Wodorosiarczek amonu
Wodorosiarczek amonu, NH
4HS – nieorganiczny związek chemiczny, nietrwała wodorosól amonowa kwasu siarkowodorowego.
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
NH | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
51,11 g/mol | ||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||
| Inne kationy | |||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||
Występowanie edytuj
Stały wodorosiarczek amonu tworzy jedną z 3 warstw chmur w atmosferach planet-olbrzymów w Układzie Słonecznym[3][4]. Chmury te zlokalizowane są powyżej chmur złożonych z lodu, a poniżej chmur zestalonego amoniaku. Według modeli matematycznych na Jowiszu występują one w temperaturach od −90 do −60 °C przy ciśnieniu ok. 2 atm, a na Saturnie w temperaturach od −80 do −40 °C przy ciśnieniu w zakresie ok. 3–5 atm[4].
Otrzymywanie edytuj
Wodorosiarczek amonu niezanieczyszczony siarczkiem amonu ((NH
4)
2S) znany jest tylko w rozcieńczonych roztworach. Można go otrzymać w wyniku długotrwałego (ok. 24 h) nasycania siarkowodorem rozcieńczonej (poniżej 7%) wody amoniakalnej lub rozcieńczonego roztworu soli mieszanej (NH
4)
2S·18NH
4HS w temperaturze 0 °C. Uzyskane roztwory są bezbarwne, lecz na powietrzu szybko żółkną wskutek powstawania wielosiarczków[5].
Reakcje prowadzone z użyciem bardziej stężonych roztworów amoniaku w wodzie lub etanolu, a także w warunkach bezwodnych w fazie gazowej prowadzą do uzyskania soli mieszanych o składzie od (NH
4)
2S·2NH
4HS do (NH
4)
2S·18NH
4HS. Tworzą one białe kryształy o pokroju igieł lub płatków, łatwo sublimujące w temperaturze pokojowej. Na powietrzu szybko żółkną[5].
Właściwości edytuj
Zarówno roztwory, jak i kryształy mieszane mają odrażający zapach wskutek uwalniania amoniaku i siarkowodoru[5]:
- NH
4HS → NH
3↑ + H
2S↑
Wydzielane gazy są silnie trujące. Wyraźne efekty fizjologiczne obserwuje się nawet przy ich niewielkim stężeniu we wdychanym powietrzu i są one znacznie poważniejsze, niż przy wdychaniu samego siarkowodoru[5].
Historia edytuj
Pierwsze prace nad siarczkami amonu prowadził w latach 40. XIX w. J. Fritzsche. Warunki otrzymywania i właściwości wodorosiarczku amonu opisał w 1895 roku angielski chemik W.P. Bloxam[5][6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-47, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ Ammonium hydrogen sulfide, aqueous solution, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 492163 (niem. • ang.).
- ↑ Robert A. West, Atmospheres of the Giant Planets, [w:] Paul Weissman, Lucy-Ann McFadden, Torrence Johnson, Encyclopedia of the Solar System, Academic Press, 1998, ISBN 0-08-057313-4 (ang.).
- ↑ a b Sushil K., Ah-San Wong, Coupled Clouds and Chemistry of the Giant Planets – A Case for Multiprobes, „Space Science Reviews”, 116 (1–2), 2005, s. 121–136, DOI: 10.1007/s11214-005-1951-5 (ang.).
- ↑ a b c d e W.P. Bloxam, The sulphides and polysulphides of ammonium, „Journal of the Chemical Society, Transactions”, 67, 1895, s. 277–309, DOI: 10.1039/CT8956700277 (ang.).
- ↑ J. Fritzsche, Ueber zwei krystallisirte Verbindungen des Ammoniums mit Schwefel, „Journal für Praktische Chemie”, 24 (1), 1841, s. 460–467, DOI: 10.1002/prac.18410240166 (niem.).