Igrzyska Europejskie 2015

Igrzyska Europejskie 2015 – pierwsze igrzyska europejskie, multidyscyplinarne zawody sportowe, które odbyły się w Baku w Azerbejdżanie w 2015 roku.

Igrzyska Europejskie 2015
2015 European Games
IE 2019
ilustracja
Stolica igrzysk

 Azerbejdżan
Baku

Liczba ekip

50

Liczba sportowców

6067

Liczba konkurencji

20

Otwarcie

12 czerwca 2015

Zamknięcie

28 czerwca 2015

Oficjalne otwarcie

İlham Əliyev

Znicz olimpijski

İlham Zəkiyev
Səid Quliyev

Stadion

Stadion Olimpijski w Baku

Informacje ogólne

edytuj
 
Taksówki w Baku z logiem Igrzysk

Według pierwotnych założeń zawody miały trwać czternaście dni i kosztować 182 miliony euro, przychody zostały zaś założone na poziomie 124 milionów euro. Deficyt miał być pokryty ze środków rządowych i gospodarza igrzysk[1]. Igrzyska te będą testem organizacyjnym i ekonomicznym przed zaplanowanymi na 2019 rok większymi zawodami[2][3].

Przewodniczącą komitetu organizacyjnego została żona prezydenta kraju, Mehriban Əliyeva[4][5].

Pod koniec kwietnia 2013 roku ogłoszono ramy czasowe igrzysk – trwać one mają od 12 do 28 czerwca 2015 roku[6][7]. W marcu 2015 roku ujawniono, iż wstęp na zawody dla dzieci będzie bezpłatny, podobnie jak dostęp do internetu zarówno dla mediów, jak i publiczności[8].

Wybór gospodarza

edytuj
 
Panorama miasta Baku

8 grudnia 2012 roku w Rzymie podczas 41. zjazdu Europejskiego Komitetu Olimpijskiego podjęto decyzję o zorganizowaniu igrzysk europejskich. Jednocześnie przyznano Baku, jako jedynej kandydaturze, organizację inauguracyjnej edycji tych zawodów. Porozumienie zostało podpisane przez prezydenta i sekretarza generalnego EKO oraz przedstawicieli ministerstwa sportu i Narodowego Komitetu Olimpijskiego Republiki Azerbejdżanu[9][10].

Wcześniejsze doniesienia sugerowały, że kandydatury wysuną również Rosja i Turcja[11][12].

Baku bezskutecznie ubiegało się o organizację letnich igrzysk olimpijskich w 2016 i 2020 roku[13].

Symbole Igrzysk

edytuj
 
Maskotki igrzysk Gazela Jeyran i Granat Nar

Konkurs na projekty logo, medali i olimpijskiej pochodni został zorganizowany w lutym 2013 roku[14].

Symbol igrzysk został zaprezentowany podczas 42. Zgromadzenia Ogólnego Stowarzyszenia Narodowych Komitetów Olimpijskich Europy (EOC). Prezentacji historycznego, pierwszego logo Igrzysk Europejskich dokonał Azad Rahimov, minister sportu i młodzieży w Azerbejdżanie. W jego oczach logo odzwierciedla dumę Azerów z dziedzictwa sportowego, zaangażowanie i gościnność mieszkańców kraju oraz pozycję „krainy wiecznego ognia” na rynku biznesu, turystyki i sportu w Europie i na świecie[15][16].

Projektant znaku, Adam Yunisov stwierdził, że logo miało odzwierciedlić pasję i wysokie aspiracje Azerów, być innowacyjne i inspirujące w duchu sportu, ukazywać dynamikę Baku – jednego z najszybciej rozwijających się miast w Europie. Według Yunisova logo łączy pięć podstawowych elementów, które ukształtowały starożytną i współczesną kulturę Azerbejdżanu. Są to ogień, woda, mityczny ptak Simurhg, dywan i granat.

W nocy z 24 na 25 listopada 2014, podczas której stolica Azerbejdżanu – Baku, uroczyście świętowało 200 dni do I Igrzysk Europejskich, po raz pierwszy zaprezentowano oficjalne maskotki imprezy: gazelę Jeyran oraz owoc granatu, który otrzymał imię Nar[17][18].

