Boris Wasiljew

radziecki i rosyjski prozaik i dramaturg

Boris Lwowicz Wasiljew (ur. 21 maja 1924 w Smoleńsku, zm. 11 marca 2013 w Moskwie) – rosyjski pisarz, prozaik, dramaturg i scenarzysta filmowy.

Boris Wasiljew
Борис Васильев
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 maja 1924
Smoleńsk, ZSRR

Data i miejsce śmierci

11 marca 2013
Moskwa

Narodowość

rosyjska

Dziedzina sztuki

literatura, film

Epoka

proza

Ważne dzieła

Tak tu cicho o zmierzchu,
W ewidencji nie figuruje

Odznaczenia
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Przyjaźni Order Przyjaźni Narodów
Nagrody

Nagroda Państwowa ZSRR Nagroda Prezydenta FR Dyplom Honorowy Prezydenta FR

Życiorys

edytuj

Urodził się w Smoleńsku. Był synem zawodowego oficera carskiej, a następnie czerwonej (Lwa Aleksandrowicza, ur. 1892). Jego matka – Jelena Nikołajewna z d. Alieksiejewa (ur. 1892) pochodziła ze starego szlacheckiego rodu, skoligaconego z rodami Puszkina i Tołstoja. Od dziecka przejawiał zainteresowania humanistyczne. W czasach szkolnych aktywnie uczestniczył w działalności teatrzyku amatorskiego i współredagował szkolną gazetkę.

Po napaści Niemiec na ZSRR zgłosił się na ochotnika na front i z oddziałem ochotników-komsomolców walczył pod Smoleńskiem. Następnie służył w wojskach powietrznodesantowych (w 8 gwardyjskim pułku powietrznodesantowym i 3 gwardyjskiej dywizji powietrznodesantowej). W marcu 1943 został ciężko ranny podczas wykonywania zadania bojowego. Później w swojej twórczości często sięgał do tematyki wojennej. W 1948 ukończył Wojskową Akademię Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych Armii Czerwonej im. I. W. Stalina. Podczas studiów na tej uczelni poznał swoją późniejszą żonę, również studentkę akademii – Zorię Poljak. W latach 1948–1953 służył jako wojskowy inżynier na Uralu. Z armii odszedł w 1954 w stopniu kapitana. Później wspominał, że zdecydował się opuścić wojsko, aby w całości poświęcić się działalności literackiej. W latach 1952–1989 – członek KPZR.

Debiutował w 1954 sztuką Oficerowie. Był autorem wielu sztuk teatralnych, opowiadań, nowel. Szeroką popularność zdobył jednak dopiero w 1969 powieścią Tak tu cicho o zmierzchu. W 1972 została ona sfilmowana, a dosyć udana adaptacja przewyższyła popularnością samą powieść. Wasiljew za scenariusz napisany do tego filmu otrzymał nagrodę państwową. Spektakl teatralny w reżyserii Jurija Lubimowa oparty na wątkach powieści był wystawiany na deskach moskiewskiej Taganki przez kilka następnych lat. Kolejnymi głośnymi powieściami Wasiljewa były: W ewidencji nie figuruje z 1974 i Jutro była wojna z 1984, które również dotyczyły okresu wielkiej wojny ojczyźnianej. W innych swoich powieściach pisarz nawiązywał m.in. do problematyki ekologicznej (Nie strzelajcie do białych łabędzi, 1973), wojny rosyjsko-tureckiej 1877–1878 (To, co było, i to, czego nie było, 19771980), stalinizmu (Pozdrowienia od babci Lory, 1988). W 1982 wydał powieść autobiograficzną o latach dzieciństwa i młodości pt. Mkną moje konie. Jego powieści zostały przetłumaczone na wiele języków i były wydawane w wielu krajach, również i w Polsce. Wiele z nich zostało sfilmowanych, a sam Wasiljew był autorem scenariuszy tych adaptacji. Wasiljew jest autorem epickiego cyklu historycznego Opowieści o Starej Rusi, w której od 1996 do 2007 opublikował 7 powieści oraz cyklu Historia rodu Oleksinskich – 6 książek w latach 19771998.

Twórczość

edytuj

Wybrane powieści i opowiadania

edytuj
  • (1957) Kuter Iwana
  • (1960) Długi dzień
  • (1969) Tak tu cicho o zmierzchu
  • (1970) Ostateczny dzień
  • (1973) Nie strzelajcie do białych łabędzi
  • (1974) W ewidencji nie figuruje
  • (1976) Weteran
  • (1979) Walka spotkaniowa
  • (1980) Sześciu wspaniałych
  • (1982) Mkną moje konie
  • (1984) Jutro była wojna
  • (1987) I był wieczór i był ranek
  • (1988) Macie pozdrowienia od Baby Jagi
  • (1997) Kniaz' Jarosław i jego synowie
  • (2001) Głusza
  • (19771998) Historia rodu Oleksinskich (cykl)
  • (19962007) Opowieści o Starej Rusi (cykl)

Sztuki teatralne

edytuj
  • (1954) Oficerowie
  • (1955) Pukajcie, a będzie otwarte

Scenariusze filmowe

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Florian Nieuważny (red.): Słownik pisarzy rosyjskich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1994. ISBN 83-214-0961-X.
  • Wolfgang Kazak: Lieksikon russkoj litieratury XX wieka. Moskwa: Kultura, 1996. ISBN 5-8334-0019-8.

Linki zewnętrzne

edytuj