Wikipedia

Fredy Perlman

Fredy Perlman (ur. 20 sierpnia 1934 w Brnie, zm. 26 lipca 1985 w Detroit) – amerykański pisarz, wydawca, profesor i aktywista polityczny. Jego najpopularniejsza praca, książka Against His-Story, Against Leviathan! szczegółowo opisuje wzrost dominacji państwa, opowiadając historię za pomocą hobbesowskiej metafory Lewiatana. Chociaż Perlman był przeciwnikiem ideologii i twierdził, że jedynym „-istą”, któremu by odpowiedział, był „wiolonczelista”, jego praca jako autora i wydawcy wywarła wpływ na współczesną myśl anarchistyczną.

Fredy Perlman
Data i miejsce urodzenia

20 sierpnia 1934
Brno

Data i miejsce śmierci

26 lipca 1985
Detroit

Zawód, zajęcie

wykładowca, pisarz, tłumacz, filozof, aktywista polityczny

Życiorys edytuj

Perlman urodził się 29 sierpnia 1934 w Brnie w Czechosłowacji, jako dziecko Henry'ego i Marthy Perlmanów[1]. W 1938 rodzinca wyemigrowała do Cochabamby w Boliwii, tuż przed przejęciem władzy przez nazistów. Do Stanów Zjednoczonych przyjechali w 1945 i ostatecznie osiedlili się w Lakeside Park w stanie Kentucky[2].

Fredy Perlman w 1952 uczęszczał do Morehead State College w Kentucky, a następnie w latach 1953–55 na Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles. Był pracownikiem uczelnianej gazety „The Daily Bruin”, jednak opuścił ją, kiedy administracja uniwersytetu zmieniła statut gazety, zakazując jej nominowania własnych redaktorów. Wraz z czterema innymi osobami przystąpił do publikacji niezależnej gazety „The Observer”, którą rozdawali na publicznym chodniku przy przystanku autobusowym kampusu, „tradycyjnym centrum dystrybucji literatury spoza kampusu”[3].

Uzyskał tytuł magistra na Uniwersytecie Columbia i doktorat z filozofii na Uniwersytecie w Belgradzie w Jugosławii[1].

6 stycznia 1958 wziął ślub z Lorraine Nybakken w Nowym Jorku[1].

Życie zawodowe edytuj

W latach 1966-69 Perlman mieszkał ze swoją żoną w Kalamazo. Prowadził zajęcia z nauk społecznych na Western Michigan University i wywołał oburzenie wśród niektórych członków wydziału, kiedy kazał studentom prowadzić własne zajęcia i oceniać siebie. Podczas swojego pierwszego roku w Kalamazoo, on i Miloš Samardzija, jeden z jego profesorów z Belgradu, przetłumaczyli książkę Izaaka Iljicza Rubina Очерки по теории стоимости Маркса (pol. Eseje o teorii wartości Marksa)[4]. Perlman napisał wprowadzenie do książki zatytułowane An Essay on Commodity Fetishism[5].

W maju 1968, po dwóch tygodniach wykładów w Turynie we Włoszech, Perlman pojechał do Paryża ostatnim pociągiem, zanim ruch kolejowy został zamknięty przez niektóre strajki, które w tym sezonie ogarnęły Europę Zachodnią. Sam brał udział w majowych zamieszkach w Paryżu i pracował w centrum Censier z komitetem fabrycznym Citroëna. Po powrocie do Kalamazoo w sierpniu, współpracował z Rogerem Gregoire'em pisząc książkę Worker-Student Action Committees. France May ’68[6].

Podczas ostatniego roku w Kalamazoo Perlman opuścił uniwersytet i wraz z kilkoma innymi osobami, głównie studentami, zainaugurował magazyn „Black and Red”, którego ukazało się sześć numerów. Typografia i układ były wykonywane w domu Perlmana, a druk w Radical Education Project w Ann Arbor w stanie. W styczniu 1969 Perlman ukończył The Reproduction of Daily Life[7]. Podróżując po Europie wiosną 1969 spędził kilka tygodni w Jugosławii, gdzie napisał Birth of a Revolutionary Movement in Yugoslavia[8].

W sierpniu 1969 on i jego żona Lorraine przenieśli się do Detroit, gdzie napisał The Incoherence of the Intellectual i współpracował z grupą osób przy tłumaczeniu książki Społeczeństwo spektaklu autorstwa Guya Deborda publikując w 1970 pierwsze angielskie tłumaczenie kluczowego tekstu Międzynarodówki Sytuacjonistycznej[9].

