Ella Fitzgerald
Ella Jane Fitzgerald (ur. 25 kwietnia 1917 w Newport News, zm. 15 czerwca 1996 w Beverly Hills)[1][2] – amerykańska wokalistka jazzowa, zwana „pierwszą damą piosenki” (ang. First Lady of Song). Jedna z najwybitniejszych śpiewaczek w historii tego gatunku. Odznaczona Medalem Wolności przez prezydenta George’a Busha.
| ||
 Ella Fitzgerald (1962) | ||
| Imię i nazwisko | Ella Jane Fitzgerald | |
| Pseudonim | First Lady of Song, Lady Ella | |
| Data i miejsce urodzenia | 25 kwietnia 1917 Newport News | |
| Data i miejsce śmierci | 15 czerwca 1996 Beverly Hills | |
| Przyczyna śmierci | cukrzyca | |
| Typ głosu | mezzosopran | |
| Gatunki | jazz (swing, bebop), blues | |
| Zawód | wokalistka | |
| Wydawnictwo | Decca, Capitol, Verve, Pablo | |
| Powiązania | Chick Webb, Oscar Peterson, Ray Brown, Dizzy Gillespie, Louis Armstrong, Norman Granz, The Ink Spots | |
| Zespoły | ||
| Ella Fitzgerald and Her Famous Orchestra | ||
| Odznaczenia | ||
 
| ||
| Strona internetowa | ||
ŻyciorysEdytuj
W 1934 debiutowała w konkursie piosenki w „Apollo Theater” w nowojorskim Harlemie. Szybko została dostrzeżona jako obiecujący talent i zaangażowana do orkiestry swingowej Chicka Webba. Po jego śmierci objęła kierownictwo zespołu (1939) i zmieniła jego nazwę na Ella Fitzgerald and Her Famous Orchestra.
W 1941 rozpoczęła karierę solową, śpiewając w klubach i salach koncertowych Nowego Jorku. Po II wojnie światowej występowała m.in. z grupą All Stars w ramach Jazz at the Philharmonic. Z JATP koncertowała również w Europie. W 1965 wystąpiła w Polsce.
Trzykrotnie wychodziła za mąż. Jej drugim mężem był słynny kontrabasista Ray Brown, z którym adoptowała syna swojej kuzynki. Pod koniec życia straciła wzrok wskutek zaawansowanej cukrzycy, a w 1993 z powodu dalszych powikłań przeszła amputację nóg. Niedługo po ostatniej operacji zmarła w swoim domu w Beverly Hills. Została pochowana na cmentarzu Inglewood Park w Inglewood[3].
Wybrane nagrody i wyróżnieniaEdytuj
- 1960 honorowe członkostwo Alpha Kappa Alpha
- 1965 nagroda American Society of Composers, Authors and Publishers
- 1967 honorowa prezesura The Martin Luther King Foundation
- 1976 Award of Distinction przyznana przez The National Association of Sickle Cell Diseases
- 1985 NEA Jazz Masters Award[4]
- 1987 National Medal of Arts[5]
Wybrana dyskografiaEdytuj
- 1956 Ella Fitzgerald Sings the Cole Porter Songbook
- Ella and Louis
- Ella Fitzgerald Sings the Rodgers & Hart Songbook
- 1957 Ella Fitzgerald Sings the Duke Ellington Songbook
- 1958 Ella Swings Lightly
- 1959 Ella Fitzgerald Sings the George and Ira Gershwin Songbook
- 1960 Ella in Berlin: Mack the Knife
- 1962 Ella Swings Brightly with Nelson
PrzypisyEdytuj
- ↑ Ella Fitzgerald Biography, biography.com [dostęp 2017-04-26] (ang.).
- ↑ Stephen Holden, Ella Fitzgerald, the Voice of Jazz, Dies at 79, nytimes.com, 16 czerwca 1996 [dostęp 2017-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-26] (ang.).
- ↑ Kuba Koziołkiewicz, Była "pierwszą damą jazzu". Mija 20 lat od śmierci Elli Fitzgerald, muzyka.onet.pl, 15 czerwca 2016 [dostęp 2017-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-26] (pol.).
- ↑ NEA Jazz Masters, arts.gov [dostęp 2017-04-26] (ang.).
- ↑ NEA – National Medal of Arts
Linki zewnętrzneEdytuj
- Ella Fitzgerald w AllMusic (ang.)