William Tilden

tenisista amerykański

William Tatem Tilden II, „Mister Tennis”, „Wielki Bill”[1] (ur. 10 lutego 1893 w Filadelfii, zm. 5 czerwca 1953 w Los Angeles) – amerykański tenisista, zwycięzca 10 turniejów wielkoszlemowych, siedmiokrotny zdobywca Pucharu Davisa, uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników i strategów meczowych w historii tenisa.

William Tilden
Ilustracja
Bill Tilden (1921)
Państwo

 Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

10 lutego 1893
Filadelfia

Data i miejsce śmierci

5 czerwca 1953
Los Angeles

Wzrost

188 cm

Gra

praworęczna, jednoręczny backhand

Gra pojedyncza
Roland Garros

F (1927, 1930)

Wimbledon

W (1920, 1921, 1930)

US Open

W (1920–1925, 1929)

Gra podwójna
Wimbledon

W (1927)

US Open

W (1918, 1921–1923, 1927)

Życiorys

edytuj

Tilden dominował w tenisie męskim w latach 20. XX wieku, przyczyniając się do popularyzacji tego sportu. Dysponował potężnym pierwszym serwisem, skutecznym rotowanym drugim serwisem, mocnymi uderzeniami z głębi kortu, ale również zagraniami taktycznymi – lobem, skrótem, bekhendem slajsowanym czy forhendem czopowanym[1]. Prawdopodobnie właśnie wkład Tildena do taktyki ma największe znaczenie – przez lata analizował rozmaite zagrania, by móc przewidzieć zachowanie przeciwnika i lot piłki, uważnie obserwował grę rywali (efektem tych badań stała się książka The Art of Lawn Tennis)[1]. Dzięki temu zyskał opinię „największego stratega meczowego w historii tenisa”, łączącego grę z głębi z kortu z atakami wolejowymi przy siatce[1].

Pochodził z zamożnej rodziny. Przez lata regularnie startował w turniejach, ale większych sukcesów nie odnosił. Jego największymi osiągnięciami były zwycięstwa w międzynarodowych mistrzostwach USA (obecne US Open) w grze mieszanej, w parze z Mary K. Browne, w 1913 i 1914 roku. W 1918 i 1919 roku dochodził do finału mistrzostw USA, ale przegrywał kolejno z Lindleyem Murrayem i Billem Johnstonem. W 1920 roku w kolejnym finale mistrzostw USA zrewanżował się Johnstonowi (nie przegrał później z tym rywalem żadnego meczu). W tym samym roku został pierwszym Amerykaninem, który wygrał Wimbledon, pokonując w finale Australijczyka Geralda Pattersona[1].

Lata 1920–1925 były okresem dominacji Tildena. Znajdował się na czele list światowych (w pierwszej dziesiątce na świecie był nieprzerwanie w latach 1919–1930), a także rankingu amerykańskiego. Regularnie wygrywał mistrzostwa USA (1920–1925), w Wimbledonie obronił tytuł w 1921 roku, natomiast później – z różnych przyczyn – w tym turnieju nie startował[1]. Wraz z zespołem narodowym w Pucharze Davisa regularnie występował w latach 1920–1930, zdobywając siedem razy z rzędu trofeum (1920–1926); pokonywał czołowych graczy świata z Japonii, Francji i reprezentacji Australazji[1].

Przełamanie dominacji Tildena nastąpiło w 1927 roku. W rywalizacji o Puchar Davisa poniósł porażkę z Reném Lacostem, co przy słabszej dyspozycji Johnstona (dwie porażki) sprawiło, że trofeum zdobyli francuscy „Czterej Muszkieterowie Tenisa[1]. W tym samym roku Tilden uległ w finale mistrzostw Francji (obecnie French Open) również Lacoste’owi. Porażkę poniósł w półfinale Wimbledonu z 1927 roku. Prowadził z Henrim Cochetem 6:2, 6:4, 5:1, by ulec w pięciu setach[1]. Porażka z Cochetem zakończyła dominację Amerykanina na światowych kortach, chociaż zdołał jeszcze raz wygrać mistrzostwa USA (1929), Wimbledon (1930)[1]. Łącznie wygrał 138 turniejów (dodatkowo 28 razy przegrywał w finałach).

