Gaspard Monge
Gaspard Monge (ur. 9 maja 1746 w Beaune, zm. 28 lipca 1818 w Paryżu) – francuski polityk i naukowiec: matematyk, fizyk oraz chemik, uważany za twórcę geometrii wykreślnej[1].
Data i miejsce urodzenia |
9 maja 1746 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
28 lipca 1818 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | |
Narodowość |
francuska |
Tytuł naukowy |
comte de Péluse |
Uczelnia | |
Życiorys
edytujPoczątki kariery
edytujMonge urodził się w rodzinie kupieckiej. Początkowo kształcił się w Kolegium Oratorian w Beaune. W roku 1762 rozpoczął naukę w Collège de la Trinité w Lyonie, gdzie w wieku 17 lat, po pierwszym roku nauki, został nauczycielem fizyki.
Po ukończeniu edukacji, w 1764 r. wrócił do Beaune, gdzie wykonał plan miasta w dużej skali, wymyślając metody obserwacji i konstruując potrzebne przyrządy. Plan, sprezentowany miastu, do dzisiaj jest przechowywany w jego bibliotece. Oficer saperów, który go zobaczył, napisał list do komendanta École Royale du Génie w Mézières, rekomendując Monge'a na stanowisko kreślarza.
Zajęcia polityczne i naukowe
edytujMonge w swym życiu pełnił wiele różnych funkcji. Od 1780 był członkiem Akademii Nauk w Paryżu. Był jednym z organizatorów École polytechnique, ministrem marynarki, oficerem artylerii, baronem, pedagogiem, organizatorem przemysłu obronnego, działał w komisji ustalającej miary i wagi.
Napisał wiele prac z metalurgii, optyki, mechaniki, chemii. Był współredaktorem encyklopedii, autorem słownika filozoficznego. Interesował się możliwościami lotów w powietrzu. Jako matematyk zajmował się rachunkiem różniczkowym, całkowym i wariacyjnym.
W latach 1798–1799 uczestniczył w wyprawie Napoleona do Egiptu.
Upamiętnienie
edytujJego nazwisko znajduje się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Monge Gaspard, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-05] .
- ↑ The Names of the 72 Scientists Listed on the Borders of Each of the Four Sides of the Eiffel Tower. toureiffel.paris. [dostęp 2011-11-20]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Gaspard Monge w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Monge, G.: Wykład statyki dla użycia szkół wydziałowych i wojewódzkich. Warszawa, 1820
- Gaspard Monge – publikacje w bibliotece Polona (fr. • pol.)
- ISNI: 0000000121356805
- VIAF: 61582661
- ULAN: 500009126
- LCCN: n85809576
- GND: 118784544
- NDL: 00471807
- LIBRIS: sq4693jb2xrc8hr
- BnF: 121412336
- SUDOC: 029879493
- SBN: LO1V137262
- NLA: 35717527
- NKC: mzk2006331724
- NTA: 073599026
- BIBSYS: 97036251
- CiNii: DA05261646
- Open Library: OL160969A
- PLWABN: 9810636779105606
- NUKAT: n2002067628
- J9U: 987007278613905171
- PTBNP: 1680083
- CANTIC: a10125668
- LNB: 000094827
- NSK: 000128326
- CONOR: 164905571
- BNC: 000180835
- ΕΒΕ: 139191
- LIH: LNB:CEkq;=B0