Alfred Liczbański
Alfred Liczbański (ur. 1 kwietnia 1900 w Niepruszewie, zm. 1 sierpnia 1978 w Dukli) – polski nauczyciel, działacz społeczny i narodowy na Śląsku Opolskim, żołnierz, uczestnik I i II wojny światowej, powstaniec wielkopolski, członek francuskiego ruchu oporu.
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 kwietnia 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 sierpnia 1978 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1945 |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Stanowiska | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, powstanie wielkopolskie, II wojna światowa (kampania wrześniowa, kampania francuska) |
| Późniejsza praca |
nauczyciel |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Wczesne życie edytuj
Po ukończeniu szkoły podstawowej w rodzinnej miejscowości[1] i szkoły średniej podjął naukę w Seminarium Nauczycielskim w Rogoźnie[2]. Tamże złożył egzamin maturalny[1]. W czasie I wojny światowej został powołany do Armii Cesarstwa Niemieckiego, z której zdezerterował i wstąpił do polskich oddziałów walczących w powstaniu wielkopolskim[2]. W 1927 ożenił się z Zofią Wachowiak[3]. W latach 1927–1928 odbył studia w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7 w Śremie[4].
Szkoła w Grabinie edytuj
W 1931 Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego skierowało go do pracy w polskiej szkole Jana Augustyna w Grabinie koło Prudnika. Liczbański został kierownikiem i nauczycielem szkoły. Pod jego kierownictwem, szkoła wzmogła działalność. Prowadzono liczne zajęcia pozalekcyjne, jak np.: chór, sport, obchody rocznic, konkursy czytelnicze[2]. Liczbański otrzymał misję kanoniczną, czyli zezwolenie na prowadzenie nauki katechizmu[5]. Zorganizował kurs języka polskiego w Radostyni[6], męską i żeńską drużynę harcerską, towarzystwo śpiewu „Ufajcie” oraz młodzieżowe koło przy Związku Polaków w Niemczech[7]. Współpracował z księdzem Karolem Koziołkiem[8].
Przez jego aktywną działalność narodową, był on szykanowany przez miejscową władzę[2]. W marcu 1933 został pobity przez bojówkarzy SA, a jego mieszkanie zostało zdemolowane. Wracając z Opola zatrzymał się z Janem Szrejberem w kawiarni w Białej i obaj zostali pobici. Grożono mu zabójstwem. Zwrócił się do starosty w Prudniku o zezwolenie na noszenie broni palnej dla samoobrony. Starosta odmówił, nadmieniając, że nie są mu znane okoliczności, które zagrażałyby życiu Liczbańskiego. W 1934 wytoczono mu proces za obrazę Adolfa Hitlera (zarzucono mu, że w miejscowej karczmie namalował Hitlera z oślimi uszami)[3]. Sąd Okręgowy w Nysie oskarżył go o zdradę stanu. Władze niemieckie nakazały mu opuścić III Rzeszę. Jego stanowisko w Grabinie przejął Franciszek Michałowski[2].
II wojna światowa edytuj
Powrócił do Wielkopolski. W 1939 został powołany do Wojska Polskiego i walczył w obronie Warszawy. Hitlerowcy wydali na niego wyrok śmierci[3][9]. Poszukiwany przez Gestapo, po upadku Warszawy przedostał się do Francji, gdzie wstąpił do armii Władysława Sikorskiego[2]. Po klęsce Francji schronił się w Lourdes, gdzie zaprzyjaźnił się z kardynałem Augustem Hlondem[1]. Grał na organach w bazylice Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Lourdes, zorganizował tamże polski chór. Wciąż poszukiwany przez Gestapo, zbiegł do Hiszpanii. Został aresztowany przez Hiszpanów i zamknięty w więzieniu koło Barcelony, a następnie zmuszono go do powrotu do Francji przez Pireneje[3]. Po powrocie do Francji zachorował na malarię. Wyzdrowiawszy, został komendantem podziemnej Polskiej Organizacji Walki o Niepodległość w departamentach Górna Loara i Ardèche[1][3]. Po wyzwoleniu Francji, został zaproszony do Charles’a de Gaulle’a, który podziękował mu za walkę z okupantem[2]. Służbę zakończył w randze porucznika[1]. Za udział w wyzwoleniu Paryża otrzymał od de Gaulle’a osobiste podziękowanie na piśmie. Na odwrocie swojego portretu de Gaulle napisał: „Memu przyjacielowi Liczbańskiemu – Charles de Gaulle”. Polski rząd na uchodźctwie nadał mu Krzyż Walecznych[3].