W latach 1971–1976 pracował nad kilkoma książkami, własnymi (Manual for Revolutionary Leaders[10], Letters of Insurgents[11]), jak i przekładami (История махновского движения 1918-1921 Piotra Arszinowa, Nieznaną rewolucją Wolina i Errance de l'humanité Jacques Camatte’a[12][4]).

Książka Letters of Insurgents została napisana przez Perlmana w formie listów wysyłanych między dwiema osobami pochodzącymi z Europy Wschodniej, z których jedna uciekła na Zachód. W ich treści zostaje przedstawione antyautorytarne spojrzenie na życie zarówno na tzw. „Demokratycznym Zachodzie”, jak i na tzw. „Komunistycznym Wschodzie” epoki zimnej wojny[11]. Chociaż autor spędził większość swojego życia w Ameryce Północnej, to przez trzy lata mieszkał, pracował i nawiązywał przyjaźnie w Jugosławii[4].

W latach 1977–1980 studiował i spisywał historię świata. W tamtych okresie podróżował do Turcji, Egiptu, Europy i różnych regionów Stanów Zjednoczonych, aby odwiedzić historyczne miejsca. W 1980 rozpoczął pisanie obszernej pracy historycznej dotyczącej Detroit i okolic – The Strait[13]. Nie ukończył jej, a pierwszy i ostatni rozdział pozostały nienapisane. W lipcu 1985 oszacował, że skompletowanie i zredagowanie rękopisu zajmie mu osiem lub dziesięć miesięcy[4].

Małżeństwo Perlmanów pomagało przy wydawaniu anarchistycznego czasopisma „Fifth Estate”, zajmując się składem i korektą, a także pisząc artykuły. W tamtym czasie Fredy Perlman publikuje Anti-Semitism and the Beirut Pogrom[14]

W latach 1982–83 zawiesił pracę nad The Strait, aby skupić się nad inną książką – Against His-Story, Against Leviathan[15], która miała stanowić krytykę społeczeństwa technologicznego. Historyk anarchistyczny John P. Clark twierdzi, że książka jest komentarzem Perlmana dotyczącym tego, co uważał za „tysiącletnią historię ataku technologicznej megamaszyny na ludzkość i Ziemię”. Clark zauważa również, że praca omawia „anarchistyczne ruchy duchowe”, takie jak ruch Żółtych Turbanów w starożytnych Chinach czy Bractwo Wolnego Ducha w średniowiecznej Europie[16]. Książka po raz pierwszy zdefiniowała nurt anarchoprymitywizmu[17] i była głównym źródłem inspiracji dla antycywilizacyjnych perspektyw we współczesnym anarchizmie, w szczególności w filozofii Johna Zerzana[18].

W 1984 Perlman wydał esej na temat nacjonalizmu zatytułowany The Continuing Appeal of Nationalism[19] (pol. Kuszenie nacjonalizmem).  Argumentuje w nim, że „nacjonaliści lewicowi bądź rewolucyjni nacjonaliści głoszą, że ich nacjonalizm nie ma nic wspólnego z nacjonalizmem faszystów i narodowych socjalistów, że ich nacjonalizm jest nacjonalizmem uciskanych, że obiecuje on wyzwolenie osobiste i kulturowe”.  I tak „by stawić czoło tym poglądom i ujrzeć je w szerszym kontekście, muszę zapytać, czym jest nacjonalizm – nie tylko ten nowy, rewolucyjny, ale też tamten dawniejszy, konserwatywny”. I tak konkluduje, że nacjonalizm jest pomocą w kapitalistycznej kontroli przyrody i ludzi niezależnie od ich pochodzenia. W ten sposób nacjonalizm zapewnia formę, dzięki której „każda uciskana populacja może stać się negatywem narodu uciskającego” i że „nie ma żadnego powodu, aby potomkowie prześladowanych pozostawali prześladowani, kiedy nacjonalizm daje im perspektywę zostania prześladowcami. Bliscy i dalsi krewni ofiar mogą stać się rasistowskim państwem narodowym; mogą sami zapędzać innych ludzi do obozów koncentracyjnych, przepychać innych ludzi do woli, toczyć przeciwko nim ludobójczą wojnę, zdobywać kapitał poprzez wywłaszczenie ich”[20].

