Diamant (1933)
Diamant (Q173) – francuski podwodny stawiacz min z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z sześciu jednostek typu Saphir. Okręt został zwodowany 18 maja 1933 roku w stoczni Arsenal de Toulon w Tulonie, a w skład Marine nationale wszedł 20 czerwca 1934 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. 27 listopada 1942 roku „Diamant” został samozatopiony w Tulonie. Podniesiony przez Włochów, został ponownie zatopiony przez alianckie samoloty 22 czerwca 1944 roku.
 Karta pocztowa przedstawiająca „Diamanta” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Projekt |
Q6 |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
21 lipca 1930 |
| Wodowanie |
18 maja 1933 |
 Marine nationale
| |
| Wejście do służby |
20 czerwca 1934 |
| Zatopiony |
samozatopiony 27 listopada 1942 |
| Los okrętu |
powtórnie zatopiony 22 czerwca 1944 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
65,9 m |
| Szerokość |
7,2 m |
| Zanurzenie |
4,3 m |
| Zanurzenie testowe |
80 m |
| Rodzaj kadłuba | |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1300 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 7000 Mm przy 7,5 w. |
| Uzbrojenie | |
| 32 miny, 7 torped 1 działo kal. 75 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 × 550 mm |
| Załoga |
42 |
Projekt i budowa edytuj
„Diamant” zamówiony został w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1928 roku[1][2]. Projekt otrzymał sygnaturę Q6[3]. Okręty otrzymały prosty i bezpieczny system przechowywania min, zwany Normand-Fenaux, w którym miny były przechowywane w szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, z bezpośrednim mechanizmem zwalniającym[1][2]. Powiększoną wersją okrętów typu Saphir były zbudowane na zamówienie Polski stawiacze min typu Wilk[4].
„Diamant” zbudowany został w Arsenale w Tulonie[1][3]. Stępkę okrętu położono 21 lipca 1930 roku[5][a], a zwodowany został 18 maja 1933 roku[1][6].
Dane taktyczno–techniczne edytuj
„Diamant” był średniej wielkości podwodnym stawiaczem min o konstrukcji dwukadłubowej[1][6]. Długość całkowita wynosiła 65,9 metra (64,9 metra między pionami), szerokość 7,2 metra i zanurzenie 4,3 metra[1][7][b]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 761 ton, a w zanurzeniu 925 ton[1][6][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa czterosuwowe silniki wysokoprężne Normand-Vickers o łącznej mocy 1300 KM[1][8]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM[1][6][d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[1][7]. Zasięg wynosił 7000 Mm przy prędkości 7,5 węzła w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 12 węzłów) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu[1][9]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[1][e]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[3].
Głównym uzbrojeniem okrętu były 32 miny kotwiczne Sautier-Harlé O-6 o masie 1090 kg każda (w tym 220 kg materiału wybuchowego), które były przechowywane w 16 pionowych szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, po dwie w szybie (system Normand-Fenaux)[10]. Okręt wyposażony był też w pięć wyrzutni torped: dwie stałe kalibru 550 mm na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny dwukalibrowy obracalny aparat torpedowy, mieszczący jedną torpedę kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm, usytuowany na rufie[3][10]. Łącznie okręt przenosił siedem torped, w tym pięć kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][6][f]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][6].
Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy[1][9][g].
Służba edytuj
„Diamant” wszedł do służby w Marine nationale 20 czerwca 1934 roku[5]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q173[3]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 21. dywizjonu 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z siostrzanym okrętem „Perle”)[11]. Dowódcą okrętu był w tym okresie kpt. mar. P.J.G.M. Lancelot[11]. W czerwcu 1940 roku „Diamant” był jednostką flagową 21. dywizjonu okrętów podwodnych w Tulonie, a jego dowódcą był kpt. mar. F.J. Bailleux[12][13]. 22 czerwca, w dniu zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami, okręt przebywał w Hyères[14]. W listopadzie 1940 roku „Diamant” znajdował się pod kontrolą rządu Vichy w składzie 5. grupy okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z „Galatée”, „Sirène”, „Naïade”, „Atalante” i „Perle”), gdzie został rozbrojony[15].
27 listopada 1942 roku, podczas ataku Niemców na Tulon, jednostka została samozatopiona[1][16]. 29 marca 1943 roku okręt został podniesiony przez Włochów, lecz 22 czerwca 1944 roku został ponownie zatopiony przez amerykańskie samoloty[5][17].
Uwagi edytuj
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89 i Gogin 2014 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w grudniu 1929 roku.
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że szerokość okrętu wynosiła 7,12 metra.
- ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200, Lipiński 1999 ↓, s. 540 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że wyporność okrętu na powierzchni wynosiła 669 ton.
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1100 KM.
- ↑ Gogin 2014 ↓ podaje, że okręt zabierał 75 ton paliwa.
- ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że okręt przenosił sześć torped.
- ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podaje, że załoga okrętu liczyła 40 osób.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
- ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89.
- ↑ a b c d e f g Gogin 2014 ↓.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 189.
- ↑ a b c Helgason 2020 ↓.
- ↑ a b c d e f Fontenoy 2007 ↓, s. 188.
- ↑ a b Lipiński 1999 ↓, s. 540.
- ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200.
- ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88.
- ↑ a b Dawidowicz 2009 ↓, s. 76.
- ↑ a b Kindell 1939 ↓.
- ↑ Kindell 1940a ↓.
- ↑ Franz 2016 ↓, s. 225.
- ↑ Kindell 1940b ↓.
- ↑ Kindell 1940c ↓.
- ↑ Rohwer 1942 ↓.
- ↑ Rohwer 1944 ↓.
Bibliografia edytuj
- Albert Dawidowicz. Najsławniejszy „klejnot”. „Militaria XX wieku – wydanie specjalne”. Nr 2 (9), 2009. Lublin: KAGERO. ISSN 1896-9208.
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Wojna się rozpoczyna. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65495-67-9.
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: SAPHIR submarines (1930-1937). Navypedia. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: FR Diamant. Allied Warships. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 4 of 4) Saturday 22nd - Sunday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1940 (Part 2 of 2) Friday 15th – Saturday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1933. London: Sampson Low, Marston & Co., 1933. (ang.).
- Jürgen Rohwer: Seekrieg 1942, November. Chronik des Seekrieges 1939-1945. [dostęp 2020-02-29]. (niem.).
- Jürgen Rohwer: Seekrieg 1944, Juni. Chronik des Seekrieges 1939-1945. [dostęp 2020-02-29]. (niem.).