Gazela Jeyran będzie kulturalnym ambasadorem igrzysk. Pokaże odwiedzającym Baku gościom kulturowy dorobek Azerbejdżanu. Gazela jest chronionym gatunkiem w tym kraju, symbolem naturalnego piękna, gracji i czystości państwa.

Nar jest opisywany jako kochający słońce, wesoły owoc granatu, który dojrzewa poza miastem Goychay. Jest pełen energii, uwielbia się bawić, uprawiać sport i będzie aktywnie uczestniczyć w wydarzeniach igrzysk. Owoc granatu symbolizuje jedność w folklorze Azerbejdżanu. Stał się głównym elementem kolorowego brandingu Baku 2015 prezentowanego w całym mieście.

Przebieg zawodów

edytuj

Kalendarz

edytuj

Podczas rozgrywania zawodów zaplanowano 253 wydarzenia[19][20].

OC Ceremonia otwarcia Eliminacje 1 Finały CC Ceremonia zamknięcia
Czerwiec 12
Pią
13
Sob
14
Nie
15
Pon
16
Wto
17
Śro
18
Czw
19
Pią
20
Sob
21
Nie
22
Pon
23
Wto
24
Śro
25
Czw
26
Pią
27
Sob
28
Nie
Konkurencje
       Ceremonie OC CC
  Badminton 2 3 5
  Boks 5 5 5 15
Gimnastyka   Aerobik sportowy 2 34
  Gimnastyka akrobatyczna 2 4
  Gimnastyka artystyczna 1 1 6
  Gimnastyka sportowa 2 2 10
  Skoki na trampolinie 4
  Judo 5 6 5 2 18
  Kajakarstwo 5 10 15
  Karate 6 6 12
Kolarstwo   BMX 2 8
  Kolarstwo górskie 2
  Kolarstwo szosowe 2 1 1
  Koszykówka (3x3) 2 2
  Lekkoatletyka 1 1
  Łucznictwo 1 2 1 1 5
  Piłka nożna plażowa 1 1
  Piłka wodna 1 1 2
  Pływanie 7 8 9 7 11 42
  Pływanie synchroniczne 2 2 4
  Sambo 8 8
  Siatkówka 1 1 1 1 4
  Skoki do wody 2 2 2 2 8
  Strzelectwo 3 3 2 2 3 3 3 19
  Szermierka 2 2 2 3 3 12
  Taekwondo 2 2 2 2 8
  Tenis stołowy 2 2 4
  Triathlon 1 1 2
  Zapasy 4 4 5 5 24
Suma finałów 13 11 15 21 11 16 11 18 25 13 9 10 21 23 27 9 253
Czerwiec 12
Pią
13
Sob
14
Nie
15
Pon
16
Wto
17
Śro
18
Czw
19
Pią
20
Sob
21
Nie
22
Pon
23
Wto
24
Śro
25
Czw
26
Pią
27
Sob
28
Nie
Konkurencje

Dyscypliny

edytuj

Według pierwotnych założeń w igrzyskach brać udział miało około 7000 sportowców[21][22], którzy mieli rywalizować w około piętnastu olimpijskich dyscyplinach[9]. Ich wstępna lista obejmowała badminton, boks, judo, kajakarstwo, łucznictwo, piłkę ręczną, rugby 7, siatkówkę, strzelectwo, szermierkę, taekwondo, tenis stołowy i triathlon[2][23]. Rozważane było także rozgrywanie zawodów w sportach, które nie znajdowały się w programie letnich igrzysk olimpijskich[13][24], takich jak karate[25], futsal czy taniec sportowy[26].

Początkowo chęci udziału nie wyraziła Międzynarodowa Federacja Zapaśnicza, jednakże po decyzji Komitetu Wykonawczego Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, który zarekomendował usunięcie zapasów z programu igrzysk olimpijskich w roli prezydenta Międzynarodowej Federacji Zapaśniczej Raphaela Martinettiego zastąpił Nenad Lalović, który zmienił decyzję swojego poprzednika i w marcu 2013 roku podpisał ostatecznie porozumienie, na mocy którego zapasy włączone zostały do programu igrzysk w roku 2015[27][28].