 
Suzanne Lenglen i William Tilden

Mimo zaawansowanego jak na sportowca wieku Tilden nie zakończył kariery. W 1931 roku porzucił status amatora[1] i dołączył do zebranej przez Charlesa C. Pyle’a grupy zawodników występujących zawodowo (tzw. „cyrk Tildena”), do której należeli także Suzanne Lenglen, Henri Cochet, Ellsworth Vines, Don Budge czy Fred Perry; wykluczyło go to z rywalizacji w turniejach wielkoszlemowych i Pucharze Davisa[2]. Rywalizował początkowo z Vincentem Richardsem, Niemcami Hansem Nussleinem i Romanem Najuchem oraz Czechem Karelem Kozeluhem. Tilden uczestniczył w rywalizacji zawodowców do końca życia, jeszcze w 1945 roku – w wieku 52 lat – był równym rywalem młodszego o ćwierć wieku Bobby’ego Riggsa (także mistrza Wimbledonu). Wygrał m.in. mistrzostwa zawodowe USA w 1931 i 1935 roku, mistrzostwa zawodowe Francji w latach 1933 i 1934, przegrywał w finałach zawodowych mistrzostw Anglii w latach 1935–1938.

Schyłek życia przyniósł Tildenowi liczne niepowodzenia. Zarobione na tenisie pieniądze tracił w nieudanych przedsięwzięciach teatralnych, w których, mając ambicje aktorskie, obsadzał sam siebie w głównych rolach. W 1947 i 1949 roku spędził po kilka miesięcy w więzieniu, oskarżony o niemoralny tryb życia (był homoseksualistą). Zmarł nagle na atak serca, w pokoju hotelowym, będąc w drodze na kolejny występ na korcie (zawodowe mistrzostwa USA w Cleveland).

Wielu ekspertów tenisowych stawia Tildena na pierwszym miejscu na liście największych w historii (m.in. Allison Danzig, Harry Hopman, Lance Tingay)[1]. Jego znaczenie jest porównywane z rolą, jaką odegrała w tenisie kobiecym Susanne Lenglen, a w innych dyscyplinach m.in. bokser Jack Dempsey[1]. W 1959 roku nazwisko Tildena zostało wpisane do Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sławy.

Był różnie postrzegany przez współczesnych. Niektórych raziło jego perfekcjonistyczne, krytyczne podejście do obsługi technicznej, np. chłopców do podawania piłek; naraził się na krytykę także działaniami na rzecz wprowadzenia zawodowstwa w tenisie (chodziło przede wszystkim o nagrody pieniężne). Z drugiej strony cieszył się uznaniem za sportową postawę na korcie – potrafił przyznać punkt rywalowi przy pomyłkach sędziowskich czy pochwalić przeciwnika za dobre zagranie; w odróżnieniu od mistrzyń tenisa kobiecego – Suzanne Lenglen czy Helen Wills – potrafił pogodzić się z porażką, z godnością i uznaniem chwaląc grę swoich pogromców.

Finały w turniejach wielkoszlemowych

edytuj

Gra pojedyncza (10–5)

edytuj
Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Przeciwnik Wynik finału
Finalista 1. 1918 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Robert Lindley Murray 3:6, 1:6, 5:7
Finalista 2. 1919 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Bill Johnston 4:6, 4:6, 3:6
Zwycięzca 1. 1920 Wimbledon, Londyn Trawiasta   Gerald Patterson 2:6, 6:2, 6:3, 6:4
Zwycięzca 2. 1920 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Bill Johnston 6:1, 1:6, 7:5, 5:7, 6:3
Zwycięzca 3. 1921 Wimbledon, Londyn Trawiasta   Brian Norton 4:6, 2:6, 6:1, 6:0, 7:5
Zwycięzca 4. 1921 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Wallace F. Johnson 6:1, 6:3, 6:1
Zwycięzca 5. 1922 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Bill Johnston 4:6, 3:6, 6:2, 6:3, 6:4
Zwycięzca 6. 1923 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Bill Johnston 6:4, 6:1, 6:4
Zwycięzca 7. 1924 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Bill Johnston 6:1, 9:7, 6:2
Zwycięzca 8. 1925 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Bill Johnston 4:6, 11:9, 6:3, 4:6, 6:3
Finalista 3. 1927 French Championships, Paryż Ceglana   René Lacoste 4:6, 6:4, 7:5, 3:6, 9:11
Finalista 4. 1927 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   René Lacoste 9:11, 3:6, 9:11
Zwycięzca 9. 1929 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Francis Hunter 3:6, 6:3, 4:6, 6:2, 6:4
Finalista 5. 1930 French Championships, Paryż Ceglana   Henri Cochet 3:6, 7:9, 4:6
Zwycięzca 10. 1930 Wimbledon, Londyn Trawiasta   Wilmer Allison 6:3, 9:7, 6:4

Gra podwójna (6–2)

edytuj
Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partner Przeciwnicy Wynik finału
Zwycięzca 1. 1918 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Vincent Richards   Fred Alexander
  Beals Wright
6:3, 6:4, 3:6, 2:6, 6:2
Finalista 1. 1919 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Vincent Richards   Norman Brookes
  Gerald Patterson
6:8, 3:6, 6:4, 6:4, 2:6
Zwycięzca 2. 1921 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Vincent Richards   Richard N. Williams
  Watson Washburn
13:11, 12:10, 6:1
Zwycięzca 3. 1922 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Vincent Richards   Gerald Patterson
  Pat O’Hara Wood
4:6, 6:1, 6:3, 6:4
Zwycięzca 4. 1923 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Brian Norton   Richard N. Williams
  Watson Washburn
3:6, 6:2, 6:3, 5:7, 6:2
Finalista 2. 1926 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Alfred Chapin   Vincent Richards
  Richard N. Williams
4:6, 8:6, 9:11, 3:6
Zwycięzca 5. 1927 Wimbledon, Londyn Trawiasta   Francis Hunter   Jacques Brugnon
  Henri Cochet
1:6, 4:6, 8:6, 6:3, 6:4
Zwycięzca 6. 1927 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Francis Hunter   Bill Johnston
  Richard N. Williams
10:8, 6:3, 6:3

Gra mieszana (5–5)

edytuj
Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partnerka Przeciwnicy Wynik finału
Zwycięzca 1. 1913 U.S. National Championships, Newport Trawiasta   Mary Kendall Browne   Dorothy Green
  S. Rogers
7:5, 7:5
Zwycięzca 2. 1914 U.S. National Championships, Newport Trawiasta   Mary Kendall Browne   Margaret Myers
  J. R. Rowland
6:1, 6:4
Finalista 1. 1916 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Florence Ballin   Eleonora Sears
  Willis Davis
4:6, 5:7
Finalista 2. 1917 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Florence Ballin   Molla Bjurstedt
  Irving Wright
12:10, 1:6, 3:6
Finalista 3. 1919 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Florence Ballin   Marion Zinderstein
  Vincent Richards
6:2, 9:11, 2:6
Finalista 4. 1921 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Molla Mallory   Mary Kendall Browne
  Bill Johnston
6:3, 4:6, 3:6
Zwycięzca 3. 1922 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Molla Mallory   Helen Wills Moody
  Howard Kinsey
6:4, 6:3
Zwycięzca 4. 1923 U.S. National Championships, Filadelfia Trawiasta   Molla Mallory   Kathleen McKane Godfree
  John Hawkes
6:3, 2:6, 10:8
Finalista 5. 1924 U.S. National Championships, Nowy Jork Trawiasta   Molla Mallory   Helen Wills Moody
  Vincent Richards
8:6, 5:7, 0:6
Zwycięzca 5. 1930 French Championships, Paryż Ceglana   Cilly Aussem   Eileen Bennett
  Henri Cochet
6:4, 6:4

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m Dutkowski 1979 ↓, „Mister Tennis”, s. 61–74.
  2. Dutkowski 1979 ↓, Przyjdzie walec i wyrówna…, s. 28–40.

Bibliografia

edytuj