Apeel Sciences
Apeel Sciences – nastawiona na zysk spółka agrobiznesowo-biotechnologiczna założona w 2012 roku przez Jamesa Rogersa (obecny CEO firmy) w Santa Barbara w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych, która opracowała specjalną jadalną powłokę ochronną nakładaną na zewnętrzną skórkę owoców lub warzyw, złożoną z mieszaniny mono-acylogliceroli otrzymywanych z oleju z pestek winogron w wyniku reakcji estryfikacji i uwodorniania, pozwalającą na przedłużenie okresu przydatności do spożycia świeżych produktów rolnych i przyczyniającą się do zmniejszenia marnotrawstwa żywności[1]. Spółka Apeel wprowadziła na rynek dwa produkty: Edipeel (dodatek do żywności, będący powłoką ochronną) i Organipeel (zarejestrowany jako pestycyd); przed zastosowaniem oba preparaty wymagają uprzedniego przygotowania i stosowania ściśle według reguł podanych na opakowaniach[2].
Nazwa
edytujApeel Sciences jest nazwą, której spółka używa w świecie biznesu (tzw. (ang.) doing business as, skrót DBA[3]). Legalna nazwa spółki brzmi Apeel Technology Inc[4].
Nazwa spółki Apeel jest złożona z przedimka a, który zgodnie z regułami gramatycznymi poprzedza rzeczownik policzalny i wyrazu peel oznaczającego w języku angielskim skórkę na owocu lub warzywie[2], albowiem produkty Edipeel i Organipeel tworzą cienką powłokę na skórce owoców i warzyw, naśladując naturalną warstwę ochronną owoców i warzyw[2].
Taką samą nazwę jak przedsiębiorstwo Apeel noszą również płyn do czyszczenia Apeel, produkowany przez brytyjską firmę Evans Vanodine[5], i neutralizator zapachu Apeel, produkowany przez firmę australijską Oats Laboratories[6].
Działanie powłoki
edytuj
Wg danych producenta, nałożona cienka powłoka ochronna ma zapobiegać utracie wody (wysychaniu) i dostępowi tlenu (utlenianiu), w ten sposób spowalniając rozkład owoców i warzyw. Powłoka jest jadalna, bezsmakowa i bezzapachowa[7], niewidoczna dla ludzkiego oka, niedająca się zmyć[8]. W przeciwieństwie do wosku jest niewyczuwalna[9]. Powłoki są dostępne w wariatach do użycia po zbiorze, jak i przed[8].
Ochronną powłokę można nałożyć na powierzchnię owoców (tj. jagody, winogrona, owoce pestkowe, cytrusy, banany, mango, awokado) i warzyw (tj. cebule, łodygi, strąki, kwiaty i pąki kwiatowe, rośliny strączkowe, korzenie, bulwy)[10].
Eksperyment z owocami awokado chronionymi powłoką, przeprowadzony w wybranych sieciach supermarketów w Niemczech, wykazał 50% redukcję marnotrawstwa tej kategorii owoców i 20% wzrost ich sprzedaży[11].
Przypuszcza się, że w przyszłości powłoki ochronne firmy Apeel jeszcze bardziej wydłużą okres przydatności do spożycia owoców i warzyw oraz zmniejszą zapotrzebowanie na transport chłodniczy[9].
Skład chemiczny powłoki
edytuj
Uwaga! Działające związki chemiczne powłoki ochronnej są określane w dokumentach amerykańskich jako mieszanina mono-acyloglicerydów lub jako mono- i dwuglicerydy, jak np. w Codex Alimentarius[10].
Ochronna powłoka składa się z oczyszczonych, głównie nasyconych[10], mono- i dwuglicerydów[6], otrzymanych w wyniku reakcji chemicznych w warunkach przemysłowych[8][10] z tłuszczy i olejów pochodzenia roślinnego, naturalnie występujących w owocach i warzywach, które są głównym wyjściowym substratem[6].
W skład mieszaniny monoacylogliceroli wchodzi głównie (≥ 91%) 2,3-dihydroksypropyl palmitynian i (lub) 1,3-dihydroksypropan-2-yl palmitynian wraz z innymi monoglicerydami o różnej długości łańcucha węglowego. Stosunek tych monoglicerydów w produkcie zależy od przeznaczenia, zmienia się w zależności od rodzaju owocu lub warzywa (ze względu na różnice w wymaganiach mikroklimatycznych różnych gatunków owoców i warzyw[9]) oraz pożądanego okresu przedłużenia terminu przydatności do spożycia[12]. W czystej postaci monoglicerydy mają postać białego do bladożółtego proszku[12].
Maksymalne ilości mieszaniny monoacyklogliceroli potrzebne do uzyskania pożądanego efektu ochronnego, wynoszą przykładowo 108 g/100 kg jabłek, 118 g/100 kg truskawek czy 152 g/100 kg zielonej fasolki[10].
