Coca-Cola
Coca-Cola (w USA, Kanadzie, Australii i Wielkiej Brytanii znana jako Coke) – marka napoju gazowanego przedsiębiorstwa The Coca-Cola Company. Powstała pod koniec XIX wieku i jest jedną z najpopularniejszych i najbardziej rozpoznawalnych marek na świecie. Od 1960 roku kształt butelki jest prawnie zastrzeżony. Coca-cola jest jedną z ikon kultury masowej XX wieku, jak również jednym z symboli Stanów Zjednoczonych.
| napój bezalkoholowy | |
| |
| Inne nazwy |
Coke |
|---|---|
| Data i miejsce wprowadzenia |
1886 |
| Twórca | John Pemberton |
| Producent | The Coca-Cola Company |
| Odmiany | |
|
Caffeine-Free, Cherry, New Coke, with Lemon, Vanilla, Lime, Raspberry, Black Cherry Vanilla, Blāk, Citra, Orange, Zero, Light, Coca Cola Life | |
| Składniki | |
|
woda, cukier, dwutlenek węgla, karmel amoniakalno-siarczynowy (E150d), kwas fosforowy (E338), aromaty, kofeina | |
| Uwagi | |
| |
| Strona internetowa | |
.jpg)
Historia Edytuj
Oryginalna receptura coca-coli została opracowana przez Johna S. Pembertona, farmaceutę z Atlanty[1]. Był to jego drugi napój na bazie liści koki i orzechów koli (pierwszy nosił nazwę Pemberton’s French Wine Coca)[potrzebny przypis]. Sprzedaż rozpoczął 8 maja 1886 r. na ulicy, mieszając wytworzony przez siebie koncentrat z wodą sodową, w cenie 5 centów za szklankę[1]. Początkowo sprzedaż coca-coli nie była rentowna, jednak po przejęciu jej przez Asę Candlera (który w 1893 roku zarejestrował oficjalnie markę) i jego sprawnym zabiegom marketingowym napój stał się hitem, a zyski ze sprzedaży osiągnęły 50 mln USD w 1912 roku. Po śmierci Candlera w 1919 przedsiębiorstwo przeszło w ręce bankiera, Ernesta Woodruffa, a później w ręce jego syna, Roberta Woodruffa, który kierował spółką do śmierci w 1985 roku.
W 1906 roku rozpoczęła się ekspansja przedsiębiorstwa poza Stany Zjednoczone. Coca-cola trafiła m.in. na Kubę i do Panamy.
Coca-cola pojawiła się w butelkach w 1894 roku za sprawą dwóch przedsiębiorców, którzy otrzymali od Asy Candlera prawa do rozlewania napoju za cenę symbolicznego jednego dolara. W 1955 roku coca-cola pojawiła się także w puszkach.
Napój trafił nawet do Chińskiej Republiki Ludowej, gdzie w 1978 roku władze państwowe zezwoliły na jego sprzedaż.
W 1985 roku przedsiębiorstwo próbowało zmienić formułę napoju, wprowadzono ją na rynek, jednak na skutek protestów przywrócono poprzednią recepturę coca-coli i sprzedawano równocześnie pod nazwą „Coca-Cola Classic”. Ostatecznie nowa formuła napoju nie przyjęła się i produkcja została wstrzymana.
W 2009 roku wprowadzono automat Coca-Cola Freestyle.
Wartość odżywcza Edytuj
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Warianty Edytuj
Dostępne Edytuj
- Coca-Cola – klasyczna wersja napoju.
- Coca-Cola Cherry – wersja napoju o smaku wiśniowym.
- Coca-Cola Vanilla – wersja napoju o smaku waniliowym.
- Coca-Cola Georgia Peach – wersja napoju o smaku brzoskwiniowym.
- Coca-Cola California Raspberry – wersja napoju o smaku malinowym.
- Coca-Cola Lime - wersja napoju o smaku limonki.
- Caffeine Free Coca-Cola – odmiana niezawierająca kofeiny.
- Caffeine Free Diet Coke – niskokaloryczna odmiana niezawierająca kofeiny.
- Diet Coke – niskokaloryczna, klasyczna wersja napoju.
- Diet Coke Zesty Blood Orange – niskokaloryczna wersja napoju o smaku pomarańczowym.
- Diet Coke Feisty Cherry – niskokaloryczna wersja napoju o smaku wiśniowym.
- Diet Coke Twisted Mango – niskokaloryczna wersja napoju o smaku mango.
- Diet Coke Ginger Lime – niskokaloryczna wersja napoju o smaku limonki i imbiru.
- Diet Coke Lime – niskokaloryczna wersja napoju o smaku limonki.
- Coca-Cola Life – niskokaloryczna wersja napoju, słodzona stewią.
- Coca-Cola Raspberry Zero – niskokaloryczna wersja o smaku malinowym.
- Coca-Cola Zero – niskokaloryczna, bezcukrowa wersja o smaku zbliżonym do oryginalnej Coca-Coli.
- Coca-Cola Cherry Zero – niskokaloryczna wersja napoju o smaku wiśniowym.
- Coca-Cola Peach Zero – niskokaloryczna wersja napoju o smaku brzoskwiniowym, dostępna w Polsce od 2019.
- Coca-Cola Light – coca-cola bez cukru, o smaku nieco innym niż oryginalny napój. Była dostępna w Polsce w latach 1993-2016. Nadal oferowana na innych rynkach.
- Coca-Cola Energy – napój energetyczny Coca-Cola.
- Coca-Cola Clear – jest zupełnie pozbawiona koloru, ma zero kalorii i wyraźny smak cytryny.