Z powodu oddolnych nacisków udział w igrzyskach rozważała również Międzynarodowa Federacja Wioślarska[29] – w lipcu 2013 roku ogłoszono, że wioślarstwo nie pojawi się na tych zawodach z powodu braku odpowiedniego toru regatowego[30]. Rywalizacja w dżudo zostanie rozegrana także w gronie osób niepełnosprawnych czyniąc te zawody pierwszymi kontynentalnymi igrzyskami, które zintegrowały sport niepełnosprawnych do swojego programu[31].

W programie miało zabraknąć lekkoatletyki i pływania, European Athletics i Europejska Federacja Pływacka wydały bowiem oświadczenia, w których podkreślały wypełnienie terminarza zawodów w tych dyscyplinach[32]. Rywalizacja pływacka odbyła się jednak, choć w wydaniu juniorskim jako mistrzostwa Europy[33][34], a organizatorzy gotowi byli zorganizować własne zawody lekkoatletyczne[35]. W listopadzie tego roku[kiedy?] European Athletics zaproponowała, by w ramach igrzysk zorganizować zawody na tymczasowym torze ulicznym oraz inkorporować do nich odbywające się w tym roku drużynowe mistrzostwa Europy w lekkoatletyce[36]. W maju 2014 roku podpisano porozumienie, na mocy którego o medale igrzysk będą walczyć uczestnicy Drużynowych Mistrzostw Europy 2015 III ligi[37], a na początku roku 2015 potwierdzono, że pokazowe zawody uliczne będą się składać z trzech konkursów – męskiego skoku wzwyż oraz skoku o tyczce obojga płci[38][39].

Ostatnim sportem dodanym do kalendarza igrzysk było sambo[40][41], na rzecz którego lobbował Władimir Putin[42]. Zamknęło to listę dyscyplin na liczbie dwudziestu, w tym szesnastu olimpijskich, organizatorzy podkreślili jednak, iż musieli odrzucić aplikację czternastu sportów[43]. Dwanaście z nich będzie stanowić kwalifikacje do LIO 2016[44][45].

Obiekty sportowe

edytuj

Państwa biorące udział w I Igrzyskach Europejskich

edytuj
 
Kraje biorące udział w I igrzyskach europejskich (zielony) oraz gospodarz (fioletowy)

W igrzyskach wystąpiły reprezentacje 50 państw świata, które rywalizowały o 253 medale w 30 dyscyplinach. Żeby zwiększyć prestiż imprezy, zdecydowano, że w dwunastu konkurencjach będzie ona także turniejem kwalifikacyjnym do igrzysk olimpijskich. O przepustki do Rio de Janeiro walczyli w Baku: bokserzy, judocy, kolarze, lekkoatleci, łucznicy, pływacy, siatkarze plażowi, strzelcy, zawodnicy taekwondo, tenisiści stołowi, triathloniści i zapaśnicy.

Klasyfikacja medalowa

edytuj
Klasyfikacja medalowa
Lp. Państwo Złoto Srebro Brąz Razem
1.   Rosja 79 40 45 164
2.   Azerbejdżan 21 15 20 56
3.   Wielka Brytania 18 10 19 47
4.   Niemcy 16 17 33 66
5.   Francja 12 13 18 43
6.   Włochy 10 26 11 47
7.   Białoruś 10 11 22 43
8.   Ukraina 8 14 24 46
9.   Holandia 8 12 9 29
10.   Hiszpania 8 11 11 30
19.   Polska 2 8 10 20


Ceremonia otwarcia

edytuj

Uroczyste otwarcie I Igrzysk Europejskich odbyło się 12 czerwca 2015. Ceremonia otwarcia została wyreżyserowana przez choreografa – Dimitrisa Papaioanu.

Ceremonia otwarcia toczyła się według schematu znanego z Igrzysk Olimpijskich – po części artystycznej przyszedł czas na defiladę sportowców oraz wciągnięcie na masz flagi Europejskiego Komitetu Olimpijskiego. Chorążym polskiej reprezentacji był siatkarz Dawid Konarski[46].

