Weronika Tropaczyńska-Ogarkowa
Weronika Tropaczyńska-Ogarkowa, ps. Krystka z Mogilicy, Wera (ur. 8[2] lub 9 stycznia[3] 1908 w Zamarstynowie, zm. 9 maja 1957 w Warszawie) – polska poetka, prozaiczka, publicystka, nauczycielka, działaczka ruchu ludowego i oświatowego, autorka podręczników do historii.
Data i miejsce urodzenia |
8 lub 9 stycznia 1908 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 maja 1957 |
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki | |
Epoka | |
Ważne dzieła | |
Nasz żołnierski meldunek | |
Odznaczenia | |
Biografia
edytujPochodziła z wielodzietnej rodziny. Po ukończeniu dwuletniej szkoły zawodowej oraz państwowych kursów pedagogicznych w 1927 r. została wiejską nauczycielką w Mogilicy[b] w powiecie baranowickim, gdzie rozpoczęła również działalność społeczną jako prezes lokalnego Ogniska Nauczycielskiego, organizatorka kursów dla analfabetów oraz założycielka gminnej biblioteki. Pełniła obowiązki instruktorki oświaty pozaszkolnej w Nowogródku w latach 1929–1930, a następnie pracowała w kuratorium oświaty w Lublinie. Debiutowała wierszami i opowiadaniami na łamach „Wici” oraz „Nowizny Wiciowej”. Za działalność w Związku Młodzieży Wiejskiej została zwolniona z pracy[3]. Następnie pracowała jako nauczycielka w Uniwersytecie Ludowym w Tywonii (przeniesionym później do Grzędy). W 1935 r. zdała egzamin dojrzałości i rozpoczęła studia historyczne na KUL. W 1938 r. przeniosła się do Warszawy, gdzie kontynuowała naukę i działalność społeczną oraz pracowała w Centrali Kół Gospodyń Wiejskich[3]. W okresie międzywojennym była także redaktorką „Płomyka”[4].
W okresie okupacji hitlerowskiej była czołową[5][6][7][8] działaczką konspiracyjnego Ludowego Związku Kobiet, a w 1942 r. została redaktorką naczelną centralnego pisma LZK „Żywią”. Jednocześnie współredagowała „Biedronkę”, podziemne pisemko dla dzieci wiejskich. Na kartach „Żywii” Weronika Tropaczyńska-Ogarkowa zamieściła w 1942 r. list otwarty do gen. Sikorskiego „Nasz żołnierski meldunek”, który odbił się echem w kraju i za granicą[9]. W 1943 r. w ramach konspiracyjnej Uczelni Kobiecej LZK, ukazały się drukiem w Warszawie trzy jej broszury pod wspólnym tytułem „Życie społeczne kobiet wiejskich”. Wchodziła w skład centralnego kierownictwa Ludowego Związku Kobiet i Zielonego Krzyża, a także udzielała pomocy Żydom[2]. W mieszkaniu Weroniki Tropaczyńskiej-Ogarkowej na Sadybie w Warszawie haftowany był sztandar Batalionów Chłopskich[3], a ona sama była autorką wielu pieśni BCh[2][10].
Po wojnie działała w Ludowym Związku Kobiet, a po jego rozwiązaniu przeszła do Wydziału Kobiecego PSL. Od 1947 r. jako redaktor społeczny Polskiego Radia przygotowywała audycje dla wsi. Opublikowała kilka książek adresowanych głównie dla dzieci oraz młodzieży[3].
W latach 1945–48 należała do PSL, a w 1957 roku do PZPR[2].
Była odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi[11]. W 1955 r. otrzymała wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za powieść Leśne doły[12].
Mężem Weroniki Tropaczyńskiej-Ogarkowej był kpt. Franciszek Ogarek[c], jeniec obozu w Ostaszkowie, zamordowany w Twerze w 1940 r.[10], a jedyną córką koreanistka Halina Ogarek-Czoj (1931–2004)[10][4].
Zmarła w Warszawie, pochowana 11 maja 1957 na cmentarzu Wojskowym na Powązkach[13] (kwatera A30-4-13)[1].