Wycofane Edytuj
- Coca-Cola Black Cherry Vanilla – wersja o smaku waniliowo-wiśniowym.
- Coca-Cola Black – wersja o smaku kawowym.
- Coca-Cola C2 – wersja o zmniejszonej ilości kalorii, węglowodanów i cukru
- Coca Cola Light Plus – niskokaloryczna coca-cola z dodatkowymi witaminami i minerałami.
- Coca-Cola with Raspberry – coca-cola z dodatkiem malin.
- New Coke – wersja, która miała zastąpić oryginalną coca-colę.
- Coca-Cola Light Sango – niskokaloryczna wersja o smaku czerwonej pomarańczy[3].
- Coca-Cola with Lemon – coca-cola z dodatkiem cytryny.
- Coca-Cola Citra – wersja o smaku cytrusowym.
- Coca-Cola Orange – coca-cola z dodatkiem pomarańczy.
- Coca-Cola Zero Caffeine Free – niskokaloryczna cola, bez dodatku kofeiny.
Coca-Cola w Polsce Edytuj
Coca-Cola pojawiła się w Polsce tuż przed II wojną światową i była oferowana w warszawskiej Adrii[4]. Napój został wstępnie zaprezentowany na Targach Poznańskich w 1957 roku. W tym czasie Coca-Cola była otwarta na uruchomienie produkcji w Polsce. Miała być wytwarzana w przedsiębiorstwie pn. Polskie Zakłady Coca-Coli na Podstawie Oryginalnej Licencji w Gdańsku. Polska miała mieć prawo do eksportu Coca-Coli do innych krajów Bloku Wschodniego, w tym Związku Radzieckiego. Zapłata miałaby następować w eksporcie gotowego produktu, a także w produkcji i eksporcie oryginalnych szklanych butelek Coca-Coli do Stanów Zjednoczonych i krajów Europy Zachodniej. Mimo poparcia władz wojewódzkich i komitetu przeciwalkoholowego, polskie władze centralne zablokowały projekt z różnych przyczyn (np. konieczność ustalania ze stroną zagraniczną osób w zarządzie przedsiębiorstwa)[5].
Dostępność coca-coli była więc ograniczona w następnych latach wyłącznie do sklepów sprzedających za waluty. W 1972 roku dzięki umowie między władzami PRL a koncernem rozpoczęto produkcję w kraju i zwiększono dystrybucję. Coca-cola produkowana była na amerykańskiej licencji przez Browary Warszawskie oraz Górnośląskie Zakłady Piwowarskie w Zabrzu i Tychach. Obecnie produkcja napoju odbywa się w dwóch zakładach: w Staniątkach (koło Niepołomic, kilkanaście kilometrów od Krakowa) i w Radzyminie (koło Warszawy). Do Coca-Cola HBC Polska należy również rozlewnia wód butelkowanych w Tyliczu. Łącznie zakłady zatrudniają ponad 2800 pracowników, a od 1991 roku inwestycje w Polsce przekroczyły 500 mln dolarów.
Coca-Cola w latach 2017-2020 zamierza przeznaczyć kolejne fundusze na rozwój swojego oddziału i prowadzonych działań w Polsce. Tym razem na polski rynek trafi 500 milionów złotych, których inwestycja ma pomóc w uzyskaniu jeszcze większego wzrostu sprzedaży[6].
W kulturze – krytyka Coca-Coli Edytuj
W połowie lat 50. polska prasa nazywała Coca-Colę stonką ziemniaczaną w płynie[7].
Polski poeta Adam Ważyk w socrealistycznym okresie swojej twórczości poświęcił coca-coli wiersz Piosenka o Coca-Cola[8]. Krytycznie odnosił się do coca-coli także Julian Tuwim[9].
Ola Synowiec w książce Dzieci szóstego słońca. W co wierzy Meksyk (Wydawnictwo Czarne, 2018) poświęciła jeden z reportaży problemom społecznym i środowiskowym, jakie powoduje Coca-Cola wśród rdzennych społeczności w stanie Chiapas w Meksyku[10].
Zobacz też Edytuj
Przypisy Edytuj
- ↑ a b The Birth of a Refreshing Idea - News & Articles, The Coca‑Cola Company [dostęp 2023-06-13].
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
- ↑ Coca-cola light sango. coca-cola.fr. [dostęp 2015-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (fr.).
- ↑ Maria Fredro-Boniecka Vogue Polska 10-11/2020
- ↑ Kamil Wrotkowski, Odrzucona propozycja produkcji napoju Coca-Cola w Polsce. Przyczynek do badań, „UR Journal of Humanities and Social Sciences”, 5 (4), 2017, s. 116–133, DOI: 10.15584/johass.2017.4.5, ISSN 2543-8379 [dostęp 2018-07-01].
- ↑ Pap, Wczoraj 16:05, 11 134, 500 mln zł na kolejne inwestycje Coca-Coli w Polsce, Business Insider, 16 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-17] (pol.).
- ↑ Stonka w płynie. Newsweek, 29 lipca 2007. [dostęp 2009-10-23].
- ↑ Vadim Makarenko: Piosenka o Coca-Cola. Wyborcza.pl, 2008-06-18. [dostęp 2020-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-06)].
- ↑ Marci Shore, Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem, Warszawa, 2008.
- ↑ Błogosławiona Coca-Cola. O coca-colonizacji meksykańskich dusz, [w:] Ola Synowiec, Dzieci szóstego słońca. W co wierzy Meksyk, Wydawnictwo Czarne, 2018, ISBN 978-83-8049-704-7.