Wikipedia

Ella Fitzgerald

amerykańska wokalistka jazzowa

Ella Jane Fitzgerald (ur. 25 kwietnia 1917 w Newport News, zm. 15 czerwca 1996 w Beverly Hills)[1][2] – amerykańska wokalistka jazzowa, zwana „pierwszą damą piosenki” (ang. First Lady of Song). Jedna z najwybitniejszych śpiewaczek w historii tego gatunku. Odznaczona Medalem Wolności przez prezydenta George’a Busha.

Ella Fitzgerald
Ilustracja
Ella Fitzgerald (1962)
Imię i nazwisko

Ella Jane Fitzgerald

Pseudonim

First Lady of Song, Lady Ella

Data i miejsce urodzenia

25 kwietnia 1917
Newport News

Data i miejsce śmierci

15 czerwca 1996
Beverly Hills

Przyczyna śmierci

cukrzyca

Typ głosu

mezzosopran

Gatunki

jazz (swing, bebop), blues

Zawód

wokalistka

Wydawnictwo

Decca, Capitol, Verve, Pablo

Powiązania

Chick Webb, Oscar Peterson, Ray Brown, Dizzy Gillespie, Louis Armstrong, Count Basie, Duke Ellington, Norman Granz, The Ink Spots

Zespoły
Ella Fitzgerald and Her Famous Orchestra
Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Narodowy Medal Sztuki (USA)
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

ŻyciorysEdytuj

W 1934 debiutowała w konkursie piosenki w „Apollo Theater” w nowojorskim Harlemie. Szybko została dostrzeżona jako obiecujący talent i zaangażowana do orkiestry swingowej Chicka Webba. Po jego śmierci objęła kierownictwo zespołu (1939) i zmieniła jego nazwę na Ella Fitzgerald and Her Famous Orchestra.

W 1941 rozpoczęła karierę solową, śpiewając w klubach i salach koncertowych Nowego Jorku. W tym czasie stworzyła wyróżniający się styl śpiewania – scat[3]. Od 1946 odbywała międzynarodowe podróźe koncerstowe z amerykańskim impresario Normanem Granzem i występowała m.in. z Countem Basiem, Dukiem Ellingtonem[3] oraz z grupą All Stars (w ramach Jazz at the Philharmonic). W 1965 wystąpiła w Polsce. Od połowy lat 50. XX wieku z powodzeniem nagrywała utwory George’a Gershwina i Cole Portera[3]

Trzykrotnie wychodziła za mąż. Jej drugim mężem był słynny kontrabasista Ray Brown, z którym adoptowała syna swojej kuzynki. Pod koniec życia straciła wzrok wskutek zaawansowanej cukrzycy, a w 1993 z powodu dalszych powikłań przeszła amputację nóg. Niedługo po ostatniej operacji zmarła w swoim domu w Beverly Hills. Została pochowana na cmentarzu Inglewood Park w Inglewood[4].

Wybrane nagrody i wyróżnieniaEdytuj

  • 1961: honorowe członkostwo Alpha Kappa Alpha
  • 1965: nagroda American Society of Composers, Authors and Publishers
  • 1967: honorowa prezesura The Martin Luther King Foundation
  • 1976: Award of Distinction przyznana przez The National Association of Sickle Cell Diseases
  • 1985: NEA Jazz Masters Award[5]
  • 1987: National Medal of Arts[6]

Wybrana dyskografiaEdytuj

  • 1949: South Pacific
  • 1956:
    • Ella Fitzgerald Sings the Cole Porter Songbook
    • Ella and Louis
    • Ella Fitzgerald Sings the Rodgers & Hart Songbook
  • 1957: Ella Fitzgerald Sings the Duke Ellington Songbook
  • 1958: Ella Swings Lightly
  • 1959: Ella Fitzgerald Sings the George and Ira Gershwin Songbook
  • 1960: Ella in Berlin: Mack the Knife
  • 1962: Ella Swings Brightly with Nelson

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Ella Fitzgerald Biography, biography.com [dostęp 2017-04-26] (ang.).
  2. ↑ Stephen Holden, Ella Fitzgerald, the Voice of Jazz, Dies at 79, nytimes.com, 16 czerwca 1996 [dostęp 2017-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-26] (ang.).
  3. ↑ a b c Tadeusz Nowak (red.), Oksfordzki słownik biograficzny, Warszawa: Bertelsmann Media, 1999, s. 151, ISBN 83-7227-109-7 (pol.).
  4. ↑ Kuba Koziołkiewicz, Była „pierwszą damą jazzu”. Mija 20 lat od śmierci Elli Fitzgerald, muzyka.onet.pl, 15 czerwca 2016 [dostęp 2017-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-27] (pol.).
  5. ↑ NEA Jazz Masters, arts.gov [dostęp 2017-04-26] (ang.).
  6. ↑ NEA – National Medal of Arts. nea.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-21)]..

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ella_Fitzgerald&oldid=68156938”