Coca-Cola
Coca-Cola (w USA, Kanadzie, Australii i Wielkiej Brytanii powszechnie znana jako Coke) – marka napoju gazowanego przedsiębiorstwa The Coca-Cola Company. Powstała pod koniec XIX wieku i jest obecnie jedną z najpopularniejszych marek na świecie. Od 1960 roku charakterystyczny kształt butelki jest także prawnie zastrzeżony. Coca-cola jest jedną z ikon kultury masowej XX wieku.
| ||
| ||
| Inne nazwy | Coke | |
| Data i miejsce wprowadzenia | 1886 Atlanta, Stany Zjednoczone | |
| Twórca | John Pemberton | |
|---|---|---|
| Producent | The Coca-Cola Company | |
| Odmiany | ||
|
Caffeine-Free, Cherry, New Coke, with Lemon, Vanilla, Lime, Raspberry, Black Cherry Vanilla, Blāk, Citra, Orange, Zero, Light, Coca Cola Life | ||
| Składniki | ||
|
woda, cukier, dwutlenek węgla, karmel amoniakalno-siarczynowy (E150d), kwas fosforowy (E338), aromaty, kofeina | ||
| Uwagi | ||
| ||
| W projektach Wikimedia | ||
 Multimedia w Wikimedia Commons
| ||
 Teksty w Wikicytatach
| ||
| Strona internetowa | ||
Spis treści
HistoriaEdytuj
Receptura coca-coli została opracowana w 1886 roku przez J.S. Pembertona, farmaceutę z Atlanty. Był to jego drugi napój na bazie liści koki i orzechów koli (pierwszy nosił nazwę Pemberton’s French Wine Coca). Początkowo sprzedaż coca-coli nie była rentowna, jednak po przejęciu jej przez Asę Candlera (który w 1893 roku zarejestrował oficjalnie markę) i jego sprawnym zabiegom marketingowym napój stał się hitem, a zyski ze sprzedaży osiągnęły 50 mln USD w 1912 roku. Po śmierci Candlera w 1919 przedsiębiorstwo przeszło w ręce bankiera, Ernesta Woodruffa, a później w ręce jego syna Roberta Woodruffa, który kierował spółką do śmierci w 1985 roku.
W 1906 roku rozpoczęła się ekspansja przedsiębiorstwa poza Stany Zjednoczone. Coca-cola trafiła m.in. na Kubę i do Panamy.
Coca-cola pojawiła się w butelkach w 1894 roku za sprawą dwóch przedsiębiorców, którzy otrzymali od Asy Candlera prawa do rozlewania napoju za cenę symbolicznego jednego dolara. W 1955 roku coca-cola pojawiła się także w puszkach.
Napój trafił nawet do Chińskiej Republiki Ludowej, gdzie w 1978 roku władze państwowe zezwoliły na jego sprzedaż.
W 1985 roku przedsiębiorstwo próbowało zmienić formułę napoju. Po wielu przygotowaniach wprowadzono ją na rynek, jednak na skutek protestów przywrócono poprzednią recepturę coca-coli i sprzedawano równocześnie pod nazwą „Coca-Cola Classic”. Ostatecznie nowa formuła napoju nie przyjęła się i została wycofana przez koncern.
W 2009 roku wprowadzono automat Coca-Cola Freestyle.
Wartość odżywczaEdytuj
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
WariantyEdytuj
DostępneEdytuj
- Coca-Cola – klasyczna wersja napoju.
- Coca-Cola Cherry – wersja napoju o smaku wiśniowym
- Coca-Cola Vanilla – wersja napoju o smaku waniliowym
- Coca-Cola Georgia Peach– wersja napoju o smaku brzoskwiniowym
- Coca-Cola California Raspberry – wersja napoju o smaku malinowym
- Coca-Cola Lime - wersja napoju o smaku limonki
- Caffeine Free Coca-Cola – odmiana niezawierająca kofeiny
- Caffeine Free Diet Coke – niskokaloryczna odmiana niezawierająca kofeiny
- Diet Coke – niskokaloryczna, klasyczna wersja napoju
- Diet Coke Zesty Blood Orange – niskokaloryczna wersja napoju o smaku pomarańczowym
- Diet Coke Feisty Cherry – niskokaloryczna wersja napoju o smaku wiśniowym
- Diet Coke Twisted Mango – niskokaloryczna wersja napoju o smaku mango
- Diet Coke Ginger Lime – niskokaloryczna wersja napoju o smaku limonki i imbiru
- Diet Coke Lime – niskokaloryczna wersja napoju o smaku limonki
- Coca-Cola Life – niskokaloryczna wersja napoju, słodzona stewią.
- Coca-Cola Raspberry Zero – niskokaloryczna wersja o smaku malinowym.
- Coca-Cola Zero – niskokaloryczna, bezcukrowa wersja o smaku zbliżonym do oryginalnej Coca-Coli
- Coca-Cola Cherry Zero – niskokaloryczna wersja napoju o smaku wiśniowym
- Coca-Cola Peach Zero – niskokaloryczna wersja napoju o smaku brzoskwiniowym, dostępna w Polsce od 2019
- Coca-Cola Light – coca-cola bez cukru, o smaku nieco innym niż oryginalny napój. Była dostępna w Polsce latach 1993-2016. Nadal oferowana na innych rynkach.
- Coca-Cola Energy – napój energetyczny Coca-Cola.
- Coca-Cola Clear – jest zupełnie pozbawiona koloru, ma zero kalorii i wyraźny smak cytryny.