O godzinie 22.42 İlham Əliyev oficjalnie otworzył Igrzyska Europejskie. Chwilę później zostało kontynuowane przedstawienie, w którym główne role grały: ogień, woda, powietrze i ziemia. Na końcu odbyło się zapalenie znicza.

Organizatorom w ścisłej tajemnicy udało się utrzymać nazwisko gwiazdy programu – piosenkarki Lady Gagi, która brawurowo wykonała słynny utwór „Imagine” z repertuaru Johna Lennona[47].

Ceremonia zamknięcia

edytuj

Reżyserem ceremonii zamknięcia był choreograf – James Hadley. Podczas ceremonii, zobaczyliśmy wiele iluminacji, pokaz rysowania na piasku czy dużą ilość wystrzeliwanych w górę fajerwerków, a to wszystko było wstępem do parady sportowców. Zawodnicy różnych dyscyplin mogli tańczyć i śpiewać w rytm piosenek śpiewanych przez gwiazdy – Clean Bandit i Johna Newmana[48].

Na trybunach oczywiście zasiadł m.in. prezydent Azerbejdżanu, İlham Əliyev, który był obecny podczas zmagań sportowców praktycznie na wszystkich sportowych arenach. Jego małżonka, Mehriban, oficjalnie zakończyła Igrzyska Europejskie 2015[49].

Kontrowersje

edytuj

Prawa człowieka

edytuj

W sierpniu 2014 roku organizacja European Stability Initiative (ESI) opublikował listę 98 więźniów politycznych i działaczy praw człowieka więzionych przez azerskie władze[50]. W ciągu kolejnych miesięcy liczba tego typu osób jeszcze się zwiększyła, mimo że część osób z listy przedstawionej przez ESI została zwolniona (do kwietnia 2015 roku z więzień zwolniono 4 osoby z listy)[51]. Zdaniem między innymi Amnesty International wzrost liczby zatrzymań azerskich działaczy na rzecz praw człowieka ma związek z organizacją przez ten kraj Igrzysk Europejskich 2015, a rozmach przy organizacji tej imprezy ma na celu „wybielenie” azerskich władz i odciągnięcie uwagi od ich działań łamiących prawa człowieka. Jedną z zatrzymanych działaczek praw człowieka była Leyla Yunus, która została uwięziona wraz z mężem po tym jak zaczęła wzywać do bojkotu Igrzysk Europejskich 2015. Wśród zatrzymanych znalazł się również Rasul Jafarov, który zamierzał wykorzystać Igrzyska Europejskie 2015 do zwiększenia zainteresowania problemem praw człowieka i przeprowadzenia kampanii na rzecz demokratyzacji kraju[52].

W koalicji Sport for Rights, zrzeszającej europejskie organizacje pozarządowe działające na rzecz nagłośnienia problemu korupcji podczas rządów prezydenta Alijewa oraz problemu więźniów politycznych w Azerbejdżanie, są również polskie organizacje: Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć. Wspólnie apelowały one m.in. do Niemieckiego, Szwedzkiego i Polskiego Komitetu Olimpijskiego o publiczne wezwanie do uwolnienia dziennikarzy oraz obrońców praw człowieka więzionych przez reżim[53].

W tym samym celu 12 czerwca 2015 r. w Warszawie zorganizowano Paradę Wolności. W dniu rozpoczęcia Igrzysk Europejskich w Baku uczestnicy Parady przejdą ze Skweru Wolnego Słowa pod Ambasadę Azerbejdżanu w geście solidarności z więźniami politycznymi, wyrażając tym samym apel o ich uwolnienie, w szczególności działaczy na rzecz praw człowieka: Leyli i Arifa Yunus, Intigama Aliyeva, Rasula Jafarova oraz Khadiji Ismayilovej[54].

