Z21 Wilhelm Heidkamp

Z21 Wilhelm Heidkamp – niemiecki niszczyciel typu 1936 (Diether von Roeder) z okresu II wojny światowej, zatopiony w 1940 w bitwie pod Narwikiem.

Z21 Wilhelm Heidkamp

Historia
Stocznia	Deschimag, Brema
Położenie stępki	15 grudnia 1937
Wodowanie	20 sierpnia 1938
Kriegsmarine
Wejście do służby	20 czerwca 1939
Zatopiony	11 kwietnia 1940 w Narwiku
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 2411 t pełna: 3415 t
Długość	125 m
Szerokość	11,8 m
Zanurzenie	4,3 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy 70 000 KM, 6 kotłów parowych, 2 śruby
Prędkość	38 węzłów
Zasięg	2020 Mm przy 19 w
Uzbrojenie
5 x 127 mm (5xI), 4 x 37 mm plot (2xII), 6 x 20 mm plot (6xI), 8 wt 533 mm (2xIV), 18 bg, miny - szczegóły poniżej
Załoga	323

Budowa

Zamówiony wraz z innymi okrętami tego typu 6 stycznia 1936, położenie stępki – 15 grudnia 1937, wodowanie – 20 sierpnia 1938, wejście do służby – 20 czerwca 1939. Zbudowany w stoczni Deschimag AG w Bremie (numer stoczniowy W924). W systemie oznaczeń niemieckich niszczycieli miał przydzielony numer Z21 (rzadko używany w oficjalnych dokumentach), przed wojną nosił numer burtowy 43. Budowa kosztowała 12,87 mln Reichsmark.

Nazwę nadano mu na cześć niemieckiego starszego mata krążownika liniowego "Seydlitz" z I wojny światowej, który w bitwie na Dogger Bank uratował okręt przed wybuchem po trafieniu, zatapiając komorę amunicyjną.

Służba

Po wybuchu II wojny światowej działał na Morzu Północnym. Od 10 września 1939 był okrętem flagowym Dowódcy Torpedowców (FdT), przemianowanego 26 października 1939 na Dowódcę Niszczycieli (FdZ – Führer der Zerstörer, był nim Günther Lütjens, potem Friedrich Bonte). Od października 1939 do lutego 1940 uczestniczył w czterech nocnych operacjach stawiania zagród minowych na wodach angielskich, będąc jednym z najaktywniejszych niemieckich niszczycieli na tym polu:

• 17/18 października 1939 w ujściu rzeki Humber (wraz z niszczycielami "Karl Galster", "Friedrich Eckoldt", "Diether von Roeder", "Hans Lüdemann" i "Hermann Künne"),
• 12/13 listopada 1939 u ujścia Tamizy (z niszczycielami "Karl Galster", "Hans Lüdemann" i "Hermann Künne"),
• 17/18 listopada 1939 u ujścia Tamizy (z niszczycielami "Bernd von Arnim" i "Hermann Künne"),
• 10/11 stycznia 1940 pod Newcastle (wraz z "Anton Schmitt", "Karl Galster", "Richard Beitzen", "Friedrich Ihn" i "Friedrich Eckoldt").

W nocy 9/10 lutego 1940 osłaniał z niszczycielami "Theodor Riedel" i "Hermann Schoemann" operację stawiania min przez "Friedrich Eckold", "Richard Beitzen", "Max Schultz", "Bruno Heinemann", "Wolfgang Zenker" i "Erich Koellner". W dniach 18-20 lutego wraz z "Karl Galster" eskortował pancerniki "Scharnhorst" i "Gneisenau" i krążownik "Admiral Hipper" w operacji przeciw żegludze między Szetlandami a Norwegią, bez większych sukcesów.

Wziął następnie udział w inwazji na Norwegię (operacji Weserübung), w grupie zajmującej Narwik, przewożąc tam strzelców górskich, będąc okrętem flagowym dowodzącego tą grupą komandora Friedricha Bonte. 9 kwietnia 1940 storpedował i zatopił pod Narwikiem norweski pancernik obrony wybrzeża "Eidsvold". 10 kwietnia 1940 o 5.35 rano, na początku bitwy pod Narwikiem, stojąc w przystani w Narwiku został trafiony jedną torpedą brytyjskiego niszczyciela "Hardy", która spowodowała detonację własnych torped i zniszczenie części rufowej. Ciężko uszkodzony okręt został przycumowany do neutralnego parowca, lecz następnie przewrócił się i zatonął 11 kwietnia 1940 (straty ogółem: 83 ludzi, w tym komandor Bonte).

Historia konstrukcji i opis okrętu – w artykule niszczyciele typu 1936.

Dowódcy:

• kmdr ppor (Korvettenkapitän) Hans Erdmenger: 20 czerwca 1939 – 11 kwietnia 1940

Dane techniczne

• wyporność:
  • standardowa: 2411 t
  • pełna: 3415 t
• wymiary:
  • długość: 125 m
  • długość na linii wodnej: 120 m
  • szerokość: 11,8 m
  • zanurzenie: 4,3 m
• napęd: 2 turbiny parowe o mocy łącznej 70 000 KM, 6 kotłów parowych Wagnera (ciśnienie robocze 70 at), 2 śruby
• prędkość maksymalna: 38 w
• zasięg: 2020 mil morskich przy prędkości 19 w
• zapas paliwa: 787 t mazutu
• załoga: 323

Uzbrojenie i wyposażenie:

• 5 dział kalibru 128 mm (nominalnie 12,7 cm) SK C/34 w pojedynczych stanowiskach, osłoniętych maskami (5xI)
  • długość lufy L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 17 400 m, kąt podniesienia +30°, masa pocisku 28 kg, zapas amunicji – 120 na działo
• 4 działka przeciwlotnicze 37 mm SK C/30, półautomatyczne, podwójnie sprzężone na podstawach LC/30 (2xII)
• 6 działek przeciwlotniczych 20 mm (6xI)
• 8 wyrzutni torpedowych 533 mm (2xIV), 12-16 torped
• 18 bomb głębinowych (zrzutnia bg)
• możliwość zabrania 60 min morskich

• Sonar pasywny GHG
• system kierowania ogniem artylerii głównej: dwa 4-metrowe dalmierze stereoskopowe (na nadbudówce dziobowej i śródokręciu), centrala artyleryjska C34/Z

Bibliografia

• Siergiej W. Patjanin (С.В.Патянин): "Esmincy tipa Leberecht Maass" (Эсминцы типа «Леберехт Маасс»), seria Morskaja Kollekcja 5/2004
• Z21 Wilhelm Heidkamp w serwisie German Naval History