Życie prywatne edytuj

Fredy Perlman był również wiolonczelistą, na której zaczął grać w latach 70. Okazjonalnie pobierał lekcje gry na instrumencie, jednak najczęściej swoje umiejętności rozwijał dwa razy w tygodniu podczas sesji muzyki kameralnej. W styczniu 1983 dołączył do sekcji wiolonczel Dearborn Orchestra[4], a w czerwcu 1985 wykonał kwartety Mozarta i Schumanna w ramach programu Physicians for Social Responsibility[21].

W 1976 Perlman przeszedł operację wymiany uszkodzonej zastawki serca. Przeżycie to zainspirowało go do napisania Who's Zerelli?, sztuki krytykującej autorytarne aspekty establishmentu medycznego[22]. Fredy Perlman zmarł 26 lipca 1985 podczas operacji serca w Detroit. Pozostawił żonę i brata, Petera Perlmana, który mieszkał w Lexington[1].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Iowa City Press-Citizen from Iowa City, Iowa on July 29, 1985 · Page 3 [online], Newspapers.com [dostęp 2020-12-24] (ang.).
  2. ↑ Fredy Perlman Reference Archive [online], www.marxists.org [dostęp 2020-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-24] (ang.).
  3. ↑ George Garrigues, A History of the UCLA Daily Bruin: Epilogue (1956 and After) [online], ulwaf.com, 7 października 2007 [dostęp 2020-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-07] (ang.).
  4. ↑ a b c d e Lorraine Perlman, Having Little, Being Much: A Chronicle of Fredy Perlman’s Fifty Years, 1989 [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-28] (ang.).
  5. ↑ Fredy Perlman, Commodity Fetishism: an introduction to I.I. Rubin’s Essay on Marx’s Theory of Value [online], The Anarchist Library [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-10] (ang.).
  6. ↑ Fredy Perlman, Roger Gregoire, Worker-Student Action Committees. France May ’68, 1969 [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-26] (ang.).
  7. ↑ Fredy Perlman, The Reproduction of Daily Life by Fredy Perlman 1969 [online], www.marxists.org [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-08] (ang.).
  8. ↑ Fredy Perlman, Birth of a Revolutionary Movement in Yugoslavia by Fredy Perlman 1969 [online], www.marxists.org [dostęp 2020-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-30] (ang.).
  9. ↑ Danielle Aubert (red.), The Detroit Printing Co-op: The Politics of the Joy of Printing, Los Angeles: Inventory Press, 2019, s. 134, ISBN 978-1-941753-25-5.
  10. ↑ Michael Velli, Lorraine Perlman, Fredy Perlman, Manual for Revolutionary Leaders [online] [dostęp 2020-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-30] (ang.).
  11. ↑ a b Fredy Perlman, Letters of Insurgents, Black and Red Press, 1976 [dostęp 2020-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-15] (ang.).
  12. ↑ Camatte: The Wandering of Humanity [online], www.marxists.org [dostęp 2020-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-16] (ang.).
  13. ↑ Fredy Perlman, The Strait, 1988 [dostęp 2020-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-20] (ang.).
  14. ↑ Fredy Perlman, Anti-Semitism and the Beirut Pogrom, The Anarchist Library, 1983 [dostęp 2020-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-18] (ang.).
  15. ↑ Fredy Perlman, Against His-story, Against Leviathan, 1983 [dostęp 2020-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-11] (ang.).
  16. ↑ John P. Clark, Anarchism, [w:] Encyclopedia of Religion and Nature, Continuum, 2008, s. 49–56, ISBN 978-1-84706-273-4.
  17. ↑ Karen Piper, Cartographic Fictions: Maps, Race, and Identity, New Brunswick: Rutgers University Press, 2002, s. 177, ISBN 978-0-8135-3073-4.
  18. ↑ Johnathan Purkis, Anarchy Unbound, [w:] Spencer Sunshine, John Moore (red.), I Am Not A Man, I Am Dynamite!: Friedrich Nietzsche and the Anarchist Tradition, Autonomedia, 2005, s. 6, ISBN 978-1-57027-121-2.
  19. ↑ Fredy Perlman, The Continuing Appeal of Nationalism, The Anarchist Library, 1984 [dostęp 2020-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-05] (ang.).
  20. ↑ Fredy Perlman, Kuszenie nacjonalizmem, Poznań: Oficyna Bractwo Trojka, 2018, ISBN 978-83-66114-04-3.
  21. ↑ Obituary of Fredy Perlman, The Anarchist Library, 1985 [dostęp 2020-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-27] (ang.).
  22. ↑ Fredy Perlman, „New Anarchist Review”, 1986 [zarchiwizowane z adresu 2017-04-04] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fredy_Perlman&oldid=71797128”