W związku z działaniami azerskich władz Amnesty International, Human Rights Watch, FIFPro i Supporters Direct Europe wystosowały wspólnie apel do prezydenta Europejskiego Komitetu OlimpijskiegoPata Hickeya, w którym wezwały go do zajęcia się problemem łamania praw człowieka w Azerbejdżanie. O podjęcie tego problemu przez inne państwa apelowała także organizacja Index on Censorship, domagająca się między innymi ustąpienia prezydenta Azerbejdżanu İlhama Əliyeva. Jednocześnie dziennikarze The Guardian zwracali uwagę, iż organizacja Igrzysk Europejskich 2015 została przyznana Azerbejdżanowi, mimo łamania przez niego postanowień Karty Olimpijskiej dotyczących organizacji igrzysk i ich celów[55]. Organizacja tej imprezy w Azerbejdżanie jest także niezgodna z dokumentem Olympic Agenda 2020, który przewiduje uwzględnianie przy przyznawaniu organizacji tego typu zawodów przestrzegania przez kandydujące państwa praw człowieka[52].

Azerscy działacze praw człowieka oskarżali również władze swojego kraju, iż wykorzystują organizację igrzysk do wykorzystywania imprezy do wzbogacenia swoich rodzin i lokalnych „oligarchów” poprzez przejęcie wszystkich kontraktów związanych z budową infrastruktury potrzebnej do organizacji zawodów[51].

