski zespół na boisko w rekordowych 85 spotkaniach[k]. Wcześniej wieloletnim rekordzistą w liczbie występów z kapitańską opaską od początku spotkania był Deyna (57 meczów[103]).

Mecze i wyniki od 2022 edytuj

Rozgrywki Data Przeciwnik Wynik Miasto Zdobywcy bramek dla Polski
Mecz towarzyski 23 marca 2022   Szkocja 1:1 (0:0)  Glasgow Krzysztof Piątek (90+4', K)
Eliminacje do Mundialu 2022 - baraże 29 marca 2022   Szwecja 2:0 (0:0)  Chorzów Robert Lewandowski (49', K), Piotr Zieliński (72')
Liga Narodów 2022/23 1 czerwca 2022   Walia 2:1 (0:0)  Wrocław Jakub Kamiński (72'), Karol Świderski (85')
8 czerwca 2022   Belgia 1:6 (1:1)  Bruksela Robert Lewandowski (28')
11 czerwca 2022   Holandia 2:2 (0:1)  Rotterdam Matty Cash (18'), Piotr Zieliński (49')
14 czerwca 2022   Belgia 0:1 (0:1)  Warszawa
22 września 2022   Holandia 0:2 (0:1)  Warszawa
25 września 2022   Walia 1:0 (0:0)  Cardiff Karol Świderski (57')
Mecz towarzyski 16 listopada 2022   Chile 1:0 (0:0)  Warszawa Krzysztof Piątek (85')
Mundial 2022 - faza grupowa 22 listopada 2022   Meksyk 0:0 (0:0)  Doha
26 listopada 2022   Arabia Saudyjska 2:0 (1:0)  Ar-Rajjan Piotr Zieliński (39'), Robert Lewandowski (82')
30 listopada 2022   Argentyna 0:2 (0:0)  Doha
Mundial 2022 - 1/8 finału 4 grudnia 2022   Francja 1:3 (0:1)  Doha Robert Lewandowski (90+9', K)
Eliminacje do EURO2024 24 marca 2023   Czechy 1:3 (0:2)  Praga Damian Szymański (87')
27 marca 2023   Albania 1:0 (1:0)  Warszawa Karol Świderski (41')
Mecz towarzyski, pożegnanie Jakuba Błaszczykowskiego 16 czerwca 2023   Niemcy 1:0 (1:0)  Warszawa Jakub Kiwior (31')
Eliminacje do EURO2024 20 czerwca 2023   Mołdawia 2:3 (2:0)  Kiszyniów Arkadiusz Milik (12'), Robert Lewandowski(34', 1500 gol w dziejach reprezentacji)
7 września 2023   Wyspy Owcze 2:0 (0:0)  Warszawa Robert Lewandowski (73', K; 83')
10 września 2023   Albania 0:2 (0:1)  Tirana
12 października 2023   Wyspy Owcze 2:0 (1:0)  Thorshavn Sebastian Szymański (4'), Adam Buksa (65')
15 października 2023   Mołdawia 1:1 (0:1)  Warszawa Karol Świderski (53')
17 listopada 2023   Czechy 1:1 (1:0)  Warszawa Jakub Piotrowski (38')
Mecz towarzyski 21 listopada 2023   Łotwa 2:0 (1:0)  Warszawa Przemysław Frankowski (7'), Robert Lewandowski (48')
Eliminacje do EURO2024 - baraże 21 marca 2024   Estonia  Warszawa

Udział w turniejach międzynarodowych edytuj

Igrzyska olimpijskie edytuj

Przez wiele lat w piłkarskich turniejach olimpijskich mogli brać udział wyłącznie zawodnicy amatorscy, nie profesjonalni. W praktyce jednak niektóre państwa wystawiały swoje najsilniejsze zespoły, inne zaś były reprezentowane przez drużyny znacząco słabsze od potencjalnie najmocniejszej ekipy. Było to związane ze znacznie się od siebie różniącymi przepisami regulującymi kwestię amatorstwa w różnych państwach (FIFA pozostawiła kwestię uznawania piłkarza za amatora federacjom członkowskim[105]), a także z często fikcyjnym amatorstwem (piłkarze-amatorzy otrzymywali nieoficjalnie wynagrodzenie za grę). W latach 20. XX wieku piłkarskie turnieje olimpijskie miały rangę nieoficjalnych mistrzostw świata[106].

Po odzyskaniu przez Polskę państwowości, jej reprezentacja miała zadebiutować w igrzyskach olimpijskich w 1920, jednak z powodu wojny z bolszewikami na miesiąc przed olimpiadą PKOl zrezygnował ze startu[107]. Po raz pierwszy Polacy wystąpili na igrzyskach w 1924, odpadając w pierwszej rundzie. Cztery lata później, z powodu niskiego poziomu drużyny narodowej i rozbudowanego kalendarza rozgrywek ligowych, nie wystawiono reprezentacji do igrzysk w Amsterdamie[108]. Powrót nastąpił w 1936 – prowadzeni przez Józefa Kałużę Polacy w Berlinie zajęli czwartą pozycję, przegrywając półfinał oraz mecz o trzecie miejsce różnicą jednej bramki.

W pierwszych po II wojnie światowej igrzyskach polska reprezentacja po rezygnacji PZPN nie wzięła udziału – przyznano wówczas walkower drużynie amerykańskiej, z którą Polacy mieli zagrać w pierwszej rundzie[109]. Kolejny start olimpijski nastąpił w 1952 (Polacy odpadli w 1/8 rozgrywek). Cztery lata później po raz pierwszy przeprowadzono eliminacje do turnieju olimpijskiego, z których Polska była zwolniona[110], ale z wyjazdu do Melbourne i tak zrezygnowała, prawdopodobnie z powodów politycznych bądź finansowych[109]. W 1960 po przejściu eliminacji Polacy zagrali w turnieju we Włoszech, jednak nie wyszli w nim z grupy. W fazie kwalifikacyjnej do kolejnej olimpiady w Tokio polska drużyna okazała się słabsza od Italii. Włosi zostali jednak zdyskwalifikowani za grę w tym dwumeczu profesjonalnych piłkarzy i MKOl przyznał awans Polsce. Piłkarski związek w Warszawie odrzucił jednak możliwość uczestnictwa w igrzyskach[111][112]. Do igrzysk w Meksyku Polacy również się nie dostali.

Sukcesem zakończyły się za to dwa kolejne starty – w Monachium drużyna trenera Kazimierza Górskiego zdobyła złoty, a cztery lata później w Montrealu srebrny medal (do drugiego z tych turniejów jako obrońca tytułu Polska nie musiała się kwalifikować[113]).

Do 1976 włącznie PZPN wystawiał zarówno w turniejach finałowych, jak i w eliminacjach reprezentację Polski A. Rywale Polaków niejednokrotnie przeciwstawiali jej drużynę kategorii amatorskiej, z tego powodu niektóre mecze w tych rozgrywkach (między zespołami różnych kategorii) uznane są za nieoficjalne. W latach 1980–1988 w eliminacjach olimpijskich brała udział polska reprezentacja olimpijska o innym składzie osobowym od pierwszej drużyny (wprowadzono bowiem nowe przepisy, które zabraniały uczestnictwa w rozgrywkach olimpijskich piłkarzom, którzy zagrali choć jeden mecz w eliminacjach lub finałach MŚ[114]), prowadzona również przez innego selekcjonera (Polska odpadała w eliminacjach do trzech kolejnych igrzysk: 1980, 1984 i 1988[115]). Od 1992 kwalifikacjami do IO są kontynentalne mistrzostwa drużyn do lat 21. Podczas turnieju finałowego wiek zawodników w dniu rozpoczęcia igrzysk nie może przekroczyć 23 lat[116]. Od 1996 w kadrze może się znaleźć dodatkowo trzech starszych graczy. Reprezentacje olimpijskie nazywane są obecnie też reprezentacjami U23.

Polska drużyna po raz ostatni wzięła udział w igrzyskach w 1992 i w turnieju w Barcelonie zdobyła srebrny medal (trenerem był Janusz Wójcik). Do ośmiu kolejnych edycji igrzysk Polakom poprzez ME U21 nie udało się awansować.

Igrzyska olimpijskie
Rok Runda Pozycja M W R P GZ GS
  1900 Nie brała udziału (Polska nie istniała)
  1904
  1908
  1912
  1920 Wycofała się
  1924 1/16 finału 20/22 1 0 0 1 0 5
  1928 Nie brała udziału
  1936 IV miejsce 4/16 4 2 0 2 11 10
  1948 Wycofała się
  1952 1/8 finału 13/25 2 1 0 1 2 3
  1956 Wycofała się
  1960 Faza grupowa 10/16 3 1 0 2 7 5
  1964 Nie zakwalifikowała się
  1968
  1972 Mistrzostwo 1/16 7 6 1 0 21 5
  1976 II miejsce 2/13 5 3 1 1 11 5
  1980 Nie zakwalifikowała się
  1984
  1988
  1992 II miejsce 2/16 6 4 1 1 17 6
  1996 Nie zakwalifikowała się
  2000
  2004
  2008
  2012
  2016
  2020
  2024
  2028 Kwalifikacje do rozegrania
  2032 Kwalifikacje do rozegrania
Razem Mistrzostwo 7/26 28 17 3 8 69 39

Mistrzostwa świata edytuj

Polska drużyna dziewięciokrotnie brała udział w turniejach finałowych MŚ, najlepszy wynik – trzecie miejsce – osiągając w 1974 (w spotkaniu o brązowy medal[l] Polacy pokonali broniącą tytułu Brazylię 1:0) i w 1982 (w decydującym meczu wygrali z Francją 3:2). Jest jednym z dwudziestu zespołów narodowych, które zdobyły medal MŚ. W najlepszej ósemce turnieju Polska znalazła się też w 1978.

