Anglesey

wyspa w Walii

Anglesey (wym. [ˈæŋɡəlsi]; wal. Ynys Môn, wym.: płn. /ˈənɨs ˈmoːn/, płd. /ˈənɪs ˈmoːn/) – największa wyspa Walii, położona u jej północno-zachodniego wybrzeża, siódma pod względem powierzchni wyspa Wielkiej Brytanii (678,9 km²)[1]. Pod względem administracyjnym stanowi część hrabstwa Anglesey. Oblewają ją wody Morza Irlandzkiego (na północy) oraz Kanału Świętego Jerzego (na zachodzie). Na południowym wschodzie od stałego lądu (wyspy Wielka Brytania oddzielona jest wąską cieśniną Menai Strait. Wyspa połączona jest z lądem stałym za pomocą dwóch mostów. Menai Suspension Bridge wybudował Thomas Telford w 1826 roku jako połączenie drogowe. Po nowszym, dwukrotnie przebudowywanym Britannia Bridge, przechodzą droga i linia kolejowa.

Anglesey
Ynys Môn
Ilustracja
Flaga Anglesey
Kontynent

Europa

Państwo

 Wielka Brytania

Księstwo

 Walia

Akwen

Morze Irlandzkie

Archipelag

Wyspy Brytyjskie

Powierzchnia

678,9 km²

Najwyższy punkt

Mynydd Bodafon, 178 m n.p.m.

Położenie na mapie Walii
Mapa konturowa Walii, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Anglesey”
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Anglesey”
Ziemia53°17′N 4°20′W/53,283333 -4,333333
Mapa wyspy

Na wyspie rozwinął się przemysł włókienniczy[2]. Ludność wyspy zajmuje się rybołówstwem oraz hodowlą bydła i owiec[2].

Główne miasta na wyspie to Menai Bridge i Llangefni.

Historia

edytuj

Historia Anglesey długo była powiązana z historią druidów. W 60 roku n.e. wódz rzymski Swetoniusz Paulinus postanowił złamać ich potęgę, zaatakował wyspę, zniszczył celtyckie świątynie i święte groby. Rzymianie nazywali wyspę Mona. Następnie po Rzymianach wyspę najeżdżali wikingowie, Sasi, i Normanowie, jeszcze zanim angielski król Edward I opanował ją na dobre w XIII wieku.

Môn (wal. krowa) jest walijską nazwą wyspy. Angielska nazwa jest nieprawidłową formą nazwy pochodzącej z języka staronordyjskiego i oznacza "Wyspę Ongull". Natomiast starowalijskie nazwy to Ynys Dywyll ("Mroczna Wyspa") i Ynys y cedairn (cedyrn lub kedyrn, co oznacza "Wyspę dzielnego ludu").

Zabytki

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Britain’s largest islands. Ordnance Survey Blog, 2018-06-28. [dostęp 2018-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  2. a b Anglesey, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-03-26].