Dzienne spożycie monoglicerydów w diecie zawierającej warzywa i owoce z powłoką Apeel oszacowano na maksymalnie 218 mg/dzień dla jednej osoby w wieku od 2 lat wzwyż (3,6 mg/kg masy ciała/na dzień dla osoby o wadze 60 kg)[12][10], a średnio na 109 mg/dzień/osobę[10].
Amerykańska FDA określiła monoglicerydy w powłoce jako dodatki do żywności terminem „ogólnie uznane za bezpieczne” (skrót angielski: GRAS)[10]. W Ameryce powłoką są pokrywane owoce awokado i jabłka[6]. Na takich owocach znajduje się mała plakietka ze znakiem graficznym Apeel i informacją o nałożonej warstwie ochronnej[8].
Produkcja powłoki
edytuj
Pierwszy etap produkcji obejmuje mechaniczne wytłoczenie oleju z pestek winogron[10]. Olej z pestek winogron jest z natury bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe: kwas linolowy, kwas oleinowy, kwas α-linolenowy, kwas oleopalmitynowy, oraz kwasy tłuszczowe nasycone: kwas palmitynowy, kwas stearynowy[10].
Proces produkcji monoglicerydów rozpoczyna się od reakcji zabezpieczenia dwóch pierwszorzędowych grup hydroksylowych na szkielecie glicerolu do ugrupowań nieaktywnych[12].
Następnie przy użyciu kwaśnego katalizatora wolne kwasy tłuszczowe są selektywnie estryfikowane w miejscu drugorzędowej grupy hydroksylowej, aby uzyskać monoglicerydy[12]. Reakcja jest kontrolowana za pomocą nutralizatora katalizatora[10]. Po zajściu reakcji estryfikacji, stosując ekstrakcję ciecz-ciesz za pomocą wody i heptanu lub octanu etylu[10], usuwany jest nieprzereagowany glicerol, pozostałości katalizatora i jego środka neutralizującego[10], oczyszczając powstałe produkty[12].
Z kolei na drodze nowej reakcji chemicznej odszczepiane są uprzednio wprowadzone niereaktywne ugrupowania zabezpieczające pierwszorzędowe grupy hydroksylowe na szkielecie glicerolu. Następnie w obecności metalicznego katalizatora, którym jest wodorotlenek palladu osadzony na węglu, i gazowego wodoru, w środowisku rozpuszczalnika, przeprowadza się reakcję uwodornienia, w wyniku której powstają nasycone formy nienasyconych kwasów tłuszczowych[10].
Po zajściu tej reakcji metaliczny katalizator jest usuwany w procesie filtracji. Pozostały filtrat, produkt końcowy, którym są nasycone monoglicerydy, zostaje poddany krystalizacji i wysuszeniu[12].
Według przedsiębiorstwa Apeel wszystkie materiały i odczynniki używane przy produkcji są substancjami dopuszczonymi do kontaktu z żywnością, a podczas procesu produkcyjnego stosowane są zasady dobrej praktyki produkcyjnej[12].
Limity dla pozostałości rozpuszczalników w końcowym produkcie określono na: ≤ 100 mg/kg dla octanu etylu, ≤ 5 mg/kg dla acetonitrylu, ≤ 5 mg/kg dla toluenu, ≤ 25 mg/kg dla heksanu. Limity dla pozostałości metali ciężkich w końcowym produkcie określono na poziomie ≤ 1 mg/kg dla ołowiu, ≤ 3 mg/kg dla palladu i ≤ 0,2 mg/kg dla arsenu[12]. Limit dla diacyloglicerydu został określony na ≤7 %[12].
Edipeel
edytujPowłoka ochronna w postaci produktu o zastrzeżonej nazwie Edipeel przedsiębiorstwa Apeel została dopuszczona na rynku krajów Unii Europejskiej zgodnie z rozporządzeniem numer (EG) Nr. 1333/2008 jako dodatek do żywności stosowany w ilości niezbędnej (łac. quantum satis), nadający połysk owocom cytrusowym, mango, papaja, awokado, melonom, ananasom, bananom i granatom. Edipel został na podobnych zasadach dopuszczony do użytku w Wielkiej Brytanii, Norwegii i Szwajcarii, oraz do używania bez ograniczeń na owocach i warzywach w Kanadzie, Chili, Chinach, Kolumbii, Japonii, Kenii, Meksyku, Peru, Południowej Afryce i Stanach Zjednoczonych[13].
Organipeel
edytujInnym produktem spółki Apeel jest Organipeel – zarejestrowany w Stanach Zjednoczonych przez U.S. Environmental Protection Agency jako pestycyd antymikrobiologiczny[14] – proszek do sporządzania właściwego roztworu przez rozpuszczenie w wodzie. Otrzymanym roztworem spryskuje się produkty rolne przemieszczające się na taśmie lub zanurza się w nim owoce czy warzywa; w obu przypadkach pozostawia się je do wyschnięcia na powietrzu albo za pomocą suszarki[15]. Spółka Apeel nie ujawniła całego składu preparatu, a jedynie podała, że zawiera on 0,66% wagowych kwasu cytrynowego jako czynnika działającego i 99,34% wagowych innych składników[14].