Publikacje
edytuj- Serce matki, Instytut Teatrów Ludowych, Warszawa 1938
- Jesteśmy czujne i odporne , Instytut Teatrów Ludowych, Warszawa 1938
- Dom pod krzyżem, t. I–II, nakładem Organizacji Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet, Warszawa 1939
- O wolność narodu i człowieka: : opowiadania z dziejów ojczystych dla kl. VI szkoły powszechnej, współautorzy W. Hoszowska, T. Szczechura, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1946[14]
- Było to dawno ...: opowiadania z dziejów ojczystych dla IV klasy szkoły powszechnej, współautorzy W. Hoszowska, T. Szczechura, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1946
- I my walczymy o pokój, Nasza Księgarnia, Warszawa 1950
- Za godzinę zbiórka (1951)[3]
- Żołnierze Kościuszki, t. I–IV, Nasza Księgarnia, Warszawa 1951–55 (powieść historyczna)
- Mały łącznik Kim E-cho, współautor Maria Krüger, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1951
- Obywatelka z marchewką, Nasza Księgarnia, Warszawa 1952[14]
- Będzie sprawiedliwość, Nasza Księgarnia, Warszawa 1953[14]
- Leśne doły, Nasza Księgarnia, Warszawa 1954 (powieść dla młodzieży)
Uwagi
edytuj- ↑ Na płycie nagrobnej widoczne jedynie informacje o córce, Halinie Ogarek-Czoj.
- ↑ W okresie II RP w gminie Dobromyśl w woj. nowogródzkim, obecnie w sielsowiecie Wólka w rejonie iwacewickim, w obwodzie brzeskim.
- ↑ Kapitan Franciszek Michał Ogarek (17.09.1895–1940), w 1939 r. kwatermistrz 2 Dywizjonu Żandarmerii, pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2020-01-15].
- ↑ a b c d Tropaczyńska-Ogarkowa Weronika, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-01-09] .
- ↑ a b c d e f Tropaczyńska-Ogarkowa, Weronika. bibliotekapiosenki.pl, 2009-02-1703. [dostęp 2020-01-09].
- ↑ a b Bogusław Zakrzewski. Halina Ogarek-Czoj (1931–2004) – koreanistka, tłumaczka, pedagog. „Azja-Pacyfik”. T. 10, s. 239, 2007. Toruń: Towarzystwo Azji i Pacyfiku. ISSN 1643-692X. [dostęp 2020-01-11].
- ↑ Sylwester Śmiech: Ludowy Związek Kobiet — Niezłomne Bohaterki Ruchu Ludowego!. www.salon24.pl, 2019-07-21. [dostęp 2020-01-09].
- ↑ Ludowy Związek Kobiet na linii frontu. www.salon24.pl, 2017-02-08. [dostęp 2020-01-09].
- ↑ I poszły by żywić i bronić. [w:] Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego [on-line]. mhprl.pl. [dostęp 2020-01-09].
- ↑ Ludowy Związek Kobiet na linii frontu. www.tarnogora.info.pl. [dostęp 2020-01-09].
- ↑ Barbara Matusowa „Kwiatkowska”: Na partyzancki poszły bój ... 1939-1945. Warszawa: LSW, 1970, s. 284.
- ↑ a b c Anna Diniejko. Wspomnienia o doktor Halinie Ogarek-Czoj (1931–2004). „Azja-Pacyfik”. T. 16, s. 231, 2013. Toruń: Towarzystwo Azji i Pacyfiku. ISSN 1643-692X. [dostęp 2020-01-11].
- ↑ Nekrolog. „Życie Warszawy”. Rok XIV. Nr 111 (4220), s. 8, 11 maja 1957. Warszawa: „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-02].
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-01].
- ↑ Nekrolog. Weronika Tropaczyńska-Ogarkowa. „Życie Warszawy”. Rok XIV. Nr 110 (4219), s. 6, 10 maja 1957. Warszawa: „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-02].
- ↑ a b c Tropaczyńska-Ogarkowa – katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych. [w:] NUKAT – centralny katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych [on-line]. NUKAT. [dostęp 2020-01-09].