Ziemik włochatobrzuchy

Ziemik włochatobrzuchy[1] (Byrsinus flavicornis) – gatunek pluskwiaków różnoskrzydłych z rodziny ziemikowatych i podrodziny Cydninae.

Ziemik włochatobrzuchy
Byrsinus flavicornis
(Fabricius, 1794)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Infrarząd

Pentatomomorpha

Nadrodzina

tarczówki

Rodzina

ziemikowate

Podrodzina

Cydninae

Plemię

Geotomini

Rodzaj

Byrsinus

Gatunek

Byrsinus flavicornis

Synonimy
  • Cimex flavicornis Fabricius, 1794
  • Pentatoma (Cydnus) flavicornis (Fabricius, 1794)
  • Cydnus flavicornis (Fabricius, 1794)
  • Aethus flavicornis (Fabricius, 1794)

Taksonomia

edytuj

Gatunek ten po raz pierwszy opisany został w 1794 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Cimex flavicornis[2].

Morfologia

edytuj
 
Zbliżenie na głowę i brzeg przedplecza

Pluskwiak o owalnym w zarysie ciele długości od 2,5 do 4 mm. Ubarwiony jest czarno, czarnobrązowo[3][4] lub brązowo, niekiedy z półpokrywami bardziej brązowymi od reszty ciała[3]. Powierzchnia ciała jest wyraźnie punktowana[4]. Głowę mają nieco rozpłaszczoną[5], zaopatrzoną w parę cienkich i długich szczecinek u wierzchołka nadustka oraz rząd 6–9 grubych kolców i 6–10 osadzonych w porach szczecinek na zewnętrznej krawędzi każdego z policzków. Na bocznych brzegach przedplecza wyrasta kilkadziesiąt, zawsze ponad 40 długich szczecinek. Od 20 do 30 długich szczecinek osadzonych jest również na żyłce kostalnej półpokryw[3][4]. Tarczka jest wydłużona, dłuższa niż u nasady szeroka, sięgająca znacznie poza połowę długości odwłoka. Gruczoły zapachowe zatułowia mają ujścia o kształcie małego, okrągłego uszka. Ewaporatoria na śródtułowiu i zatułowiu mogą być od bardzo małych, przez niemal niedostrzegalne po całkiem zanikłe[4][3].

Ekologia i występowanie

edytuj

Owad ten zamieszkuje głównie stanowiska trawiaste o piaszczystym podłożu. Bytuje wśród korzeni traw, zwłaszcza strzęplicy sinej i szczotlichy siwej. W czasie wysokich temperatur przebywa w wyższych warstwach gleby, a nawet na jej powierzchni, jednak zaniepokojony zagrzebuje się w niej z powrotem. Jest fitofagiem ssącym soki z korzeni. Stadium zimującym są osobniki dorosłe[3].

Gatunek palearktyczny[3][4], w Europie znany z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Włoch, Malty, Niemiec, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Łotwy, Litwy, Białorusi, Ukrainy, Chorwacji, Czarnogóry, Serbii, Macedonii Północnej, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Rosji i Turcji. Ponadto znany m.in. z Cypru i Madery[2]. W Polsce został stwierdzony na nielicznych stanowiskach na nizinach i jest jedynym przedstawicielem swojego rodzaju[3]. Spotyka się go rzadziej niż podobnego ziemika brunatnego w Polsce[3][1] i na wschodzie Niemiec, natomiast częściej od wspominanego gatunku na zachodzie i północy Niemiec[6].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Byrsinus flavicornis – Ziemik włochatobrzuchy. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2019-07-25].
  2. a b Byrsinus flavicornis (Fabricius, 1794). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-07-25].
  3. a b c d e f g h Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea 1: Acanthosmatidae, Cydnidae, Plataspidae, Scutelleridae, Thyreocoridae. Bytom: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy "Plik", 2012.
  4. a b c d e Jerzy A. Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 12: Plataspidae, Thyreocoridae, Cydnidae. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1997. ISBN 83-86781-42-4.
  5. Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Cornell University Press, 1995, s. 220-225. ISBN 0-8014-2066-0. (ang.).
  6. Ekkehard Wachmann, Albert Melber, Jürgen Deckert: Wanzen. Band 4: Pentatomomorpha II: Pentatomoidea: Cydnidae, Thyreocoridae, Plataspidae, Acanthosomatidae, Scutelleridae, Pentatomidae. (= Die Tierwelt Deutschlands und der angrenzenden Meeresteile nach ihren Merkmalen und nach ihrer Lebensweise. 81. Teil). Goecke & Evers, Keltern, 2008, s. 12. ISBN 978-3-937783-36-9.