WycofaneEdytuj
- Coca-Cola Black Cherry Vanilla – wersja o smaku waniliowo-wiśniowym
- Coca-Cola Black – wersja o smaku kawowym
- Coca-Cola C2 – wersja o zmniejszonej ilości kalorii, węglowodanów i cukru
- Coca Cola Light Plus – niskokaloryczna coca-cola z dodatkowymi witaminami i minerałami
- Coca-Cola with Raspberry – coca-cola z dodatkiem malin
- New Coke – wersja, która miała zastąpić oryginalną coca-colę
- Coca-Cola Light Sango – niskokaloryczna wersja o smaku czerwonej pomarańczy[2]
- Coca-Cola with Lemon – coca-cola z dodatkiem cytryny
- Coca-Cola Citra – wersja o smaku cytrusowym
- Coca-Cola with Lime – coca-cola o smaku limonki.
- Coca-Cola Orange – coca-cola z dodatkiem pomarańczy
- Coca-Cola Zero Caffeine Free – niskokaloryczna cola, bez dodatku kofeiny
Coca-Cola w PolsceEdytuj
Do Polski napój trafił w 1957 roku. Został wstępnie zaprezentowany na Targach Poznańskich. W tym czasie Coca-Cola była otwarta na uruchomienie produkcji w Polsce. Miała być wytwarzana w przedsiębiorstwie pn. Polskie Zakłady Coca-Coli na Podstawie Oryginalnej Licencji w Gdańsku. Polska miała mieć prawo do eksportu Coca-Coli do innych krajów Bloku Wschodniego, w tym Związku Radzieckiego. Zapłata miałaby następować w eksporcie gotowego produktu, a także w produkcji i eksporcie oryginalnych szklanych butelek Coca-Coli do Stanów Zjednoczonych i krajów Europy Zachodniej. Mimo poparcia władz wojewódzkich i komitetu przeciwalkoholowego, polskie władze centralne zablokowały projekt z różnych przyczyn (np. konieczność ustalania ze stroną zagraniczną osób w zarządzie przedsiębiorstwa)[3].
Dostępność coca-coli była więc ograniczona w następnych latach wyłącznie do sklepów sprzedających za waluty. W 1972 roku dzięki umowie między władzami PRL a koncernem rozpoczęto produkcję w kraju i zwiększono dystrybucję. Coca-cola produkowana była na amerykańskiej licencji przez warszawskie zakłady piwowarskie oraz Górnośląskie Zakłady Piwowarskie w Zabrzu i Tychach. Obecnie produkcja napoju odbywa się w dwóch zakładach: w Staniątkach (koło Niepołomic, kilkanaście kilometrów od Krakowa) i w Radzyminie (koło Warszawy). Do Coca-Cola HBC Polska należy również rozlewnia wód butelkowanych w Tyliczu. Łącznie zakłady zatrudniają ponad 2800 pracowników, a od 1991 roku inwestycje w Polsce przekroczyły 500 mln dolarów.
Coca-Cola w latach 2017-2020 zamierza przeznaczyć kolejne fundusze na rozwój swojego oddziału i prowadzonych działań w Polsce. Tym razem na polski rynek trafi 500 milionów złotych, których inwestycja ma pomóc w uzyskaniu jeszcze większego wzrostu sprzedaży.[4]
W kulturze – krytyka Coca-ColiEdytuj
W połowie lat 50. polska prasa nazywała Coca-Colę stonką ziemniaczaną w płynie[5].
Polski poeta Adam Ważyk w socrealistycznym okresie swojej twórczości poświęcił coca-coli wiersz Piosenka o Coca-Cola[6]:
| „ | Dobrze wam było pić Coca-Cola (…)
Po Coca-Cola błogo, różowo (…) |
” |
Krytycznie odnosił się do coca-coli także Julian Tuwim:
| „ | Teraz Amerykanie wybierali się na Księżyc i obliczyli już nawet w dolarach, jaki będzie koszt przelotu jednej osoby. Macy’s założy tam filię swego babilońskiego przedsiębiorstwa, a firma Coca-Cola (która rocznie wydaje na reklamę więcej niż przedwojenna Polska na nowe szkoły i szpitale) będzie księżyczanom sprzedawała swoją mdłą lurę[7].
|
” |
| — Tuwim (list do Słonimskiego) | ||
Z kolei Jan Brzechwa w wierszu Głos Ameryki pomieszczonym w zbiorze satyr i humoresek Miejsce dla kpiarza (1967) pisał o coca-coli:
| „ | Chwal się gumą do żucia, chwal się coca-colą.
Niektórzy coca-colę od wolności wolą. |
” |
| — Jan Brzechwa, Głos Ameryki | ||
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)
- ↑ Coca-cola light sango (fr.). coca-cola.fr.
- ↑ Kamil Wrotkowski, Odrzucona propozycja produkcji napoju Coca-Cola w Polsce. Przyczynek do badań, „UR Journal of Humanities and Social Sciences”, 5 (4), 2017, s. 116–133, DOI: 10.15584/johass.2017.4.5, ISSN 2543-8379 [dostęp 2018-07-01].
- ↑ Pap, Wczoraj 16:05, 11 134, 500 mln zł na kolejne inwestycje Coca-Coli w Polsce, Business Insider, 16 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-17] (pol.).
- ↑ Stonka w płynie. Newsweek, 29 lipca 2007. [dostęp 23 października 2009].
- ↑ Tekst wiersza „Coca-Cola” Adama Ważyka.
- ↑ Marci Shore, Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem, Warszawa, 2008.