Wikipedia

Henryk Kieszkowski

ziemianin i polityk

Henryk Kieszkowski herbu Krzywda (ur. 10 maja 1821 w Hruszatycach, zm. 12 marca 1905 w Krakowie) – ziemianin, współzałożyciel i dyrektor Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie, poseł na Sejm Krajowy Galicji IV kadencji od 1878 do 1881.

Henryk Kieszkowski
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 maja 1821
Hruszatyce

Data i miejsce śmierci

12 marca 1905
Kraków

Poseł na Sejm Krajowy Galicji
Okres

od 1878
do 1881

Odznaczenia
Kawaler Orderu Leopolda (Austria)
Multimedia w Wikimedia Commons
Toast w Dąbrówce z okazji wyboru Władysława Mniszek-Tchorznickiego na kapitana Gwardii Narodowej podczas Wiosny Ludów na obszarze Galicji w 1848. Pierwszy z lewej Henryk Kieszkowski
Pogrzeb Henryka Kieszkowskiego
Grobowiec rodzinny

Życiorys edytuj

Wywodził się z rodu Kieszkowskich herbu Krzywda[1]. Był prawnukiem Kazimierza Kieszkowskiego, wnukiem Antoniego Kieszkowskiego (1739-1814) oraz synem Stanisława (1772–1842) z jego drugiego małżeństwa z Marianną Sigert von Sigertstein (zm. 1829 w Hruszatycach)[2]. Miał rodzeństwo przyrodnie: Elżbietę (po mężu Szydłowska), Adama (ur. 1795, dziedzic dóbr) i Pawła (dziedzic dóbr, członek Stanów Galicyjskich) oraz rodzeństwo rodzone: Sabinę (żona Jana Kantego Podoleckiego), Józefa (ur. 1808, oficer wojsk polskich), Julię (zamężna z Edwardem Tadeuszem Bielińskim), Waleriana (ur. 1820, dziedzic Tarnawy, podpułkownik wojsk polskich), Florentynę (zm. 1894, zamężna z Konstantym Hallerem), Zuzannę (zm. 1895, zamężna z Feliksem Hallerem), Malwinę (zamężna z Wojciechem Strzeleckim)[2][3]. Uczył się w gimnazjum w Samborze (1832–1833), gimnazjum w Buczaczu, a od 1835 w Przemyślu. W latach 1840–1844 studiował na Politechnice w Wiedniu.

15 lipca 1848 został przewodniczącym komisji organizującej Gwardię Narodową obwodu sanockiego. Dzierżawił różne majątki ziemskie, po ojcu odziedziczył Tarnawę Wyżną[4]. W połowie XIX wieku Henryk i Walerian Kieszkowscy byli właścicielami posiadłości tabularnej Tarnawa Niżna i Tarnawa Wyżna[5]. Zniechęcony niepowodzeniami w gospodarstwie, w 1858 przeprowadził się do Krakowa. Został członkiem Krakowskiego Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego, pracował jako likwidator w Pierwszym Austriackim Towarzystwie Ubezpieczeń w Wiedniu.

Zaangażował się w kampanię posła Franciszka Trzecieskiego na rzecz utworzenia polskiego towarzystwa ubezpieczeniowego. Na walnym zgromadzeniu 26 listopada 1860 po utworzeniu i uzyskaniu koncesji został wybrany dyrektorem-referentem Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie[6] i pełnił tę funkcję przez 36 lat[7].

Narażając się na ataki i oskarżenia o finansowanie powstania oraz rewizje w celu znalezienia broni towarzystw austriackich broniących swojej wyłączności na rynku ubezpieczeń w 1863, pomagał powstańcom, oferując kwatery i magazyny na broń. W latach 1865–1869 wprowadził nowe typy ubezpieczenia od gradobicia, na życie i wypadkowe.

W 1866 utworzył w Krakowie Kasę Oszczędności, w 1873 przejętą przez miasto; zasiadał w jej wielkim wydziale. W 1870 założył kasy zaliczkowe dla powiatów krakowskiego i chrzanowskiego. Przystępując do organizacji kółek rolniczych i ochotniczych straży pożarnych w Galicji, nawiązał kontakty z towarzystwami ubezpieczeniowymi w Królestwie Polskim i na Śląsku. W latach 1876–1890 był radnym miasta Krakowa, należąc początkowo do sekcji ekonomicznej, a później skarbowej. Był przewodniczącym koła radzieckiego.

5 listopada w 1878 został wybrany posłem Sejmu Krajowego IV kadencji (1877-1882) na miejsce zmarłego Józefa Badeniego, 25 lutego 1881 na jego miejsce wybrano Jana Tarnowskiego. W 1882 wszedł w skład Rady Nadzorczej Banku Krajowego. 1 maja 1886 został honorowym obywatelem Krakowa, 10 maja 1886 nadano mu honorowe obywatelstwo Sanoka[8][4]. Otrzymał też wiele tytułów honorowego członka instytucji finansowych w Galicji[4]. W 1892 opracował statut emerytalny oraz kasy zapomogowej dla urzędników towarzystwa. W 1890 odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Leopolda[9].