Sponsorzy

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. European Games Set for Lift-off in Baku in 2015 after EOC Gives Green Light. asoif.com. [dostęp 2012-12-25]. (ang.).
  2. a b 41st EOC General Assembly: Launch of the European Games. euoffice.eurolympic.org. [dostęp 2012-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)]. (ang.).
  3. European Games is given the go ahead for Baku in 2015. rte.ie. [dostęp 2012-12-25]. (ang.).
  4. Azerbaijan First Lady to head Organising Committee for European Games in Baku. insidethegames.biz. [dostęp 2013-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]. (ang.).
  5. THE BAKU 2015 ORGANISING COMMITTEE CHAIRED BY THE FIRST LADY. eurolympic.org. [dostęp 2013-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]. (ang.).
  6. EUROPEAN GAMES – EOC COCOM MEET BAKU 2015 ORGANISING COMMITTEE. eurolympic.org. [dostęp 2013-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ang.).
  7. Schedule. baku2015.com. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-21)]. (ang.).
  8. Baku to offer free internet access to media and public at first European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  9. a b EOC LAUNCHES EUROPEAN GAMES. eurolympic.org. [dostęp 2012-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-01)]. (ang.).
  10. Azerbaijan to host first European Olympic Games in 2015. topnews.az. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  11. European Olympics: Baku, Azerbaijan to host first Games. bbc.co.uk. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  12. Baku will play host to controversial first European Olympic Games in 2015. dailymail.co.uk. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  13. a b European Games will not compete with Olympics: EOC. reuters.com. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  14. Baku 2015 launches design competition for European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2013-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-07)]. (ang.).
  15. Historic Baku 2015 European Games Logo Unveiled at European Olympic Committee General Assembly. baku2015.com @ web.archive.org. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  16. Baku 2015 logo for first European Games to be showcased on Atlético Madrid shirts. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  17. Baku 2015 European Games unveils official mascots Jeyran and Nar. news.az. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-06)]. (ang.).
  18. Baku 2015 reveal gazelle and pomegranate as official European Games mascots. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  19. Baku 2015 – Schedule. baku2015.com. [dostęp 2015-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-28)].
  20. schedule version 4.0. [dostęp 2015-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-13)].
  21. BAKU 2015 EUROPEAN GAMES: EOC COORDINATION COMMISSION NAMED. eurolympic.org. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  22. Azerbaijan wants participation of 4,200 sportsmen in Baku European Games. en.apa.az. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-13)]. (ang.).
  23. Baku to host first European Games in 2015. insidethegames.biz. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  24. European Games confirmed for Baku 2015. stuff.co.nz. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  25. Karate close in on spot at 2015 European Games programme. insidethegames.biz. [dostęp 2013-06-01]. (ang.).
  26. Dancesport set to be included on 2015 European Games programme. insidethegames.biz. [dostęp 2013-06-01]. (ang.).
  27. Duncan Mackay: Wrestling to be included in 2015 European Games after agreement reached. insidethegames.biz, 2013-03-13. [dostęp 2013-04-14]. (ang.).
  28. FILA, European Olympic Committee Sign Letter of Understanding To Participate in First European Games in Baku in 2015. fila-official.com. [dostęp 2013-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-30)]. (ang.).
  29. Rowing set for 2015 European Games after pressure on Oswald. insidethegames.biz. [dostęp 2013-06-01]. (ang.).
  30. Rowers to miss out on inaugural European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2013-08-07]. (ang.).
  31. Visually impaired judo added to Baku 2015 programme. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  32. European 'Olympics' to take place in Azerbaijan BUT top athletes and swimmers might not be there. mirror.co.uk. [dostęp 2012-12-24]. (ang.).
  33. LEN joins European Games 2015. len.eu. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-07)]. (ang.).
  34. Agreements Signed to Include Aquatic Sports at Inaugural European Games in 2015. swimswam.com. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  35. European Games proposing own athletics event if governing body refuse to sign up. insidethegames.biz. [dostęp 2013-06-01]. (ang.).
  36. Street athletics set to be part of 2015 European Games in Baku. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  37. European Athletics reach official agreement for sport to be part of Baku 2015. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  38. Baku 2015 street athletics to feature pole vault and high jump. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  39. Baku 2015 athletics programme to blend home medal challenge with world's best. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  40. Baku 2015 confirm addition of sambo to European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  41. Combat sports boost for Baku 2015 European Games. baku2015.com. [dostęp 2015-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-12)]. (ang.).
  42. Sambo set to be added to 2015 European Games after lobbying from Putin. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  43. Baku 2015 European Games – 14 sports had to be „turned away” it is claimed. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  44. PRESIDENT HICKEY WELCOMES NOC OF ARMENIA’S EUROPEAN GAMES CONFIRMATION. eurolympic.org. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  45. Baku 2015 European Games Frequently Asked Questions. ltok.lt. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  46. Konarski sprawdzi się w roli chorążego polskiej reprezentacji
  47. Ceremonia otwarcia Igrzysk Europejskich
  48. Ceremonia zamknięcia Igrzysk w Baku
  49. Mehriban Əliyeva uroczyście zakończyła I igrzyska europejskie. [dostęp 2015-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
  50. THE LISTPOLITICAL PRISONERSIN AZERBAIJANAugust 2014. esiweb.org. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).
  51. a b Owen Gibson: Turning black gold into sporting glitter: what Azerbaijan tells us about modern sport. The Guardian, 2014-12-19. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).
  52. a b Owen Gibson: Baku 2015: Amnesty warns of human rights violations with 100 days to go. The Guardian, 2015-03-04. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).
  53. Europejskie Igrzyska wspierające niedemokratyczny reżim? Co na to Polski (...) - Akcja dla Globalnego Południa [online], globalnepoludnie.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  54. 12 czerwca Parada WOLNOŚCI w Warszawie - nie świętuj Igrzysk Europejskich, (...) - Akcja dla Globalnego Południa [online], globalnepoludnie.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
  55. Owen Gibson: GB squad for Baku European Games named as human rights concerns rise. The Guardian, 2015-04-23. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).
  56. Baku 2015 unveil Procter & Gamble as first sponsor for European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  57. New partner for Baku 2015 as Tissot named official timekeeper. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  58. Baku 2015 appoints Official Ticketing Supporter for European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  59. BP to sponsor Baku 2015 European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  60. Nar Mobile named official mobile telecommunications service provider for Baku 2015. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  61. Donald’s signs up as official supporter of Baku 2015 European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  62. Baku 2015 add oil company SOCAR to list of official partners. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  63. Azerbaijan Airlines named latest official partner of Baku 2015. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  64. Motorola Solutions named official radio communications supporter of Baku 2015. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  65. Coca-Cola named official partner of Baku 2015 European Games. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  66. Baku 2015 announces leading Azerbaijani car manufacturer as Official Supporter. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  67. Nestlé Azerbaijan named Baku 2015 official confectionery supplier. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  68. Red Bull named as latest Official Supporter of Baku 2015. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  69. Dairy film Milla to run national Baku 2015 campaign. sportspromedia.com. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  70. Sitecore named Baku 2015 supporter. sportspromedia.com. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  71. Baku 2015 signs agreement with Kapital Bank to complete Official Partner line-up. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).
  72. Baku 2015 unveil leading Azerbaijani companies as latest Official Supporters. insidethegames.biz. [dostęp 2015-04-07]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj