Wojna informacyjna
Wojna informacyjna – zorganizowana aktywność zewnętrzna państwa polegająca na niszczeniu lub modyfikowaniu systemów komunikowania informacyjnego przeciwnika lub przepływających przez nie informacji, prowadząca do osiągnięcia określonych celów politycznych, oraz aktywność zapewniająca ochronę własnych systemów informacyjnego komunikowania przed podobnym działaniem przeciwnika[1].
Charakterystyka wojny informacyjnej edytuj
- Celem jest uzyskanie przewagi nad przeciwnikiem;
- Przeciwnik jest niewidzialny;
- Podstawową formą walki są cyberataki oraz szerzenie propagandy;
- Obiektem cyberataków jest krytyczna infrastruktura państwa oraz systemów obrony;
- Atak można przeprowadzić z każdego miejsca na ziemi;
- Może posiadać nieograniczony zasięg[2]
Uczestnicy wojny informacyjnej edytuj
- Media;
- Wojsko;
- Rząd;
- Dyplomacja;
- Ośrodki naukowo-badawcze;
- Cywilne i wojskowe służby specjalne;[3]
Poziomy wojny informacyjnej edytuj
- Osobowym – odbywa się w obszarze prywatnej danej osoby, każdy gromadzi w osobistych komputerach ogromne ilości informacji, które mogą być wykorzystywane, wykradane, a następnie wykorzystywane – w skrajnych przypadkach może dochodzić nawet do tzw. kradzieży tożsamości;
- Pomiędzy przedsiębiorstwami – prowadzony jest z wykorzystaniem technologii komputerowych umożliwiających pozyskiwanie tajemnic konkurenta, niszczenie jego baz danych itp.,
- Regionalnym lub globalnym – skierowana jest przeciwko określonemu państwu lub grupie państw, obiektami ataku mogą być np. systemy kierowania obronnością państwa, infrastruktura państwa o znaczeniu strategicznym, np. energetyka, transport, łączność itp.
Rosyjska teoria i praktyka wojny informacyjnej edytuj
Rosyjscy autorzy całkowicie inaczej rozumieją pojęcie wojna informacyjna[4]. Według rosyjskiej literatury przedmiotu jest to:
Oddziaływanie na masową świadomość w międzypaństwowej rywalizacji systemów cywilizacyjnych w przestrzeni informacyjnej, wykorzystujące szczególne sposoby kontroli nad zasobami informacyjnymi i używanie ich w charakterze „broni informacyjnej”[4].
W ten sposób mieszają porządek militarny z pozamilitarnym, technologiczny (cyberprzestrzeń) ze społecznym (przestrzeń informacyjna), bezpośrednio nawiązując przy tym do zimnej wojny i wojen psychologicznych pomiędzy Wschodem a Zachodem[4]. Współczesna rosyjska literatura przedmiotu adaptuje zachodnie terminy (jak np. „działania pośrednie”, soft power, „działania asymetryczne”, „wojna informacyjna”, „wojna sieciowa”), kierując się własnymi założeniami i logiką, przysposabiając je w ten sposób do własnych potrzeb i celów[5][6]. Umożliwia to maskowanie stosowanych metod, które były doskonalone dziesiątkami lat przez radzieckie służby specjalne i przedstawianie ich jako „nowoczesne środki walki”[5]. W efekcie rosyjska koncepcja wojny informacyjnej jest syntezą metod tradycyjnych, pochodzących z czasów ZSRR i nowoczesnych, wynikających z rozwoju technologii informatycznych (internet, itp.) oraz wojskowych i niewojskowych struktur i środków oddziaływania[6]. Według J. Darczewskiej:
„Walka informacyjna jest w Rosji zjawiskiem systemowym – żaden z krajów nie zajmuje się tą problematyką w takiej skali, żaden nie wkłada w walkę informacyjną równego wysiłku organizacyjnego i finansowego. Prowadzona jest od dziesięcioleci i posiada trwałe cechy uwarunkowane rosyjską kulturą strategiczną”[6].
Według rosyjskiego teoretyka Siergieja Rastorgujewa z Instytutu Problemów Bezpieczeństwa Informacyjnego Uniwersytetu im. M.W. Łomonosowa cele wojny informacyjnej nie różnią się z celami pozostałych rodzajów wojen i wszystkie toczą się o zasoby państw[7]. W przypadku wojen informacyjnych są to zasoby społeczne[7]:
„Kluczem do tych zasobów są elity i media przeciwnika. Ważnym czynnikiem jest posiadanie wśród tych elit i mediów niezbędnej masy agentów wpływu, których agresor rekrutuje spośród osób o egoistycznym bądź niewolniczym światopoglądzie. (…) Strategia wojny informacyjnej zawsze łączy mnóstwo powiązanych wzajemnie taktycznych operacji informacyjnych. Globalny cel tych operacji nie zawsze jest widoczny. Ale taka jest natura rzeczy. Bo cóż to za operacja, która jest rozpoznawalna dla wszystkich, w tym dla ofiary?”[7].
Przykładem takiego działania jest np. Rosyjska ingerencja w wybory w USA w 2016 r.[8], a także podobne działania Rosji w innych krajach[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ T. Jemioło, P. Sienkiewicz (red.), Zagrożenia dla bezpieczeństwa informacyjnego państwa (Identyfikacja, analiza zagrożeń i ryzyka). Tom I. Raport z badań, Warszawa 2004, s. 74.
- ↑ M. Madej, M. Terlikowski, Bezpieczeństwo teleinformatyczne państwa, Warszawa 2009, s. 84–85.
- ↑ A. Żebrowski, Ewolucja polskich służb specjalnych. Wybrane obszary walki informacyjnej: (wywiad i kontrwywiad w latach 1989–2003), s. 248.
- ↑ a b c Jolanta Darczewska: Anatomia rosyjskiej wojny informacyjnej (PDF). Ośrodek Studiów Wschodnich, 2014-05-22, s. 12. ISBN 978-83-62936-45-8. Informacje o książce na stronie OSW
- ↑ a b Michał Wojnowski. Koncepcja „wojny nowej generacji” w ujęciu strategów Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej (PDF). „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, s. 20, 2015-11-15. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. ISSN 2080-1335. Informacja o wydawnictwie na stronie cejsh.icm.edu.pl
- ↑ a b c Jolanta Darczewska: Diabeł tkwi w szczegółach. Wojna informacyjna w świetle doktryny wojennej Rosji (PDF). Ośrodek Studiów Wschodnich, 2015-05-19, s. 38–39. ISBN 978-83-62936-57-1. Informacja o wydawnictwie na stronie OSW i książka do pobrania (formaty: PDF, ePub)
- ↑ a b c Олег Нaзаров, Информационные войны – угроза для цивилизации [online], Литературная газета, nr 42, 23 października 2013 [dostęp 2020-01-11] (ros.).
- ↑ Rosyjska ingerencja w amerykańskie wybory prezydenckie w latach 2016 i 2020 jako próba realizacji rewolucyjnego scenariusza walki informacyjnej [online], Warsaw Institute, 3 lipca 2021 [dostęp 2022-04-28] (pol.).
- ↑ Michał Wojnowski, Wybory prezydenckie jako narzędzie destabilizacji państw w teorii i praktyce rosyjskich operacji informacyjno-psychologicznych w XX i XXI w., „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, 11 (21), 2019, s. 13–43, ISSN 2080-1335 [dostęp 2022-04-28] (pol.).