Został obwinionym defraudacji finansowych w wysokości 200 tys. florenów[10]. Po odejściu ze stanowiska dyrektora-referenta w TWU (1896) został obdarzony funkcją kuratora honorowego[11]. W 1897 wykrycie poważnej defraudacji wykazało potrzebę reformy administracji TWU. Kieszkowski złożył dymisję, a jego pożegnanie z pracownikami TWO odbyło się 27 maja 1897. Wycofał się z życia publicznego, a na pokrycie strat finansowych w Towarzystwie przekazał swoją pensję emerytalną i oddał mieszkanie pozostawione mu dożywotnio. Na uroczystym pożegnaniu Rada Nadzorcza pozostawiła mu godność dożywotniego honorowego kuratora Towarzystwa.

O defraudacje w TWU został też obwiniony pracujący także tam jego syn Czesław Kieszkowski, a po ujawnieniu sprawy w październiku 1897[12][13][14] i ucieczce syna za granicę Henryk Kieszkowski pokrył szkody wyrządzone przez syna (ponad 100 tys. koron)[15]. Ostatecznie pod koniec lipca 1911 złożył pierwsze zeznania przed sądem[16]. W latach 1898–1900 spisał swój pamiętnik będący historią powstania i rozwoju towarzystwa ubezpieczeniowego.

W 1845 ożenił się z Zofią Leszczyńską herbu Sas (1829-1917, córka Jana[4], właściciela majątku Turzepole). Miał dziesięcioro dzieci (czworo zmarło w wieku niemowlęcym), córki Helenę (zamężna z architektem Tomaszem Prylińskim), Zofię (zamężna ze Stanisławem Chełmickim), Felicję oraz trzech synów Czesława (1846-1920, żonaty z Jadwigą Pietsch von Ritterschild, naczelnik wydziału w TWU, ojciec Jerzego), Bogusława (1857–1912, oficer C. K. Armii, c. k. starosta), Jacka (1851-1900, dziedzic, oficer, urzędnik)[4].

Zmarł w nocy 12/13 marca 1905 w wieku 84 lat. Został pochowany w grobowcu rodzinnym Prylińskich i Kieszkowskich na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 16 marca 1905 (kwatera IX, rząd południowy)[17][18][19]. Został upamiętniony epitafium w kościele Dominikanów autorstwa Zygmunta Langmana.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Herbarz polski (10) 1907 ↓, s. 57.
  2. ↑ a b Herbarz polski (10) 1907 ↓, s. 58-59.
  3. ↑ Stanisław Kajetan Kieszkowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2016-03-17].
  4. ↑ a b c d e Herbarz polski (10) 1907 ↓, s. 59.
  5. ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 219.
  6. ↑ 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Pierwszy Zarząd. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 4, nr 11 (568) z 1 czerwca 1911. 
  7. ↑ 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Zarys dziejów Towarzystwa. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 6, nr 11 (568) z 1 czerwca 1911. 
  8. ↑ Księga uchwał Rady miejskiej od sierpnia 1883 do grudnia 1887. T. IX. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 236-237. [dostęp 2022-02-05].
  9. ↑ Ordery. „Kurjer Lwowski”. Nr 57 (5), 26 lutego 1890. 
  10. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 43–44. ISBN 83-909787-8-4.
  11. ↑ Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1898 (rocznik VII). Lwów: 1898, s. 71.
  12. ↑ Kradzieże w Florjance. „Kurjer Lwowski”. Nr 300, s. 1-2, 29 października 1897. 
  13. ↑ Kradzieże w Florjance. „Kurjer Lwowski”. Nr 301, s. 1-2, 30 października 1897. 
  14. ↑ Gospodarka Kieszkowskich. „Kurjer Lwowski”. Nr 307, s. 2, 5 listopada 1897. 
  15. ↑ Powrót złodzieja. „Kurjer Lwowski”. Nr 40, s. 2, 26 stycznia 1911. 
  16. ↑ Z Krakowa. § Sprawa Czesława Kieszkowskiego. „Kurjer Lwowski”. Nr 435, s. 4, 23 września 1911. 
  17. ↑ Pogrzeb ś.p. Henryka Kieszkowskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 13, s. 2, 25 marca 1905. 
  18. ↑ Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939). W: Karolina Grodziska–Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 116. ISBN 83-08-01428-3.
  19. ↑ Spis osób pochowanych na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. sowa.website.pl. [dostęp 2015-09-30].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Kieszkowski&oldid=73276163”