Woznikella
Woznikella – rodzaj wymarłego terapsyda z grupy dicynodontów, żyjącego w późnym triasie na obszarze obecnej Europy. Holotyp odkryto w Polsce, w skałach formacji Grabowa. Materiał przypisany obejmuje fragment żuchwy z Niemiec[1].
| Woznikella | |||
| Szczygielski & Sulej, 2023 | |||
| Okres istnienia: 237–209 mln lat temu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | Kannemeyeriiformes | ||
| Rodzaj |
Woznikella | ||
| Gatunki | |||
| |||
Materiał kopalny edytuj
Holotyp – ZPAL V. 34/1 – to częściowy szkielet należący do młodocianego osobnika, który został odkryty w Woźnikach. Kości te uznano za należące do jednego osobnika ze względu na ich odkrycie w jednym miejscu, zgodność stopnia skostnienia i wielkości kości oraz brak powtarzających się elementów[1].
Materiał przypisany – SMNS 91416 – to przednia połowa żuchwy odkryta w Obernzenn (Bawaria)[1][2].
Klasyfikacja edytuj
Według Szczygielskiego i Suleja (2023) Woznikella należała do kladu Kannemeyeriiformes. Analizy filogenetyczne umieściły ją w pobliżu kladu Stahleckeriidae[1].
Paleoekologia edytuj
Holotyp Woznikella odkryto w Woźnikach, w skałach formacji Grabowa, które są datowane na karnik lub noryk[1]. Obecne są tam także szczątki innych kręgowców, w tym kolce płetwowe rekinów, kości temnospondyli i fitozaurów, fragment kości udowej dinozauromorfa oraz szczątki cynodonta Polonodon. Odkryto również tropy przypisywane dinozauromorfom, gadom z kladu Crurotarsi, a także dużym terapsydom. Skamieniałości bezkręgowców znane z Woźnik to małże, muszloraczki i małżoraczki[3][4].
Ze skał formacji Stuttgart, datowanych na środkowy karnik, pochodzi żuchwa przypisywana do rodzaju Woznikella. W tym samym stanowisku, położonym w pobliżu Obernzenn, odkryto również szczątki roślin, koprolity, zęby rekinów oraz kości temnospondyli i archozaurów[2].
Skamieniałości dicydonotów z centralnej Europy są bardzo rzadkie. Jak dotąd znane są tylko dwa ich rodzaje – Lisowicia i Woznikella. Nie są jednak ze sobą bardzo blisko spokrewnione. Według analizy Szczygielskiego i Suleja (2023) reprezentują 2 odrębne fale migracji dicynodontów z południowo-wschodniej Afryki do centralnej Europy[1].
Nazwa edytuj
Nazwa rodzajowa Woznikella pochodzi od nazwy miejscowości Woźniki, na terenie której dokonano odkrycia. Epitet gatunkowy triradiata odnosi się do obecności Y-kształtnych grzbietów na kości przedszczękowej[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Tomasz Szczygielski, Tomasz Sulej, Woznikella triradiata n. gen., n. sp. – a new kannemeyeriiform dicynodont from the Late Triassic of northern Pangea and the global distribution of Triassic dicynodonts, „Comptes Rendus Palevol”, 177 (22), 2023, s. 279-406, DOI: 10.5852/cr-palevol2023v22a16 [dostęp 2023-05-17] (ang.).
- ↑ a b Rainer R. Schoch, A dicynodont mandible from the Triassic of Germany forms the first evidence of large herbivores in the Central European Carnian, „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen”, 263 (2), 2012, s. 119–123, DOI: 10.1127/0077-7749/2012/0216, ISSN 0077-7749 [dostęp 2023-05-17].
- ↑ Tomasz Sulej i inni, A new dicynodont–archosaur assemblage from the Late Triassic (Carnian) of Poland, „Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh”, 101 (3-4), 2010, s. 261–269, DOI: 10.1017/s1755691011020123, ISSN 1755-6910 [dostęp 2023-05-18].
- ↑ Tomasz Sulej i inni, A new early Late Triassic non-mammaliaform eucynodont from Poland, „Historical Biology”, 32 (1), 2018, s. 80–92, DOI: 10.1080/08912963.2018.1471477, ISSN 0891-2963 [dostęp 2023-05-18].