Powrót na ziemię prudnicką edytuj
W 1948 powrócił do Wielkopolski i rozpoczął pracę w szkolnictwie w powiecie jarocińskim. W latach 60. XX wieku napisał podanie o przeniesienie do pracy w szkolnictwie w powiecie prudnickim. Nie zabiegał o stanowisko w szkole w Grabinie, ponieważ miała ona wtedy pełną obsadę pedagogiczną. Władze wyraziły zgodę, proponując mu pracę w szkole podstawowej w Wasiłowicach. Liczbański zamieszkał w Wasiłowicach, oprócz pracy w szkole zajmował się pszczelarstwem i sadownictwem. W 1969 przeszedł na emeryturę[2]. Według niektórych publikacji opisujących postać Liczbańskiego, miał on być prześladowany przez służby PRL-u[1], natomiast według artykułu Jana Tomaszewskiego w „Tygodniku Prudnickim”, nauczyciele utrzymujący kontakt z Liczbańskim nie słyszeli od niego, by był on prześladowany. Faktem jest, że ówczesne władze nie popularyzowały zasług oświatowych i patriotycznych Liczbańskiego, ani też nie zapraszały go na uroczystości oświatowe[2].
W 1971 wraz ze swoją drugą żoną Marią z domu Bajewicz przeprowadził się z Wasiłowic do Dukli[1]. Zmarł tamże 1 sierpnia 1978. Został pochowany na w alei zasłużonych cmentarza komunalnego w Opolu-Półwsi[2]. Uroczystość pogrzebową prowadził pochodzący z Prudnika Zygmunt Nabzdyk[1].
Upamiętnienie edytuj
.jpg)
Alfred Liczbański jest wpisany na tablicę na Głazie upamiętniającym nauczycieli walczących o polskość Ziemi Prudnickiej w Prudniku[10]. Jego nazwiskiem nazwano jedną z ulic w Białej[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Kazimierz Kasicz, Wspomnienie o Alfredzie Liczbańskim w 25 rocznicę śmierci, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 32 (662), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 sierpnia 2003, s. 6, ISSN 1231-904X.
- ↑ a b c d e f g h i j Jan Tomaszewski, Liczbański i Michałowski – polscy patrioci ziemi prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 41 (1033), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 13 października 2010, s. 15, ISSN 1231-904X.
- ↑ a b c d e f Antoni Weigt, Rok Alfreda Liczbańskiego, „Tygodnik Prudnicki”, 44 (519), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, listopad 2000, s. 15, ISSN 1231-904X.
- ↑ Jan Tomaszewski, Liczbański i Michałowski – polscy bohaterowie i patrioci, „Biuletyn Informacyjny Akowiec”, Danuta Schetyna – redaktor naczelny, 3 (78), Opole: WBP Opole; Światowy Związek Żołnierzy AK – Koło w Opolu, lipiec 2017, s. 33, ISSN 1506-9141.
- ↑ Marek Masnyk, Glosa do biografii ks. Karola Koziołka, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, 40 (1), 2020, s. 215–225, DOI: 10.25167/sth.2017, ISSN 2391-937X [dostęp 2023-11-16].
- ↑ Połączył ich patriotyzm i praca dla ludzi, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 43 (570), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 1 listopada 2001, s. 18, ISSN 1231-904X.
- ↑ Bronisław Pawlik, IV. Polskość powiatu w obliczu hitleryzmu i II wojny światowej, „Głos Włókniarza”, 4 (135), Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, kwiecień 1971, s. 3.
- ↑ Ksiądz z Grabiny, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 35 (817), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 sierpnia 2006, s. 16, ISSN 1231-904X.
- ↑ Szkole grozi likwidacja, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 2 (264), Biała: Gminne Centrum Kultury, luty 2017, s. 6, ISSN 1232-7352.
- ↑ Głaz upamiętniający nauczycieli walczących o polskość Ziemi Prudnickiej w Prudniku w województwie Opolskim – Miejsca pamięci narodowej w Prudniku [online], Pamiętaj Skąd Jesteś [dostęp 2023-11-16] (pol.).
- ↑ Jan Tomaszewski, Spoczywają zapomniani, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 15 (386), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 19 kwietnia 1998, s. 12, ISSN 1231-904X.