Kontrowersje
edytujPowodem kontrowersji są m.in. poprodukcyjne pozostałości organicznych rozpuszczalników oraz metali ciężkich obecne w mieszaninie monoglicerydów[8][12].
Ponieważ przedsiębiorstwo Apeel nie ujawniło ponad 99% składu preparatu Organipeel, amerykańskie sklepy sieci Natural Grocers zdecydowały się nie sprzedawać produktów rolnych, zarówno ekologicznych jaki i nieekologicznych, potraktowanych preparatami Apeel[16].
Na stronie Change.org wezwano do bojkotu warzyw i owoców poddanych działaniu produktów Apeel do czasu ich dokładnego przetestowania. Pod naporem opinii publicznej dostawca produktów rolnych Stemilt Growers w Waszyngtonie zrezygnował z spryskiwania ekologicznych jabłek[17].
Pomimo że amerykańskie instytucje publiczne d/s ochrony zdrowia stwierdziły, że powłoka firmy Apeel na owocach i warzywach jest bezpieczna do konsumpcji[18], amerykańska organizacja Moms Across America, zajmująca się m.in. tematem zdrowej żywności, po zapoznaniu się z jej procesem produkcyjnym i innymi aspektami, uznała powłokę za mniej korzystną i bezpieczną niż wynikałoby z informacji producenta, zwracając uwagę, że składniki powłoki nie zostały przebadane pod kątem długoterminowego wpływu na zdrowie człowieka i na środowisko naturalne, oraz zostały dopuszczone do obrotu jedynie na podstawie wcześniejszych badań nad mono- i diglicerydami w diecie, a nie na bazie badań dotyczących bezpośrednio stosowania Edipeelu na owocach i warzywach. Organizacja wskazała też na możliwość kumulowania się w ludzkim ciele toksycznych związków, pozostałych w minimalnych ilościach po procesie produkcyjnym, w wyniku wielokrotnych konsumpcji, niemożliwość całkowitego zmycia powłoki z powierzchni owoców i warzyw, oraz na finansowanie firmy Apeel przez inwestorów, z których niektórzy mogą budzić zastrzeżenia. W spółkę Apeel zainwestowali m.in. Bill & Melinda Gates Foundation, Fundacja Rockefellera, 23andMe, Katy Perry i Oprah Winfrey[19].
Przypisy
edytuj- ↑ Apeel Science. International Finance Corporation World bank Group. [dostęp 2024-06-28]. (ang.).
- ↑ a b c Product safety information Edipeel Instructions for use. Apeel Sciences Santa Barbara California. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ What is a DBA & When to File One For Your Business. Wolters Kluwer. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).
- ↑ Apeel Sciences. Crunch base. [dostęp 2024-06-28]. (ang.).
- ↑ Safety Data Sheet Apeel. Evans Vanodine International plc, 2022. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ a b c d Angelo Fichera: Posts misrepresent safety of produce-protecting solution from Apeel. The Associated Press, 2023. [dostęp 2024-06-28]. (ang.).
- ↑ Marije Van Dalen: Apeel. International Food Waste Coalition, 2024. [dostęp 2024-06-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e Is Apeel Safe? 3 Things You Need to Know. Saint John's Organic Farm, 2023. [dostęp 2024-06-28]. (ang.).
- ↑ a b c Constanze Tillmann: Edipeel: Spray it fresh. Interpack Processing & Packaging. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Apeel Sciences GRAS Notice Submission for a Mixture of Monoacylglycerides Derived from Grape Seed. Office of Food Additive Safety Center for Food Safety and Applied Nutrition Food and Drug Administration (strony: 3, 4, 8 do 10), 2019. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ Innovative solution helps EDEKA & Apeel cut retail food waste by 50%. Komisja Europejska Newsroom, 2020. [dostęp 2024-06-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Dennis M. Keefe: Agency Response Letter GRAS Notice No. GRN 000648. Agencja Żywności i Leków, 2016. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ Productinformatieblad Apeel (Edipeel™) Europese Unie. 2023, wersja 5.0. [dostęp 2024-06-28]. (niderl.).
- ↑ a b Organipeel master label. U.S. Environmental Protection Agency, 2019. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ Apeel Organipeel. Pesticide Information Center OnLine (PICOL) Database Washington State University. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ Key Takeaways from the Apeel Controversy and Where We Go From Here. 2023. [dostęp 2024-06-29]. (ang.).
- ↑ Nathan Gardner: Boycott Apeel coated produce worldwide until further testing is done. Change.org. [dostęp 2024-07-01]. (ang.).
- ↑ Saladin Salem: Apeel food additive is safe, health authorities say. AFP USA, 2023. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).
- ↑ Jennifer Wolff-Gillispie; Anne Temple, posted by: Apeel Fruit and Vegetable Protective Coating Is Not So Appealing When You Break It Down. Moms Across America, 2023. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).