Zwycięsko przez eliminacje polski zespół nie przeszedł dziesięciokrotnie, przy czym runda kwalifikacyjna MŚ 1934 nie została przez Polskę dokończona: rewanżowy mecz z Czechosłowacją Polska oddała walkowerem z powodów politycznych (konflikt o Zaolzie[117]). Polacy nie wystartowali w trzech edycjach mundialu: w MŚ 1930 (rozegranych bez eliminacji), MŚ 1950 oraz MŚ 1954 (wycofali się z eliminacji po ich rozlosowaniu). Po 36 latach od mistrzostw świata w 1986 roku, w 2022 roku, Polska weszła do fazy pucharowej, ostatecznie przegrywając z Francją w 1/8 finału.

Mistrzostwa świata . Kwalifikacje do mistrzostw świata . Selekcjonerzy
Rok Runda Pozycja M W R P GZ GS M W R P GZ GS
  1930 Nie brała udziału Loth
  1934 Nie zakwalifikowała się 1 0 0 1 1 2 Kałuża
  1938 1/8 finału 11/15 1 0 0 1 5 6 2 1 0 1 4 1
  1950 Nie brała udziału Szymkowiak, Izdebski, Kisieliński, Krug, Śmiglak,

potem Szymkowiak, Kaczanowski, Kisieliński, Krug

  1954 Wycofała się z eliminacji Koncewicz
  1958 Nie zakwalifikowała się 5 3 0 2 9 7 Reyman oraz Dyrda i Ziemian[m]
  1962 2 0 1 1 2 3 Krug
  1966 6 2 2 2 11 10 Motoczyński oraz Koncewicz i Krawczyk[m]
  1970 6 4 0 2 19 8 Koncewicz
  1974 III miejsce 3/16 7 6 0 1 16 5 4 2 1 1 6 3 Górski
  1978 V

miejsce

5/16 6 3 1 2 6 6 6 5 1 0 17 4 Gmoch
  1982 III miejsce 3/24 7 3 3 1 11 5 4 4 0 0 12 2 Kulesza, Piechniczek[n]
  1986 1/8 finału 14/24 4 1 1 2 1 7 6 3 2 1 10 6 Piechniczek
  1990 Nie zakwalifikowała się 6 2 1 3 4 8 Łazarek, Strejlau[o]
  1994 10 3 2 5 10 15 Strejlau, Ćmikiewicz[p]
  1998 8 3 1 4 10 12 Piechniczek, Pawlak, Wójcik[q]
    2002 Faza grupowa 25/32 3 1 0 2 3 7 10 6 3 1 21 11 Engel
  2006 Faza grupowa 21/32 3 1 0 2 2 4 10 8 0 2 27 9 Janas
  2010 Nie zakwalifikowała się 10 3 2 5 19 14 Beenhakker, Majewski[r]
  2014 10 3 4 3 18 12 Fornalik
  2018 Faza grupowa 25/32 3 1 0 2 2 5 10 8 1 1 28 14 Nawałka
  2022 1/8 finału 15/32 4 1 1 2 3 5 11 7 2 2 32 11 Sousa, Michniewicz[s]
      2026 Kwalifikacje do rozegrania
      2030
  2034
Razem III miejsce
(dwa razy)
9/22 38 17 6 15 49 50 128 67 23 38 260 154

Mistrzostwa Europy edytuj

Reprezentacja Polski wzięła udział we wszystkich dotąd rozegranych edycjach mistrzostw kontynentu, lecz w dwunastu z nich nie przechodziła eliminacji. W turnieju finałowym startowała czterokrotnie – w 2008, 2012 i w 2020 odpadła w fazie grupowej, z kolei w 2016 doszła do ćwierćfinału, remisując w nim z późniejszym zwycięzcą turnieju – Portugalią 1:1 i żegnając się z mistrzostwami po przegranych rzutach karnych. W 2012 Polska była wraz z Ukrainą współgospodarzem finałów EURO.

Mistrzostwa Europy . Kwalifikacje do mistrzostw Europy . Selekcjonerzy
Rok Runda Pozycja M W R P GZ GS M W R P GZ GS
  1960 Nie zakwalifikowała się 2 0 0 2 2 7 Krug
  1964 2 0 0 2 0 4
  1968 6 3 1 2 13 9 trio Nowak oraz Brzeżańczyk i Górski[m],

potem Matyas[t]

  1972 6 2 2 2 10 6 Koncewicz, Górski[u]
  1976 6 3 2 1 9 5 Górski
  1980 8 5 2 1 13 4 Gmoch, Kulesza[v]
  1984 6 1 2 3 6 9 Piechniczek
  1988 8 3 2 3 9 11 Łazarek
  1992 6 2 3 1 8 6 Strejlau
  1996 10 3 4 3 14 12 Apostel
    2000 8 4 1 3 12 8 Wójcik
  2004 8 4 1 3 11 7 Boniek, Janas[w]
    2008 Faza grupowa 14/16 3 0 1 2 1 3 14 8 4 2 24 12 Beenhakker
    2012 Faza grupowa 14/16 3 0 2 1 2 3 Kwalifikacja jako gospodarz Smuda
  2016 Ćwierćfinał 7/24 5 2 3 0 4 2 10 6 3 1 33 10 Nawałka
  2020 Faza grupowa 21/24 3 0 1 2 4 6 10 8 1 1 18 5 Brzęczek, Sousa[x]
  2024 Kwalifikacje w toku 8 3 2 3 10 10 Santos, Probierz[y]
    2028 Kwalifikacje do rozegrania
    2032
Razem Ćwierćfinał 4/16 14 2 7 5 11 14 118 55 30 33 192 125

Liga Narodów edytuj

Liga Narodów
Rok Liga Runda Pozycja M W R P GZ GS
  2018/19 A Faza grupowa 3/3 4 0 2 2 4 6
  2020/21 A Faza grupowa 3/4 6 2 1 3 6 6
  2022/23 A Faza grupowa 3/4 6 2 1 3 6 12
Razem Faza grupowa
Liga A
2/2 16 4 4 8 16 24

Pozostałe turnieje edytuj

Turniej Runda Pozycja M W R P GZ GS Przypisy
  Turniej Słowiański 1928[z] Półfinał 4. miejsce 2 0 0 2 2 4 [118]
        Puchar Europy Środkowej amatorów 1929/1930(inne języki)[aa] Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 6 3 1 2 15 10 [119][120]
              Igrzyska Bałkańsko-Środkowoeuropejskie 1948(inne języki)[ab] Faza grupowa 6. miejsce 5 1 2 2 6 9 [121]
  Nehru Cup 1984(inne języki)[ac] Zwycięstwo 1. miejsce 6 4 2 0 7 3 [122][123]
  Querétaro Tournament 1985 Faza grupowa 4. miejsce 2 0 1 1 2 7 [124]
  Israel Tournament 1988 Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 2 1 1 0 5 3 [125]
  Marlboro Cup 1990(inne języki) Półfinał 3. miejsce 2 1 0 1 3 2 [126]
  Carlsberg Cup 1996(inne języki)[ad] Półfinał 3. miejsce 2 1 0 1 1 5 [127]
  Cyprus International Football Tournaments 1997(inne języki) Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 3 2 1 0 6 4 [128]
  Turniej Czterech Narodów 1999[ae] Półfinał 3. miejsce 2 0 1 1 0 2 [129]
  Trofej Marjana 2003 Zwycięstwo, faza grupowa 1. miejsce 2 1 1 0 3 0 [130]
  Memoriał Walerego Łobanowskiego 2005 Zwycięstwo 1. miejsce 2 2 0 0 6 4 [131]
  Puchar Króla Tajlandii 2010 Faza grupowa 2. miejsce 3 2 0 1 10 5 [132]
Razem 6 zwycięstw 39 18 9 11 66 58

Sukcesy edytuj

Mistrzostwa świata

Mistrzostwa Europy

  • Ćwierćfinał (1): 2016

Igrzyska olimpijskie

Mistrzostwa       Razem
Mistrzostwa świata 0 0 2 2
Mistrzostwa Europy 0 0 0 0
Igrzyska olimpijskie 1 2 0 3
Total 1 2 2 5

Puchar Europy Środkowej amatorów

  • Zwycięstwo (1): 1929/1930 (mecze nieoficjalne)

Nehru Cup

  • Zwycięstwo (1): 1984

Israel Tournament

  • Zwycięstwo (1): 1988

Marlboro Cup

  • Trzecie miejsce (1): 1990

Carlsberg Cup

  • Trzecie miejsce (1): 1996

Cyprus International Football Tournaments

  • Zwycięstwo (1): 1997

Turniej Czterech Narodów

  • Trzecie miejsce (1): 1999

Trofej Marjana

  • Zwycięstwo (1): 2003

Memoriał Walerego Łobanowskiego

  • Zwycięstwo (1): 2005

Puchar Króla Tajlandii

  • Drugie miejsce (1): 2010

Memoriał Kazimierza Deyny

Ranking FIFA edytuj

Pod koniec 1990 FIFA po raz pierwszy opublikowała ranking reprezentacji narodowych członków światowej federacji za miniony rok[133]. Ranking roczny opublikowano również na koniec 1991 i 1992, natomiast od sierpnia 1993 zestawienie opracowywane jest i publikowane co miesiąc (z rzadkimi wyjątkami, kiedy ranking nie był publikowany[134]). Zestawienie wykorzystywane jest przy ustalaniu koszyków przed losowaniami eliminacji oraz finałów MŚ i ME. Reprezentacja Polski najwyższe miejsce w tym zestawieniu (5.) osiągnęła w sierpniu 2017[135], z kolei najniższe w listopadzie 2013 (78.)[136]. Średnia pozycja zajmowana przez Polskę od czasu utworzenia rankingu to 37. Największy awans Polska zanotowała w październiku 2014 (o 26 pozycji), natomiast największy spadek nastąpił w październiku 2009 (o 20 miejsc).

 
Pozycje reprezentacji Polski w rankingu FIFA i w rankingu Elo

Pozycje reprezentacji Polski w rankingu FIFA:

Miesiąc/rok I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
1990 22
1991 22
1992 20
1993 20 22 23 26 28
1994 24 24 28 27 32 32 33 36 33 29
1995 32 34 36 29 32 28 28 27 33 33
1996 35 37 40 42 50 55 56 55 52 53
1997 56 52 57 57 51 53 50 45 47 48
1998 60 61 55 54 48 40 34 34 29 31
1999 29 28 27 30 29 23 26 27 29 30 32 32
2000 32 32 32 34 35 36 41 44 36 36 44 43
2001 39 38 32 23 23 23 24 25 27 28 33 33
2002 31 36 33 38 38 39 37 35 35 33 33
2003 33 33 32 28 29 33 36 34 31 26 24 25
2004 27 26 24 30 29 26 27 28 29 29 26 25
2005 25 25 27 25 24 23 24 22 17 23 23 22
2006 22 26 26 28 29 30 30 35 27 22 24
2007 25 23 24 21 18 18 21 20 16 20 23 22
2008 23 20 24 28 27 28 32 29 30 30 32 34
2009 31 28 29 41 40 39 41 40 36 56 56 58
2010 57 59 58 58 56 56 66 69 71 73
2011 72 71 70 71 71 67 69 65 65 64 66 66
2012 68 70 75 65 65 62 54 54 56 54 54 55
2013 56 59 61 63 63 65 75 72 65 69 78 76
2014 77 70 73 72 72 69 61 61 70 44 40 41
2015 41 40 34 35 35 32 30 33 34 43 38 34
2016 35 34 31 27 27 27 16 16 17 15 15 15
2017 15 14 12 11 11 10 6 5 6 6 7 7
2018 7 7 6 10 10 8 18 18 21 20 20
2019 20 20 19 20 22 21 19 19
2020 19 19 19 19 19 18 19 19
2021 19 21 21 27 24 23 27 27
2022 28 26 26 26 26 22
2023 22 23 26 26 30

Innym rankingiem stosowanym do określenia mocy reprezentacji narodowych jest ranking Elo, oparty na rankingu szachowym Elo. Możliwy jest on do ustalenia w dowolnym momencie historii licząc od 1872. Reprezentacja Polski największą liczbę punktów miała w nim we wrześniu 1974; zajmowała wtedy drugie miejsce na świecie. Ranking FIFA narodowych drużyn męskich przez wiele lat obliczany był według innego od Elo wzoru MITC, jednak w lipcu 2018 władze światowej federacji zmieniły zasady sporządzania swojego rankingu i odtąd obliczany jest on z wykorzystaniem szachowych zasad Arpada Elo (do tej pory korzystano z nich tylko w rankingu reprezentacji kobiecych)[137].

Rekordy edytuj

Najwięcej występów edytuj

 
Robert Lewandowski z 82 golami jest najlepszym strzelcem w historii reprezentacji Polski, jest też rekordzistą w liczbie występów (146)
 
Jakub Błaszczykowski zaliczył 109 występów w reprezentacji
 
Kamil Glik zagrał dla reprezentacji Polski w oficjalnych meczach 103 razy

Lista zawodników z największą liczbą oficjalnych gier w polskiej drużynie narodowej w kategorii A[138] (wg stanu z 21 listopada po meczu z Łotwą). Pogrubiono piłkarzy obecnie aktywnych w grze reprezentacyjnej. Graczy z taką samą liczbą występów uszeregowano w kolejności chronologicznej.

Lp. Zawodnik Lata Mecze Gole
1. Robert Lewandowski 2008– 146 82
2. Jakub Błaszczykowski 2006–2023 109 21
3. Kamil Glik 2010– 103 6
4. Michał Żewłakow 1999–2011 102 3
5. Grzegorz Lato 1971–1984 100 45
Grzegorz Krychowiak 2008–2023 100 5
7. Kazimierz Deyna 1968–1978 97 41
8. Jacek Bąk 1993–2008 96 3
Jacek Krzynówek 1998–2009 96 15
10. Kamil Grosicki 2008– 93 17
11. Władysław Żmuda 1973–1986 91 2
12. Piotr Zieliński 2013– 86 10
13. Antoni Szymanowski 1970–1980 82 1
14. Zbigniew Boniek 1976–1988 80 24
15. Wojciech Szczęsny 2009– 79 0
16. Włodzimierz Lubański 1963–1980 75 48
17. Tomasz Wałdoch 1991–2002 74 2
18. Maciej Żurawski 1998–2008 72 17
19. Arkadiusz Milik 2012– 72 17
20. Piotr Świerczewski 1992–2003 70 1
21. Roman Kosecki 1988–1995 69 19
Tomasz Kłos 1998–2006 69 6
23. Mariusz Lewandowski 2002–2013 66 5
Łukasz Piszczek 2007–2019 66 3
Maciej Rybus 2009– 66 2
26. Dariusz Dudka 2004–2012 65 2
Artur Boruc 2004–2017 65 0
28. Jan Tomaszewski 1971–1981 63 0
Dariusz Dziekanowski 1981–1990 63 20
30. Robert Gadocha 1967–1975 62 16
Roman Wójcicki 1978–1989 62 2
Tomasz Hajto 1996–2005 62 6
33. Henryk Kasperczak 1973–1978 61 5
Andrzej Szarmach 1973–1982 61 32
35. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 60 13
Jacek Zieliński 1995–2003 60 1
Jerzy Dudek 1998–2013 60 0
Marcin Wasilewski 2002–2013 60 3

Najlepsi strzelcy edytuj

 
Grzegorz Lato uzyskał w barwach Polski 45 trafień
 
Kazimierz Deyna w polskiej drużynie państwowej zdobył 41 goli

Lista zawodników z największą liczbą zdobytych bramek w polskiej drużynie narodowej w oficjalnych spotkaniach kategorii A[139] (wg stanu z 21 listopada 2023 po meczu z Łotwą). Pogrubiono piłkarzy obecnie aktywnych w grze reprezentacyjnej. Graczy z taką samą liczbą goli uszeregowano w kolejności chronologicznej.

Lp. Zawodnik Lata Gole Mecze Średnia
1. Robert Lewandowski 2008– 82 146 0,56
2. Włodzimierz Lubański 1963–1980 48 75 0,64
3. Grzegorz Lato 1971–1984 45 100 0,45
4. Kazimierz Deyna 1968–1978 41 97 0,42
5. Ernest Pol 1955–1965 39 46 0,85
6. Andrzej Szarmach 1973–1982 32 61 0,52
7. Gerard Cieślik 1947–1958 27 45 0,60
8. Zbigniew Boniek 1976–1988 24 80 0,30
9. Ernest Wilimowski 1934–1939 21 22 0,96
Jakub Błaszczykowski 2006–2023 21 109 0,19
11. Dariusz Dziekanowski 1981–1990 20 63 0,32
12. Roman Kosecki 1988–1995 19 69 0,28
Euzebiusz Smolarek 2002–2010 19 47 0,40
14. Lucjan Brychczy 1954–1969 18 58 0,31
15. Maciej Żurawski 1998–2008 17 72 0,24
Kamil Grosicki 2008– 17 90 0,19
Arkadiusz Milik 2012– 17 71 0,25
18. Józef Nawrot 1928–1935 16 19 0,84
Robert Gadocha 1967–1975 16 62 0,26
20. Jacek Krzynówek 1998–2009 15 96 0,16
21. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 13 60 0,22
Andrzej Juskowiak 1992–2001 13 39 0,33
23. Wawrzyniec Staliński 1922–1928 11 13 0,85
Leonard Piątek 1936–1939 11 17 0,65
Eugeniusz Faber 1959–1969 11 36 0,31
Andrzej Jarosik 1965–1972 11 25 0,44
Andrzej Iwan 1978–1987 11 29 0,38
Wojciech Kowalczyk 1991–1999 11 39 0,28
Emmanuel Olisadebe 2000–2004 11 25 0,44
Radosław Kałużny 1997–2005 11 41 0,27
Krzysztof Piątek 2018– 11 27 0,41
32. Zygfryd Szołtysik 1963–1972 10 46 0,22
Joachim Marx 1966–1975 10 23 0,43
Jan Furtok 1984–1993 10 36 0,28
Marek Leśniak 1986–1994 10 20 0,50
Paweł Kryszałowicz 1999–2004 10 33 0,30
Tomasz Frankowski 1999–2006 10 22 0,45
Piotr Zieliński 2013– 10 85 0,12
Karol Świderski 2021- 10 27 0,37

Zawodnicy z największą liczbą zdobytych bramek w meczach o punkty (eliminacje i finały MŚ oraz eliminacje i finały ME)

Lp. Zawodnik Lata Razem (fin.) MŚ (fin.) ME (fin.) Wyszczególnienie
1. Robert Lewandowski 2008– 56 (7) 32 (2) 24 (5) 2010 – 2, 2012 – 1, 2014 – 3, 2016 – 13+1, 2018 – 16, 2020 – 6+3, 2022 – 9+2
2. Włodzimierz Lubański 1963–1980 21 (0) 15 (0) 6 (0) 1966 – 5, 1968 – 2, 1970 – 7, 1972 – 4, 1974 – 1, 1978 – 2
3. Grzegorz Lato 1971–1984 19 (10) 15 (10) 4 (0) 1974 – 1+7, 1976 – 3, 1978 – 4+2, 1980 – 1, 1982 – 0+1
4. Euzebiusz Smolarek 2002–2010 15 (0) 6 (0) 9 (0) 2006 – 1, 2008 – 9, 2010 – 5
5. Zbigniew Boniek 1976–1988 14 (6) 10 (6) 4 (0) 1978 – 1+2, 1980 – 3, 1982 – 1+4, 1984 – 1, 1986 – 2
6. Kazimierz Deyna 1968–1978 14 (4) 14 (4) 1970 – 6, 1974 – 0+3, 1978 – 4+1
7. Andrzej Szarmach 1973–1982 13 (7) 10 (7) 3 (0) 1974 – 0+5, 1976 – 3, 1978 – 2+1, 1982 – 1+1
8. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 13 (2) 10 (2) 3 (0) 1982 – 5+1, 1984 – 2, 1986 – 3+1, 1988 – 1
9. Andrzej Juskowiak 1992–2001 11 (0) 3 (0) 8 (0) 1996 – 7, 1998 – 3, 2000 – 1
10. Jakub Błaszczykowski 2006–2023 10 (3) 6 (0) 4 (3) 2010 – 1, 2012 – 1, 2014 – 4, 2016 – 1+2, 2018 – 1
11. Arkadiusz Milik 2012– 10 (1) 2 (0) 8 (1) 2016 – 6+1, 2018 – 1, 2020 – 1, 2022 – 1
12. Emmanuel Olisadebe 2000–2004 9 (1) 9 (1) 2002 – 8+1
13. Dariusz Dziekanowski 1981–1990 9 (0) 4 (0) 5 (0) 1982 – 1, 1984 – 1, 1986 – 3, 1988 – 3, 1992 – 1
14. Jacek Krzynówek 1998–2009 8 (0) 4 (0) 4 (0) 2006 – 4, 2008 – 4
Maciej Żurawski 1998–2008 8 (0) 7 (0) 1 (0) 2006 – 7, 2008 – 1
Kamil Grosicki 2008– 8 (0) 3 (0) 5 (0) 2016 – 4, 2018 – 3, 2020 – 1
17. Robert Gadocha 1967–1975 7 (0) 2 (0) 5 (0) 1972 – 3, 1974 – 2, 1976 – 2
Tomasz Frankowski 1999–2006 7 (0) 7 (0) 2006 – 7
19. Lucjan Brychczy 1954–1969 6 (0) 3 (0) 3 (0) 1958 – 2, 1960 – 1, 1962 – 1, 1968 – 2
Radosław Kałużny 1997–2005 6 (0) 6 (0) 2002 – 5, 2006 – 1
Krzysztof Piątek 2018– 6 (0) 2 (0) 4 (0) 2020 – 4, 2022 – 2
22. Ernest Wilimowski 1934–1939 5 (4) 5 (4) 1938 – 1+4
23. Grzegorz Krychowiak 2008–2023 5 (1) 2 (1) 3 (0) 2016 – 2, 2018 – 0+1, 2020 – 1, 2022 – 1
24. Andrzej Jarosik 1965–1972 5 (0) 4 (0) 1 (0) 1968 – 1, 1970 – 4
Marek Leśniak 1986–1994 5 (0) 3 (0) 2 (0) 1988 – 2, 1994 – 3
Adam Buksa 2021– 5 (0) 5 (0) 1 (0) 2022 - 5, 2023 - 1
Karol Świderski 2021– 5 (0) 5 (0) 1 (0) 2022 - 5, 2023 - 1

Zawodnicy z największą liczbą zdobytych bramek w mistrzostwach świata (eliminacje i finały)

Lp. Zawodnik Lata gry Razem (fin.) Wyszczególnienie
1. Robert Lewandowski 2008– 32 (2) 2010 – 2, 2014 – 3, 2018 – 16, 2022 – 9+2
2. Grzegorz Lato 1971–1984 15 (10) 1974 – 1+7, 1978 – 4+2, 1982 – 0+1
3. Włodzimierz Lubański 1963–1980 15 (–) 1966 – 5, 1970 – 7, 1974 – 1, 1978 – 2
4. Kazimierz Deyna 1968–1978 14 (4) 1970 – 6, 1974 – 0+3, 1978 – 4+1
5. Andrzej Szarmach 1972–1982 10 (7) 1974 – 0+5, 1978 – 2+1, 1982 – 1+1
6. Zbigniew Boniek 1976–1988 10 (6) 1978 – 1+2, 1982 – 1+4, 1986 – 2
7. Włodzimierz Smolarek 1980–1992 10 (2) 1982 – 5+1, 1986 – 3+1
8. Emmanuel Olisadebe 2000–2004 9 (1) 2002 – 8+1
9. Tomasz Frankowski 1999–2006 7 (–) 2006 – 7
Maciej Żurawski 1998–2008 7 (–) 2006 – 7
11. Radosław Kałużny 1997–2005 6 (–) 2002 – 5, 2006 – 1
Euzebiusz Smolarek 2002–2010 6 (–) 2006 – 1, 2010 – 5
Jakub Błaszczykowski 2006–2023 6 (–) 2010 – 1, 2014 – 4, 2018 – 1
14. Ernest Wilimowski 1934–1939 5 (4) 1938 – 1+4
15. Adam Buksa 2021– 5 (–) 2022 – 5
Karol Świderski 2021– 5 (–) 2022 – 5
17. Marcin Żewłakow 2000–2004 4 (1) 2002 – 3+1
Piotr Zieliński 2013– 4 (1) 2014 – 2, 2022 – 1+1
19. Edward Jankowski 1952–1961 4 (–) 1958 – 4
Andrzej Jarosik 1965–1972 4 (–) 1970 – 4
Dariusz Dziekanowski 1981–1990 4 (–) 1982 – 1, 1986 – 3
Jacek Krzynówek 1998–2009 4 (–) 2006 – 4
Marek Saganowski 1996–2012 4 (–) 2006 – 2, 2010 – 2
24. Andrzej Buncol 1980–1986 3 (1) 1982 – 2+1
Paweł Kryszałowicz 1999–2004 3 (1) 2002 – 2+1
26. Lucjan Brychczy 1954–1969 3 (–) 1958 – 2, 1962 – 1
Jerzy Sadek 1965–1971 3 (–) 1966 – 3
Marek Leśniak 1986–1994 3 (–) 1994 – 3
Krzysztof Warzycha 1984–1997 3 (–) 1990 – 1, 1994 – 1, 1998 – 1
Andrzej Juskowiak 1992–2001 3 (–) 1998 – 3
Łukasz Piszczek 2007–2019 3 (–) 2014 – 2, 2018 – 1
Kamil Grosicki 2008– 3 (–) 2018 – 3

Zawodnicy z największą liczbą zdobytych bramek w mistrzostwach Europy (eliminacje i finały)

Lp. Zawodnik Lata gry Razem (fin.) Wyszczególnienie
1. Robert Lewandowski 2008– 24 (4) 2012 – 1, 2016 – 13+1, 2020 – 6+3
2. Euzebiusz Smolarek 2002–2010 9 (–) 2008 – 9
3. Arkadiusz Milik 2012– 8 (1) 2016 – 6+1, 2020 – 1
4. Andrzej Juskowiak 1992–2001 8 (–) 1996 – 7, 2000 – 1
5. Włodzimierz Lubański 1963–1980 6 (–) 1968 – 2, 1972 – 4
6. Robert Gadocha 1967–1975 5 (–) 1972 – 3, 1976 – 2
Dariusz Dziekanowski 1981–1990 5 (–) 1984 – 1, 1988 – 3, 1992 – 1
Kamil Grosicki 2008– 5 (–) 2016 – 4, 2020 – 1
9. Jakub Błaszczykowski 2006–2023 4 (2) 2012 – 1, 2016 – 1+2
10. Grzegorz Lato 1971–1984 4 (–) 1976 – 3, 1980 – 1
Zbigniew Boniek 1976–1988 4 (–) 1980 – 3, 1984 – 1
Roman Kosecki 1988–1995 4 (–) 1992 – 1, 1996 – 3
Jacek Krzynówek 1998–2009 4 (–) 2008 – 4
Krzysztof Piątek 2019– 4 (–) 2020 – 4
15. Lucjan Brychczy 1954–1969 3 (–) 1960 – 1, 1968 – 2
Janusz Żmijewski 1965–1969 3 (–) 1968 – 3
Andrzej Szarmach 1973–1982 3 (–) 1976 – 3
Roman Ogaza 1974–1981 3 (–) 1980 – 3
Włodzimierz Smolarek 1980–1992 3 (–) 1984 – 2, 1988 – 1
Ryszard Tarasiewicz 1984–1991 3 (–) 1988 – 1, 1992 – 2
Tomasz Iwan 1995–2002 3 (–) 2000 – 3
Radosław Matusiak 2006–2008 3 (–) 2008 – 3
Grzegorz Krychowiak 2008–2023 3 (–) 2016 – 2, 2020 – 1

Rekordy krajowe edytuj

Zawodnik Data Rekord
Włodzimierz Lubański 04.09.1963 Najmłodszy gracz w historii (16 lat i 188 dni)[138].
Jerzy Dudek 04.06.2013 Najstarszy gracz w historii (40 lat i 73 dni)[138].
Włodzimierz Lubański 04.09.1963 Najmłodszy strzelec w historii (16 lat i 188 dni)[139].
Robert Lewandowski 21.11.2023 Najstarszy strzelec w historii (35 lat i 92 dni)
Jakub Błaszczykowski 28.03.2006–16.06.2023 Najdłuższy staż w reprezentacji (17 lat i 81 dni).
  • 13 kolejnych meczów bez porażki (16.08.2000–01.09.2001[140] oraz 06.06.2016–10.06.2017),
  • 7 kolejnych zwycięstw (29.05.2005–07.10.2005)[141],
  • 5 kolejnych remisów (01.02.1993–31.03.1993)[141],
  • 6 kolejnych porażek (15.10.1933–09.09.1934)[141],
  • 13 kolejnych meczów bez zwycięstwa (29.06.1995–09.10.1996)[142],
  • 14 kolejnych meczów o punkty bez porażki (02.05.1979–04.07.1982 oraz 07.09.2015–10.06.2017).

Rekordy międzynarodowe edytuj

Zawodnik Data Rekord Uwagi
Walter Brom 1938 Najmłodszy w historii bramkarz powołany na MŚ (17 lat podczas MŚ 1938[143]).
Ernest Wilimowski 1938 Najwięcej goli w jednym meczu mistrzostw świata (4 bramki na MŚ 1938[144]). nieaktualny
Ernest Wilimowski 1938 Najwięcej goli w przegranym meczu MŚ (4 bramki podczas MŚ 1938).
Jan Tomaszewski 1974 Pierwszy bramkarz, który obronił dwa rzuty karne w czasie gry w jednym turnieju MŚ[af][145]. nieaktualny
Władysław Żmuda 1974–1986 Najwięcej meczów rozegranych w MŚ (21)[146]. nieaktualny
Kazimierz Deyna 1974–1978 Najwięcej meczów w MŚ w roli kapitana drużyny (13)[147]. nieaktualny
Zbigniew Boniek 1978–1986 Pierwszy zawodnik, który został napomniany żółtą kartką w trzech turniejach MŚ[ag][148].
Przemysław Tytoń 2012 Pierwszy bramkarz, który w ME obronił rzut karny po wejściu na boisko z ławki rezerwowych (ME 2012[149]).
Polska 2002–2006 Pierwsza reprezentacja, która dwa razy z rzędu spotkała się w fazie grupowej z gospodarzem MŚ
Polska 1978–2006 Reprezentacja pięciokrotnie z rzędu w swoim pierwszym meczu MŚ nie oddała celnego strzału na bramkę rywala[150].
Robert Lewandowski 2014–2015 Najwięcej bramek w jednej edycji eliminacji ME w historii (13)[ah][151].
Robert Lewandowski 2016–2017 Najwięcej bramek w jednej edycji eliminacji MŚ w strefie europejskiej w historii (16)[152].

Bilanse meczów międzypaństwowych edytuj

Bilans dodatni
Bilans remisowy
Bilans ujemny

Stan na 21 listopada 2023 po meczu z Łotwą

Rywal M W R P GZ GS RG
    Albania 14 9 3 2 20 10 +10
  Algieria 2 2 0 0 6 1 +5
  Andora 3 3 0 0 11 1 +10
  Anglia 21 1 8 12 13 33 −20
  Arabia Saudyjska 4 4 0 0 7 2 +5
  Argentyna 12 3 2 7 12 20 −8
  Armenia 7 5 1 1 15 4 +11
  Australia 1 0 0 1 1 2 −1
  Austria 10 5 2 3 19 17 +2
  Azerbejdżan 6 5 1 0 20 1 +19
  Belgia 21 7 6 8 27 27 0
    Białoruś 6 2 2 2 9 10 −1
  Boliwia 2 2 0 0 3 1 +2
  Bośnia i Hercegowina 5 4 1 0 9 3 +6
  Brazylia 12 1 2 9 19 37 −18
    Bułgaria 25 12 8 5 47 30 +17
  Chile 2 1 1 0 3 2 +1
  Chiny 2 2 0 0 2 0 +2
  Chorwacja 5 1 1 3 3 7 −4
  Cypr 7 4 3 0 14 5 +9
  Czarnogóra 4 2 2 0 9 6 +3
  Czechosłowacja 19 4 5 10 27 43 −16
  Czechy 10 4 1 5 12 13 -1
  Dania 23 8 2 13 38 49 −11
  Egipt 2 0 1 1 0 4 −4
  Ekwador 3 1 1 1 5 4 +1
  Estonia 9 7 1 1 18 4 +14
  Finlandia 33 22 8 3 82 29 +53
  Francja 17 3 5 9 17 30 −13
  Ghana 1 1 0 0 4 0 +4
  Gibraltar 2 2 0 0 15 1 +14
      Grecja 17 10 4 3 30 12 +18
    Gruzja 5 4 0 1 13 4 +9
  Gwatemala 2 1 1 0 3 2 +1
  Haiti 3 2 0 1 11 3 +8
      Hiszpania 11 1 2 8 9 28 −19
  Holandia 19 3 7 9 19 28 −9
  Indie 1 1 0 0 2 1 +1
    Irak 5 2 2 1 7 3 +4
    Iran 3 3 0 0 6 2 +4
  Irlandia 28 11 11 6 44 30 +14
  Irlandia Północna 10 4 2 4 14 13 +1
  Islandia 7 5 2 0 15 7 +8
  Izrael 13 7 4 2 28 15 +13
  Japonia 7 5 0 2 14 10 +4
    Jugosławia[ai] 19 6 4 9 39 46 −7
  Kamerun 3 0 2 1 0 3 −3
  Kanada 6 6 0 0 20 4 +16
  Kazachstan 5 4 1 0 12 3 +9
  Kolumbia 6 2 0 4 8 10 −2
  Korea Południowa 3 1 1 1 5 6 −1
  Korea Północna 2 1 1 0 7 2 +5
    Kostaryka 3 3 0 0 8 3 +5
  Kuba 1 0 1 0 0 0 0
  Kuwejt 2 1 1 0 3 1 +2
  Libia 1 1 0 0 5 0 +5
  Liechtenstein 1 1 0 0 2 0 +2
  Litwa 11 5 4 2 17 8 +9
  Luksemburg 7 6 1 0 26 5 +21
  Łotwa 16 12 2 2 42 15 +27
  Macedonia Północna[aj] 5 4 1 0 11 2 +9
  Malta 4 4 0 0 13 0 +13
  Maroko 5 2 2 1 9 3 +6
  Meksyk 9 3 3 3 9 13 −4
  Mołdawia 8 5 2 1 13 6 +7
      Niemcy[ak] 22 2 7 13 13 34 -21
    Niemcy Wschodnie 19 9 4 6 26 27 −1
  Nigeria 1 0 0 1 0 1 −1
  Norwegia 19 12 3 4 58 26 +32
  Nowa Zelandia 2 1 1 0 2 0 +2
  Paragwaj 1 0 0 1 0 4 −4
  Peru 3 3 0 0 9 2 +7
  Południowa Afryka 2 1 0 1 1 1 0
  Portugalia 13 3 5 5 13 18 −5
  Rosja 5 1 3 1 7 7 0
    Rumunia 36 7 15 14 57 56 +1
  San Marino 10 10 0 0 45 2 +43
  Senegal 1 0 0 1 1 2 −1
  Serbia 5 2 3 0 5 3 +2
  Serbia i Czarnogóra 2 2 0 0 7 5 +2
  Singapur 1 1 0 0 6 1 +5
  Słowacja 9 3 1 5 14 14 0
  Słowenia 8 3 3 2 9 9 0
    Stany Zjednoczone 17 7 3 7 36 22 +14
  Szkocja 11 3 6 2 15 14 +1
  Szwajcaria 11 4 6 1 21 12 +9
  Szwecja 28 9 4 15 41 59 −18
  Tajlandia 1 1 0 0 3 1 +2
  Tunezja 4 3 0 1 9 2 +7
  Turcja 17 11 3 3 39 12 +27
  Ukraina 9 4 2 3 11 9 +2
  Urugwaj 4 1 2 1 4 5 −1
  Walia 10 7 2 1 13 6 +7
          Węgry 34 8 5 21 43 92 −49
  Włochy 18 3 8 7 10 23 −13
  Wybrzeże Kości Słoniowej 1 1 0 0 3 1 +2
  Wyspy Owcze 5 5 0 0 16 1 +15
  Zjednoczone Emiraty Arabskie 2 2 0 0 9 2 +7
  Związek Radziecki 14 3 3 8 11 27 −16

Kursywą państwa nieistniejące

Ciekawostki edytuj

Najszybciej strzelone gole (wszystkie w 1. minucie meczu)[153]

23. sekunda Rafał Boguski Polska – San Marino 10:0 (4:0) 01.04.2009 Kielce Arena Kielce
32. sekunda Maciej Żurawski Polska – Albania 1:0 (1:0) 29.05.2005 Szczecin Stadion Miejski
34. sekunda Wojciech Kowalczyk Polska – Finlandia 1:1 (1:1) 10.02.1999 Ta’ Qali Grawnd Nazzjonali Ta' Qali
40. sekunda Włodzimierz Lubański Polska – Jugosławia 2:2 (1:1) 13.05.1973 Warszawa Stadion Dziesięciolecia
47. sekunda Piotr Nowak Polska – Izrael 4:3 (1:2) 25.04.1995 Zabrze Stadion Górnika
60. sekunda Paweł Janas Polska – Libia 5:0 (1:0) 19.08.1979 Słupsk Stadion 650-lecia

Najszybciej stracone gole (wszystkie w 1. minucie meczu)[154]

27. sekunda Ladislav Krejčí Czechy – Polska 3:1 (2:0) 24.03.2023 Praga Fortuna Arena
30. sekunda František Pelcner Polska – Czechosłowacja 0:4 (0:1) 14.06.1931 Warszawa Stadion Wojska Polskiego
34. sekunda Martin Jakubko Słowacja – Polska 2:2 (2:0) 07.02.2007 Jerez de la Frontera Estadio Municipal de Chapín
40. sekunda Voitto Peltonen Finlandia – Polska 2:0 (2:0) 26.09.1965 Helsinki Stadion Olimpijski
40. sekunda Dincă Schileru Rumunia – Polska 4:1 (3:1) 03.11.1935 Bukareszt Stadion ONEF
45. sekunda Milan Galić Polska – Jugosławia 1:1 (1:1) 25.06.1961 Chorzów Stadion Śląski

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Stan aktualny na 3 lutego 2023.
  2. Stan na 7 września 2023.
  3. Nie licząc wyjazdowego meczu z Niemcami z 1935, kiedy Wrocław znajdował się w granicach Niemiec.
  4. wycofany z kadry z powodu kontuzji
  5. wycofany z kadry z powodu kontuzji
  6. wycofany z kadry z powodu kontuzji
  7. wycofany z kadry z powodu kontuzji
  8. zakończył karierę reprezentacyjną
  9. wycofany z kadry z powodu kontuzji
  10. zakończył karierę reprezentacyjną
  11. Stan na 21 listopada 2023.
  12. De facto w 1974 i 1982 polskim piłkarzom, jako trzeciej ekipie czempionatu, zgodnie z ówczesnymi zasadami wręczono srebrne medale; mistrzowie otrzymywali wtedy złote, wicemistrzowie pozłacane, a czwarty w turnieju zespół brązowe krążki.
  13. a b c Wspólnie jako trzyosobowy kapitanat.
  14. Kulesza prowadził zespół w jednym meczu eliminacyjnym, Piechniczek w trzech pozostałych meczach eliminacyjnych oraz w turnieju finałowym.
  15. Łazarek prowadził zespół w trzech meczach eliminacyjnych, Strejlau w trzech pozostałych meczach eliminacyjnych.
  16. Strejlau prowadził zespół w siedmiu meczach eliminacyjnych, Ćmikiewicz w trzech pozostałych meczach eliminacyjnych.
  17. Piechniczek prowadził zespół w pięciu meczach eliminacyjnych, Pawlak w jednym, a Wójcik w dwóch pozostałych meczach eliminacyjnych.
  18. Beenhakker prowadził zespół w ośmiu meczach eliminacyjnych, Majewski w dwóch pozostałych meczach eliminacyjnych.
  19. Sousa prowadził zespół w meczach eliminacyjnych, Michniewicz w meczu barażowym oraz w turnieju finałowym.
  20. Nowak oraz Brzeżańczyk i Górski prowadzili zespół w dwóch meczach eliminacyjnych, Matyas w czterech pozostałych meczach eliminacyjnych.
  21. Koncewicz prowadził zespół w jednym meczu eliminacyjnym, Górski w pięciu pozostałych meczach eliminacyjnych.
  22. Gmoch prowadził zespół w jednym meczu eliminacyjnym, Kulesza w siedmiu pozostałych meczach eliminacyjnych.
  23. Boniek prowadził zespół w dwóch meczach eliminacyjnych, Janas w sześciu pozostałych meczach eliminacyjnych.
  24. Brzęczek prowadził zespół w meczach eliminacyjnych, Sousa w turnieju finałowym.
  25. Santos prowadził zespół w pięciu meczach eliminacyjnych, Probierz w trzech pozostałych meczach eliminacyjnych.
  26. mecz półfinałowy oficjalny, mecz o 3. miejsce nieoficjalny (z reprezentacją amatorską)
  27. wszystkie mecze nieoficjalne (z reprezentacjami amatorskimi)
  28. turniej niedokończony
  29. oficjalne trzy mecze fazy grupowej oraz finał, dwa mecze fazy grupowej nieoficjalne (z drużyną klubową oraz z reprezentacją U21)
  30. mecz półfinałowy oficjalny, mecz o 3. miejsce nieoficjalny (z reprezentacją ligi)
  31. mecz półfinałowy nieoficjalny, mecz o 3. miejsce zakończony rzutami karnymi
  32. W 2002 dwa rzuty karne na MŚ obronił też Brad Friedel, z kolei Iker Casillas obronił po jedenastce w 2002 i 2010.
  33. Rekord wyrównał później Diego Maradona.
  34. Wcześniej 13 bramek w eliminacjach ME 2008 strzelił też David Healy.
  35. Do 1929 jako Królestwo SHS.
  36. Do 2019 jako Macedonia.
  37. W latach 1949–1990 jako Niemcy Zachodnie.

Przypisy edytuj

  1. Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii (1). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017, s. 226. ISBN 978-83-88232-61-9.
  2. Magdalena Żmuda-Pałka, Monika Bigosińska, Renata Żabecka-Chowaniec: Antwerpia 1920 jako najważniejsze igrzyska olimpijskie w dziejach Polski. МОЛОДА СПОРТИВНА НАУКА УКРАЇНИ. 2013. Т.2 С. 286-290. [dostęp 2018-01-06].
  3. Mecze z Serbią: Nie przegraliśmy od 27 lat!. [dostęp 2009-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-10)].
  4. Łukasz Szpyrka: Dania – Polska 8-0. Pamiętny blamaż z 1948 roku. eurosport.interia.pl. [dostęp 2018-01-11].
  5. Andrzej Gowarzewski, Stefan Szczepłek: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski. T. 3: 1971–1980. Katowice: GiA, 1996, s. 21–22, seria: Encyklopedia piłkarska FUJI. (pol.).
  6. Sport. 10 września – Dniem Polskiego Piłkarza. „Nowiny”. Nr 263, s. 2, 21 września 1972. 
  7. Dariusz Wołowski: Brawo, panie Janie! Krótka historia meczów Anglia – Polska. sport.pl, 2003-10-16. (pol.).
  8. Andrzej Gowarzewski, Stefan Szczepłek: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski. T. 3: 1971–1980. Katowice: GiA, 1996, s. 74–75, seria: Encyklopedia piłkarska FUJI. (pol.).
  9. Jacek Szczerba: Górski i Gmoch o kulisach mundiali – wywiad-rzeka. sport.pl, 16 października 2003. [dostęp 2016-04-20]. (pol.).
  10. Andrzej Gowarzewski: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski. T. 4: 1981–1997. Katowice: GiA, 1997, s. 145–146, seria: Encyklopedia piłkarska FUJI. (pol.).
  11. Smuda trenerem reprezentacji!. sport.pl, 2009-10-29. (pol.).
  12. Robert Błoński: Lewandowski dla Sport.pl: Sami ustalaliśmy jak gramy. Trener nie bardzo wiedział, co powiedzieć. sport.pl, 2012-07-14. (pol.).
  13. PZPN: Nawałka selekcjonerem reprezentacji Polski!. pzpn.pl, 2013-10-26. [dostęp 2013-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (pol.).
  14. Łączy Nas Piłka: Jerzy Brzęczek nowym selekcjonerem reprezentacji Polski!. laczynaspilka.pl. [dostęp 2018-07-12]. (pol.).
  15. PZPN: Jerzy Brzęczek selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski. Polska Agencja Prasowa, 2018-07-12. [dostęp 2018-07-23]. (pol.).
  16. Dale Johnson: Germany saved from Nations League relegation. espn.com, 2019-09-25. [dostęp 2020-11-27]. (ang.).
  17. El. Euro 2020. Polska – Macedonia Północna 2:0. Jedziemy na Euro!, sport.tvp.pl [dostęp 2019-10-16] (pol.).
  18. Edyta Bieńczak: Eliminacje Euro 2020: Polska wygrała ze Słowenią 3:2!. rmf24.pl, 2019-11-19. [dostęp 2020-11-27]. (pol.).
  19. Liga Narodów: Porażka Biało-Czerwonych. Zobacz sytuację w „polskiej grupie”. sport.onet.pl, 2020-11-18. [dostęp 2020-11-27]. (pol.).
  20. Paulo Sousa nowym selekcjonerem reprezentacji Polski!. laczynaspilka.pl. [dostęp 2021-01-21]. (pol.).
  21. Oficjalnie: Euro 2020 przełożone!. sport.tvp.pl. [dostęp 2020-03-19]. (pol.).
  22. Losowanie grup Euro 2020. Piekielnie trudne zadanie Polaków. eurosport.tvn24.pl. [dostęp 2019-12-03]. (pol.).
  23. Euro 2020: Polska zagra ze Słowacją, to nie jest nasz ulubiony rywal. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2020-11-18]. (pol.).
  24. Polska - Słowacja: Koszmarny początek Euro 2020! Porażka Biało-Czerwonych. polsatsport.pl, 2021-06-14. [dostęp 2023-03-26]. (pol.).
  25. Skrót meczu Euro 2020: Polska – Hiszpania. Biało-czerwoni wyszarpali remis. sport.tvp.pl, 2021-06-19. [dostęp 2023-03-26]. (pol.).
  26. Szwecja – Polska 3:2, 23.06.2021. pzpn.pl, 2021-06-23. [dostęp 2023-03-26]. (pol.).
  27. MŚ 2022 – wiadomości, tabele, wyniki. polsatsport.pl. [dostęp 2021-11-22]. (pol.).
  28. Łączy Nas Piłka: Paulo Sousa przestał pełnić funkcję selekcjonera reprezentacji Polski. laczynaspilka.pl. [dostęp 2021-12-29]. (pol.).
  29. Łączy Nas Piłka: Czesław Michniewicz selekcjonerem reprezentacji Polski. laczynaspilka.pl. [dostęp 2022-01-31]. (pol.).
  30. El. MŚ 2022: Polscy piłkarze wydali wspólne oświadczenie ws. meczu z Rosją. polsatsport.pl, 2022-02-26. [dostęp 2023-03-26]. (pol.).
  31. Poland, Sweden and the Czech Republic call for Russia to be stripped of Qatar 2022 play-off host duties. spotsmax.tv, 2022-02-24. [dostęp 2023-03-26]. (ang.).
  32. FIFA/UEFA suspend Russian clubs and national teams from all competitions, www.fifa.com [dostęp 2022-03-30] (ang.).
  33. Decisions taken concerning FIFA World Cup Qatar 2022™ qualifiers, www.fifa.com [dostęp 2022-03-30] (ang.).
  34. Wirtualna Polska Media, To się dzieje! Polacy zrobili to po raz czwarty!, sportowefakty.wp.pl, 29 marca 2022 [dostęp 2022-03-30] (pol.).
  35. Losowanie Ligi Narodów [RELACJA]. eurosport.tvn24.pl, 2021-12-16. [dostęp 2023-03-26]. (pol.).
  36. Znamy wszystkie rozstrzygnięcia! Polacy zostają w elicie Ligi Narodów, Holandia zagra w finale [TABELA]. sport.onet.pl, 2022-09-25. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
  37. Mundial 2022. Mecz Polska – Meksyk najgorszym meczem MŚ według "The Athletic", sport.tvp.pl [dostęp 2023-03-22] (pol.).
  38. Lewandowski zmarnował karnego! Remis Polski z Meksykiem na otwarcie. rmf24.pl, 2022-11-22. [dostęp 2023-03-22]. (pol.).
  39. Sensacyjna porażka Argentyny z Arabią Saudyjską. To najgorszy wynik dla Polski?. sport.pl, 2022-11-22. [dostęp 2023-03-24]. (pol.).
  40. Mundial 2022. Polska – Arabia Saudyjska 1:0. Parada mistrzostw! Szczęsny obronił karnego i dobitkę [WIDEO]. sport.tvp.pl, 2022-11-26. [dostęp 2023-03-24]. (pol.).
  41. Polska – Argentyna. Wojciech Szczęsny wybronił rzut karny! [WIDEO]. goal.pl, 2022-11-30. [dostęp 2023-03-24]. (pol.).
  42. Porażka dająca awans. Reprezentacja Polski w 1/8 finału Mistrzostw Świata!. pzpn.pl, 2022-11-30. [dostęp 2023-03-24]. (pol.).
  43. Mundial 2022: Polska wstydu nie przyniosła, ale przegrała z Francją 1:3. pzpn.pl, 2022-12-04. [dostęp 2023-03-24]. (pol.).
  44. Dominik Pasternak, Co dalej z Michniewiczem? PZPN wydał komunikat, [w:] sport.tvp.pl [online], TVP Sport, 12 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-20] (pol.).
  45. Komunikat Polskiego Związku Piłki Nożnej, www.laczynaspilka.pl, 22 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-22].
  46. Fernando Santos nowym selekcjonerem reprezentacji Polski, Sport.pl [dostęp 2023-01-26] (pol.).
  47. Biało-czerwoni poznali rywali w eliminacjach Euro 2024. pzpn.pl, 2022-10-09. [dostęp 2023-03-26]. (pol.).
  48. El. Euro 2024. Czechy – Polska 3:1. Fatalna porażka w debiucie Fernando Santosa, sport.tvp.pl [dostęp 2023-06-21] (pol.).
  49. 27. sekunda! Najszybciej stracony gol w historii reprezentacji Polski, polsatsport.pl [dostęp 2023-06-21] (pol.).
  50. Kompromitacja! Mołdawia - Polska 3:2..., polsatsport.pl [dostęp 2023-09-23] (pol.).
  51. Klęska! Blamaż! Wstyd! Polska o krok od utraty szans na wyjazd na Euro 2024 w Niemczech, sport.se.pl [dostęp 2023-09-23] (pol.).
  52. To koniec! Oficjalnie: Fernando Santos opuszcza reprezentację Polski. Przegląd Sportowy Onet. [dostęp 2023-09-13]. (pol.).
  53. Telewizja Polska S.A, Oficjalnie: Michał Probierz selekcjonerem reprezentacji Polski, sport.tvp.pl, 20 września 2023 [dostęp 2023-09-20] (pol.).
  54. El. EURO 2024: tabela grupy E po meczu Czechy – Mołdawia. Na którym miejscu reprezentacja Polski w piłce nożnej?, sport.tvp.pl [dostęp 2024-02-03] (pol.).
  55. POLSKA POZNAŁA POTENCJALNEGO RYWALA W FINALE BARAŻY O EURO 2024, eurosport.tvn24.pl [dostęp 2024-02-03] (pol.).
  56. a b c Robert Murawski: Historia reprezentacyjnej koszulki. polsatsport.pl. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  57. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 273.
  58. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 275.
  59. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 297.
  60. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 313.
  61. euro2012.onet.pl: Polska, biało-niebiescy*. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  62. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 344.
  63. footyheadlines.com: Poland 2014 Home and Away Kits Leaked. [dostęp 2014-02-21]. (ang.).
  64. Tadeusz Kądziela: Piłka nożna. Reprezentacja Polski będzie miała nowe stroje. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  65. Oto nowe stroje reprezentacji Polski?. sport.wp.pl. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  66. Nike przedstawia nowe stroje reprezentacji Polski. Łączy Nas Piłka. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  67. Miliony euro na trykoty. [dostęp 2022-01-23].
  68. Antoni Bugajski: Holendrzy ugotowani w kotle. To był najlepszy mecz w historii polskiej kadry. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  69. Piłkarskie Mistrzostwa Europy. Warszawa: Ringier Axel Springer Polska, 2012, s. 21–25. ISBN 978-83-7813-270-7.
  70. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 239.
  71. Artur Długosz: Nowe stroje piłkarskiej reprezentacji Polski (foto). [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  72. Kadra bez orzełka? W ten sposób równamy do najlepszych, sport.dziennik.pl, 9 listopada 2011 [dostęp 2022-04-02] (pol.).
  73. fakt.pl: Walczyli o orła. Kto?. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  74. Bartosz Zimkowski: „Gdzie jest orzeł?” – kibice nie odpuszczają, piłkarze łamią się, PZPN knebluje usta. [dostęp 2017-12-25]. (pol.).
  75. fakt.pl: Orzeł ląduje na koszulkach!. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  76. Dz.U. z 2012 r. poz. 490.
  77. wykop.pl: Nowe koszulki reprezentacji Polski w piłce nożnej. [dostęp 2014-02-21]. (pol.).
  78. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 402.
  79. Andrzej Azyan: Śląski Stadion pamięta: Te mecze Polaków przeszły do historii. dziennikzachodni.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  80. Jacek Sroka: Kocioł Czarownic straszył Anglików. dziennikzachodni.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  81. Stadion Śląski z legendą w przyszłość. stadionslaski.pl. [dostęp 2018-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-30)]. (pol.).
  82. Protokół weryfikacji boiska. stadionnarodowy.org.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  83. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 403.
  84. Gdzie jest Stadion Narodowy? W Warszawie czy Chorzowie?. sport.dziennik.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  85. Maciej Stolarczyk: Awantura o Narodowy. Jeden jest w Chorzowie, drugi w Warszawie. polskatimes.pl. [dostęp 2017-12-27]. (pol.).
  86. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 79.
  87. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 104.
  88. Jakub Radomski: SZEŚCIU ZAŁOŻYCIELI. TAK POWSTAWAŁ „PS”. przegladsportowy.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  89. Jeden mecz oglądali, a drugi słuchali. poznan.sport.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  90. Leszek Jarosz: Retro TVP: Polska – Brazylia, czyli uczta niezrównana (MŚ 1938). sport.tvp.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  91. Przemysław Gajzler: Niewidzialny mecz, który porwał całą Polskę. sport.onet.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  92. Tomasz Zimoch, Andrzej Janisz i Henryk Sytner odznaczeni przez prezydenta. polskieradio.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  93. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 73.
  94. Mirosław Skórzewski. Najwyższe noty dla Deyny, Nawałki, Maculewicza i Gorgonia. Bezbramkowy remis na otwarcie mundialu '78. Biało-czerwoni byli lepsi. „Przegląd Sportowy”, 1978-06-02. RSW „Prasa-Książka-Ruch”. 
  95. Dariusz Dobek: Człowiek, który stał się legendą za życia. sport.onet.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  96. a b Bartosz Nosal: Przygody polskich drużyn piłkarskich z transmisjami telewizyjnymi. zczuba.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  97. Arkadiusz Droździel: Polsat nie zarobi na EURO 2008. money.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  98. TVP traci reprezentację. Eliminacje i Euro 2016 w Polsacie!. pomorska.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  99. Patryk Pallus: Mecz piłkarski Polska-Szwajcaria w TVP. Będą kolejne?. wirtualnemedia.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  100. Michał Gałęzewski: Oficjalnie: TVP z prawami do reprezentacji w latach 2018–2022. sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2017-12-23]. (pol.).
  101. Anita Kaźmierska, Plan transmisji 4K z mundialu | Futbol w TV – SATKurier.pl, SATKurier.pl, 29 maja 2018 [dostęp 2018-06-18] (pol.).
  102. Polski Związek Piłki Nożnej, pzpn.pl [dostęp 2023-09-24].
  103. a b Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 424.
  104. Adam Nawałka: Robert kapitanem, czekam na powrót Kuby. laczynaspilka.pl, 2014-12-09. [dostęp 2014-12-09].
  105. Karel Stokkermans: VIII. Olympiad Paris 1924 Football Tournament. rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  106. Karel Stokkermans: IX. Olympiad Amsterdam 1928 Football Tournament. rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  107. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #1: Trudne początki. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  108. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #2: Pierwszy sukces. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  109. a b Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #3: Powrót do życia. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  110. Russell Gerrard: Games of the XVI. Olympiad. Football Qualifying Tournament (Melbourne, Australia, 1956). rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  111. Mikael Jönsson: Games of the XVIII. Olympiad. Football Qualifying Tournament (Tokyo, Japan, 1964). rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  112. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #4: Stracone pokolenie. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  113. Søren Elbech: Games of the XXI. Olympiad. Football Qualifying Tournament (Montreal, Canada, 1976). rsssf.com. [dostęp 2018-01-01]. (ang.).
  114. Lars Aarhus: Football Tournament of the Olympic Games – Overview. rsssf.com. [dostęp 2018-06-29]. (ang.).
  115. Bartosz Dwernicki: Polska na igrzyskach #7: Ostatnie takie lato. rfbl.pl. [dostęp 2018-01-01]. (pol.).
  116. Piłka nożna na igrzyskach olimpijskich. opiłcenożnej.pl. [dostęp 2018-01-02]. (pol.).
  117. Leszek Jarosz: 1934: Polska, czyli pierwszy polityczny walkower. sport.tvp.pl. [dostęp 2018-01-02]. (pol.).
  118. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 17.
  119. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 17–18.
  120. Karel Stokkermans: Central European Cup for Amateurs 1929-1930. rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  121. Guy de Dekker, Karel Stokkermans: Balkan Cup (for Nations). rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  122. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 197–198.
  123. Neil Morrison: Nehru Cup 1984. rsssf.com. [dostęp 2017-12-22]. (ang.).
  124. Erik Garin: Querétaro Tournament 1985 (Mexico). rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  125. Neil Morrison: Israel Tournament 1988. rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  126. Cesar Silva, Neil Morrison, Santiago Reis: Marlboro Soccer Cup Series (USA) 1987-1990. rsssf.com. [dostęp 2017-12-24]. (ang.).
  127. Yoon Hyung-jin: Carlsberg Cup 1996. rsssf.com. [dostęp 2017-12-25]. (ang.).
  128. Neil Morrison: Cyprus International Tournament 1997. rsssf.com. [dostęp 2017-12-22]. (ang.).
  129. Neil Morrison: Four Nations’ Cup 1999. rsssf.com. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).
  130. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 300.
  131. Andrea Veronese, Erik Garin: Lobanovsky International Tournament (Kyiv). rsssf.com. [dostęp 2017-12-22]. (ang.).
  132. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 343.
  133. ranking. gia.pl. [dostęp 2017-12-28]. (pol.).
  134. Andrzej Gowarzewski, Jerzy Cierpatka, Bożena Lidia Szmel: Biało-Czerwoni. Dzieje reprezentacji Polski (6) 2008-2015. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2016, s. 211. ISBN 978-83-88232-48-0.
  135. Polska na 5. miejscu w rankingu FIFA. Tak wysoko nie byliśmy jeszcze nigdy w historii, a już we wrześniu możemy znaleźć się w pierwszej trójce najlepszych reprezentacji świata. newsweek.pl. [dostęp 2017-12-28]. (pol.).
  136. Ranking FIFA: Polska na 78. miejscu. pilkanozna.pl. [dostęp 2017-12-28]. (pol.).
  137. Łukasz Godlewski: Ranking FIFA z rewolucyjnymi zmianami. Polska na razie na nich straci. sport.pl. [dostęp 2019-09-09]. (pol.).
  138. a b c Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 422.
  139. a b Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 423.
  140. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 291.
  141. a b c Statystyki meczów reprezentacji Polski, hppn.pl [dostęp 2018-01-06] (pol.).
  142. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 263.
  143. Andrzej Gowarzewski: Mistrzostwa Polski. Ludzie (1918-1939). 100 lat prawdziwej historii (1). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017, s. 24. ISBN 978-83-88232-61-9.
  144. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 189.
  145. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 225.
  146. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 236.
  147. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 292.
  148. Brazil 2014. Księga rekordów ↓, s. 237.
  149. Euro 2012: Przemysław Tytoń przeszedł do historii mistrzostw Europy. sport.onet.pl. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
  150. Biało-czerwoni 2017 ↓, s. 317.
  151. Lewandowski wyrównał rekord Healy’ego. polsatsport.pl. [dostęp 2018-01-07]. (pol.).
  152. El. MŚ 2018: Lewandowski najskuteczniejszy w historii kwalifikacji w Europie. polsatsport.pl. [dostęp 2018-06-29]. (pol.).
  153. Najszybsza bramka w historii reprezentacji. 90minut.pl. [dostęp 2009-04-01]. (pol.).
  154. 27. sekunda! Najszybciej stracony gol w historii reprezentacji Polski. polsatsport.pl. [dostęp 2023-03-24]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Andrzej Gowarzewski: Biało-Czerwoni. Dzieje piłkarskiej reprezentacji Polski 1921-2018. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017. ISBN 978-83-88232-54-1.
  • Andrzej Gowarzewski: Brazil 2014. Księga rekordów mistrzostw świata 1930-2014. Katowice: Wydawnictwo GiA, 2014. ISBN 978-83-88232-45-9.

Linki zewnętrzne edytuj